گروه اقتصاد کلان: با وجود روند رشد نقدینگی در کشور و عبور آن از مرز 5 هزار هزار میلیارد تومان هنوز بورس جدابیت چندانی برای سرمایهگذاری از سوی مردم ندارد. یکی از وعدههای دولت سیزدهم رونق بورس و بازگشت اعتماد مردم به بازار سرمایه بود اما هنوز وزارت اقتصاد و سازمان بورس نتوانستهاند سیاست موثری را برای جذب سرمایههای جدید مردم اتخاد کنند. به گزارش «تجارت آنلاین» این روزها چه بازار منفی باشد و چه مثبت، آنچه بیش از هر زمانی خودنمایی میکند فضای کمرونق شکل گرفته در تالار شیشهای است. حجم و ارزش معاملات به شدت پایین است. با پایان عمر دولت دوازدهم، سهامداران امیدوار به برنامههای دولت جدید برای سروسامان دادن به وضع آشفته بورس بودند؛ اما هرچه زمان گذشت، خبری از بهبود معنادار در بازار سهام نشد و برخی سهامداران نیز ترجیح دادند با ضرر و زیان از معاملات بازار سرمایه خارج شوند و به اصطلاح عطای بازار را به لقایش بخشیدند.
سردرگمی سهامداران
در این میان، تداوم روزهای کمرمق بورس، بسیاری از سهامداران را دچار سرگیجه و بلاتکلیفی کرده است، ولی همچنان نگاه به سیاستها و برنامههای وزیر اقتصاد و سازمان بورس دارند تا شاید پایانی بر این روزهای سرد بورس را شاهد باشند. گروهی نیز معتقدند دخالتهای حقوقیهای بورس در روند معاملات، تبعات منفی بر جریان صفوف خرید و فروش داشته و باعث ضرر و زیان به سهامداران خرد شده است. ابهام و عدمقطعیت مدتهاست نهتنها در بورس تهران بلکه بر معاملات دیگر بازارهای دارایی نیز سایه افکنده است، شرایطی که سبب شده قدرت سرمایهگذاران برای پیشبینی روند بازارها کاهش پیدا کند. در سایه این پیشبینیناپذیری که البته با چاشنی سیاستهای نسنجیده اقتصادی نیز همراه شده، فضایی انتظاری بازارها را در بر گرفته است که این مهم خود را در کاهش ارزش معاملات بورسی نیز نشان داده است. جایی که به اعتقاد کارشناسان، ضعف تقاضا مهمترین عامل در رکود بازار سهام است. حالا در کنار این ضعف تقاضا، دارندگان سهام نیز چندان قصد نقدکردن سهام خود را ندارند و دست نگه داشتهاند تا چشمانداز مشخصتری از آینده اقتصادی و سیاسی کشور حاصل شود. اما افزایش نرخ ارز نیمایی و کاهش فاصله با نرخ بازار آزاد، امید به گشایشهای برجامی، کاهش فشار انتشار اوراق و کاهش هزینههای جانبی شرکتها در خصوص تخفیفات، هزینههای حمل و نقل و انتقال پول از جمله عوامل مثبتی هستند که توجه به آنها باعث ایجاد روزهای خوش در معاملات بازار سهام میشود.
مهمترین دلایل تردیدزاد کدامند؟
در مقابل دلایل تردیدزا برای ورود سرمایه گذاران به بازار و ایجاد روند نزولی در شاخص بورس، وجود نکات مثبت در بازار کم نبود که متاسفانه توجه چندانی به آنها نشد و زمینه برای روند صعودی شاخص بورس از طریق وجود چنین عوامل مثبتی فراهم نشد. به اعتقاد کارشناسان، دولت حجم زیادی از اوراق دولتی را برای کسری بودجه منتشر میکند و این باعث رکود بیشتر بازار سرمایه و ضعیف شدن طرف تقاضا میشود. همچنین باعث میشود بسیاری از سهم ها با اینکه ارزنده هستند تقاضا نداشته باشند. عدم شفافیت هسته معاملات و معاملات مشکوک علیرغم نظارت سازمان بورس و همچنین مصوبات غافلگیر کننده شورای عالی بورس و تصمیمات در این خصوص از جمله تغییرات چندباره ساعت معاملات، مصوبه تغییر دامنه نوسان و توجیههای عجیب برای بسته شدن نمادهای رو به رشد، منجر به سردرگمی سرمایهگذاران و افت ارزش نمادهای شاخصساز شد. همچنین دولت حجم زیادی از اوراق دولتی را برای کسری بودجه منتشر میکند و این باعث رکود بیشتر بازار سرمایه و ضعیف شدن طرف تقاضا میشود. همچنین باعث میشود بسیاری از سهم ها با اینکه ارزنده هستند تقاضا نداشته باشند. به اعتقاد تحلیلگران بازار سرمایه با تاکید بر اینکه تحریمهایی که علیه روسیه وضع شد خارج از انتظار بود، گفت: با وجود پالس مثبتی که از سوی روسیه برای اتمام جنگ آمده است، تحریم ها و شرایطی که در جهان شکل گرفته کوتاه مدت نیست. طبق براوردها حتی اگر جنگ تمام شود عدم توازن تا ۱۸ ماه در بازار جهانی باقی می ماند. ممکن است تا مدتها در بسیاری از محصولات دنیا مخصوصا نفت کمبود عرضه و مازاد تقاضا وجود داشته باشد. اما بازار سرمایه در دوره های مختلف نشان داده بود ناخودآگاه تابعی از انتظارات است و اکنون به هوشمندی و عقلانیتی رسیده است که گاهی زودتر از بازار ارز متوجه شرایط اقتصاد کلان شده و واکنش نشان می دهد و قطعاً تحت تأثیر مذاکرات برجام خواهد بود. در شرایط کنونی و با توجه به شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه انتظار می رود تیم اقتصادی دولت به دنبال کنترل تورم در اقتصاد ایران باشد بنابراین پیش بینی می شود وزارت اقتصاد و بانک مرکزی با هدف کنترل تورم، نرخ بهره را در بازارهای پولی و مالی افزایش دهند و این افزایش موجب کاهش جذابیت بورس برای سرمایه گذاران و باعث کاهش اقبال معامله گران از بازار سرمایه می شود. تعادل نسبی بازار در ماه های اخیر نیز نشانگر نوعی بلوغ در رفتار سرمایه گذاران بازار سرمایه است که می تواند مانع رفتارهای هیجانی در آینده این بازار باشد. در این شرایط سیاست های دستوری در اقتصاد تمایل فعالان اقتصادی برای سرمایه گذاری در این بازار را کاهش خواهد داد در نتیجه نمی توان انتظار رشد قابل توجه شاخص بورس را متصور بود و امکان اینکه شاخص بورس بصورت هیجانی صعودی یا نزولی شود در یک مدت زمانی مشخص وجود ندارد و این بازار به تعادل نسبی رسیده است. عدم حصول نتیجه مناسب در مذاکرات برجام می تواند شاخص را صعودی کند ولی شدت جهش آن به نسبت دوره های مشابه قبلی نخواهد بود چون رفتار معامله گران نسبت به دوره های مشابه عقلایی تر شده و فعالین بازار سرمایه در برابرنظام قیمت ها محافظه کارانه عمل می کنند.