محمد کهندل
تحلیلگر مسائل اقتصادی
با توجه به اینکه برنامه پنج ساله در حال نوشتن است قطعاً می بایست بودجه ۱۴۰۲ با توجه به آن تدوین و به مجلس ارائه شود. به دلیل اینکه اگر دولت یا سازمان برنامه و بودجه، بودجه را با برنامه ای که پیش بینی و طراحی کردند، تدوین کند مجلس هم این موضوع را لحاظ کند و به نوعی برنامه پنج ساله مقدم بر بودجه است و برنامه باید ابتدا در مجلس طرح شودنکته بعدی، در ارتباط با سیاست های بودجه است که به برنامه برمی گردد. باید دید در برنامه چه پیش بینی و چه سیاست هایی حتی چه افقی را
برای ۵ سال آینده تدوین کردند که با توجه به آن موضوع بودجه را باید دنبال کنند. مهم ترین موضوعی که در این داستان وجود دارد جدای از برنامه یا به شکلی برنامه ها بودجه باید تدوین شوند.
برنامه که تدوین می کنیم باید با توجه به واقعیات و پیش بینی های دقیق و واقعی باشد. اینطور نباشد که موضوعاتی را تدوین کنیم و در عمل بودجه ها متناسب با آن تدوین نشود و اگر طراحی شد قابلیت اجرایی نداشته باشد. در خود برنامه نیز باید معیار اجرایی بودن را ببینیم که بتوانیم در بودجه عملیاتی کنیم.
در بودجه باید به نکاتی توجه کنیم و بعد روی کاغذ بیاوریم که بتوانیم آن را عملیاتی کنیم. لذا چیزی ننویسیم که عملیاتی نشود. در برنامه های ۵ ساله و همچنین در بودجه براساس برآوردهای واقعی نکات اشاره شود که قابلیت اجرایی داشته باشد. با توجه به واقعیات و نوسانی که اقتصاد دارد و شرایطی که در آن هستیم موضوع تحریم و هم ظرفیت های بسیار بالایی که در اقتصاد کشور وجود دارد، برنامه را تدوین کنیم. این بدین معناست که ظرفیت های بالقوه نباید لزوماً تبدیل به بودجه دولت شود.
همچنین باید توجه داشت که بودجه دولت یک برنامه ارشادی است. به این معنا که سیگنال و علامت به فعالین اقتصادی می دهند به نحوی که فعالین اقتصادی امکاناتی که در اختیار دارند به آن سمت بکار بگیرند. همین امر باعث می شود که برنامه ریزی سمت و سو پیدا کند.
باید اهداف پیشرفت و توسعه اقتصاد کشور را پررنگ کنیم و مدنظر قرار دهیم و بودجه را طوری تدوین کنیم که همه فعالین اقتصادی به آن سمت هدایت شوند، نه فقط بودجه دولت. بودجه دولت نباید صرفاً به سمت اجرای یک یا چند و یا تعداد قابل توجهی از پروژه های عمرانی سوق داده شود.
در حال حاضر اقتصاد کشور و شرایط اجتماعی و فرهنگی و سیاسی کشور به شکلی که برنامه های ما نباید پروژه محور باشد. ما از برنامه ریزی های پروژه محور عبور کردیم. برنامه ریزان و بودجه ریزان باید این مسئله را نگاه کنند که پروژه های بخش خصوصی هم تعریف و اجرا شوند.
