گروه اقتصاد کلان: در حالی که نیمه آذر ماه گذشته هنوز دولت و رئیس جمهور لایحه بودجه 1402 را به مجلس ارائه نکرده است. در این شرایط سئوال این است که دلیل این تاخیر چیست؟ این تاخیر به شکلی بوده که حتی انتقاد برخی از نمایندگان مجلس را هم به دنبال داشته است.
به گزارش «تجارت آنلاین»، در سال‌های قبل نیز تاخیر در تقدیم لایحه بودجه به مجلس به ویژه در دولت‌های نهم و دهم به کررات اتفاق افتاده بود. اما یکی از این واکنش‌ها به نماینده مردم محلات در مجلس برمی‌گردد. علیرضا سلیمی در انتقاد از عملکرد دولت در ارائه لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه، گفت: «دولت و دست اندرکاران آن به نحوی رفتار نکنند که تلقی رهاسازی امور، عدم برنامه ریزی درست، نادیده گرفتن اولویت‌ها از اقدامات و رفتارهای آنها در ذهن خطور کند.» سلیمی به افزایش قیمت ارز، سکه و خودرو در کشور عنوان کرد: این افزایش ها بالطبع در سایر بازارها نقش مستقیم خواهد گذاشت و با استانداردی قابل ارزیابی نیست. دولت نیازمند پالایشی از درون است. برخی عناصر ناتوان و بی انگیزه با رسوب در لایه های مدیریتی هنری جز خنجر زدن از پشت ندارند. مماشات با این عناصر که زندگی مردم را دچار مشکل کرده اند موجب تباهی ملک خواهد شد. افزایش قیمت مواد غذایی نیازمند تدبیری ویژه است. اما جلسه فوق‌العاده هیات دولت از ۱۳ آذرماه به ریاست رئیس‌جمهور و در سه شیفت برای بررسی تبصره‌های یک تا ۶ بودجه ۱۴۰۲ برگزار می‌شود. همزمان با برگزاری این نشست‌ها سران قوا نیز در جلسات هفتگی خود بر این نکته که لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ باید بر اساس قانون، همزمان با برنامه هفتم بررسی و معطوف به سیاست‌های کلی این برنامه متناسب‌سازی شود، تاکید کرده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد که میان مجلس و دولت در مورد ارائه بودجه سال آینده و برنامه هفتم توسعه اختلافات جدی وجود دارد. بنا به گفته نمایندگان مجلس، دولت باید ابتدا برنامه هفتم توسعه را به مجلس ارائه کند و سپس اقدام به تقدیم برنامه بودجه کند، اما تاکنون در این زمینه کوتاهی کرده است. طی روزهای قبل هم در همین ارتباط رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از اینکه در مورد زمان بررسی لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه نوعی بلاتکلیفی وجود دارد تاکید کرد که زمان در حال از دست رفتن است. وی در جلسه علنی مجلس گفته بود که بر اساس آیین‌نامه دولت باید ۱۵ آذر لایحه بودجه را به مجلس ارائه کند، حال که ارائه لایحه برنامه توسعه به دلایل مختلف به تاخیر افتاده است. وی همچنین تاکید کرد دولت باید در ارائه لایحه بودجه در زمان‌بندی تعیین شده عمل کند. پورابراهیمی همچنین هشدار داد که ممکن است اصرار ما در خصوص ارائه برنامه هفتم توسعه سبب شود تا به سمت تصویب بودجه چند‌دوازدهم برویم که علامت خوبی برای اقتصاد کشور نیست. از همین‌رو پورابراهیمی از مجلس خواست تا در خصوص بررسی لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه تصمیم جدی بگیرد. پیش از پورابراهیمی، محمدمهدی مفتح، نماینده مردم تویسرکان و نایب رئیس کمیسیون اقتصادی در مجلس نیز با انتقاد از عدم ارائه لایحه برنامه هفتم به مجلس از سوی دولت گفته بود اگر سال گذشته دولت می‌گفت که برنامه هفتم را نمی‌توانم به مجلس ارائه بدهم، می‌پذیرفتیم؛ اما در حال حاضر بیش از یک سال و سه ماه از عمر دولت می‌گذرد و این صحبت‌ها پذیرفته‌شده نیست.
ماجرای دو مرحله‌ای شدن بودجه چیست؟
اما در این شرایط برخی علت این تاخیر را به دو مرحله‌ای شدن ارائه لایحه بودج به مجلس مرتبط می‌دانند. در مهر ماه امسال رئیس‌جمهور بخشنامه بودجه ۱۴۰۲ را با محوریت ۵ اصل ثبات اقتصادی، اجرای سیاست‌های فعال بازار کار، تکمیل و بهره‌برداری از طرح‌های پیشران، کارآمدسازی نظام حکمرانی و عدالت‌محوری ابلاغ کرد. نگارش بودجه سال آینده دستگاه‌های اجرایی با امضای بخشنامه بودجه سال ۱۴۰۲ از سوی رئیس‌جمهور آغاز شد. در مقدمه این بخشنامه آمده است که به استناد اسناد بالادست از جمله سیاست‌های کلی برنامه هفتم و اسناد آمایش سرزمین و سند تحول دولت مردمی و براساس آسیب‌شناسی و تحلیل شرایط اقتصادی کشور، رویکردهای کلان و خط‌مشی تدوین بودجه سال ۱۴۰۲ با مضمون اصلی «دستیابی به رشد باثبات اقتصادی، عدالت‌محوری و کارآمدسازی نظام حکمرانی» ابلاغ می‌شود. اما حالا رئیس سازمان برنامه و بودجه در جدیدترین اظهار نظر خود در مورد بودجه سال آینده تصریح کرده که این لایحه در دو مرحله ارائه خواهد شد. رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: دولت بودجه را در دو مرحله تبصره‌ها و منابع و مصارف به شکل کلان و سپس جداول و ریز بودجه را تحویل مجلس می‌دهد. مسعود میرکاظمی در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران با بیان اینکه وزرا و معاونان رئیس جمهور وارد به ریز بحث شده‌اند، بعضی روزها از صبح تا شب روی تبصره‌های بودجه کار شده و فکر کنم یک جلسه دیگر برگزار و تبصره‌ها تمام می شود، گفت: «بودجه دو مرحله‌ای شده است و آنچه برای مجلس قرار است بفرستیم با سال‌های قبل متفاوت می شود. ما الان باید تبصره‌ها و منابع و مصارف به شکل کلان را برای مجلس بفرستیم و پس از تصویب مجلس، جداول و ریز بودجه را تحویل مجلس بدهیم. در جلسه‌ای که جمعه گذشته با رئیس مجلس داشته‌ایم ، بنا شد در این هفته این مراحل نهایی شود. ما هم بر همین اساس اقدام کرده و بودجه در دو مرحله تهیه می شود.» وی درباره برنامه هفتم توسعه نیز بیان کرد:« برای تهیه قانون برنامه هفتم توسعه دارد کار می‌شود. سیاست‌های کلی تازه ابلاغ شده و به سرعت نمی‌شود برنامه هفتم را نهایی کرد، هرچند موسسات تحقیقاتی ما از سال گذشته اقدامات خود را آغاز کرده‌اند. معمولا به این ترتیب است که اطلاعاتی که از مراکز تحقیقاتی ما می‌آید به سازمان برنامه و بودجه می‌رسد و بررسی‌ها از سطح کارشناسان تا معاونت‌ها آغاز می شود و در ستاد تنظیم برنامه هفتم، جمع بندی انجام می‌شود که این روند زمان بر است.امیدواریم پس از آنکه سازمان برنامه و بودجه از تهیه برنامه بودجه آزاد شد، بلافاصله برنامه هفتم را با قوت و صرف نیروی بیشتر در کوتاهترین زمان به دولت برسانیم. امیدوارم بررسی بودجه در دولت خیلی طول نکشد، البته بررسی بودجه در دولت طول کشید و خیلی وارد بحث‌های جزئی و کارشناسی شده که البته خوب است چون موضوعات پخته‌تر می شود.»
