اما و اگرهای نرخ رشد اقتصادی

هادی حق‌شناس
کارشناس اقتصادی

رشد اقتصادی در برنامه‌های توسعه ۸ درصد پیش‌بینی می‌شد اما در سال گذشته و امسال ۵۰ درصد این رشد تحقق پیدا کرد. اما این سوال ایجاد می‌شود که چرا مردم رشد اقتصادی را احساس نمی‌کنند، شاید بتوان از هنر و موسیقی برای پاسخ به این سوال استفاده کرد. زمانی فرد در کنسرت شرکت می‌کند که موسیقی به صورت زنده در آن پخش می‌شود؛ طبیعی است افرادی که این موسیقی را می‌شنوند، احساسی متفاوت دارند. اما زمانی که نوار ضبط شده‌ای بشنوند، احساس پیشین را ندارند. رشد اقتصادی نیز شباهت بسیاری به مثالی که زده شد دارد. اگر رشد اقتصادی، ناشی از کسب و کار مردم باشد، تأثیر بیشتری میان مردم دارد. یعنی به عنوان مثال اگر در یک کلان‌شهر، هزار بنگاه اقتصادی کسب و کار پررونقی داشته باشند و اقدام به تولید کالا و خدمت کنند، یک اثر روی زندگی مردم دارد و اگر به جای هزار بنگاه، یک بنگاه کالا و خدمات تولید کند، اثر دیگری بر احساس و زندگی مردم دارد. رشد اقتصادی که اکنون اتفاق افتاده، در بین بخش‌های کشاورزی چندان قابل توجه نبوده است. اگر بخش کشاورزی رشد کند، بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور را با رشد تولید درگیر خواهد کرد زیرا رشد اقتصادی به معنای افزایش تولید خواهد بود. بنابراین جزئیات رشد اقتصادی و وقوع آن در بخش‌های مختلف اهمیت بسیاری دارد. طی سال‌های اخیر شیوع کرونا از یک سو و تحریم‌ها از سوی دیگر، منجر شد که هزاران واحد تولیدی بین بیش از هزار شهرک و ناحیه صنعتی کشور، تعطیل شود یا کمتر از نیمی از ظرفیت آن فعال باشد. با راه‌اندازی مجدد این واحدها، اشتغال جدید ایجاد نمی‌شود. تغییر ظرفیت بنگاه‌های اقتصادی منجر به افزایش تولید می‌شود و در رشد اقتصادی اثرگذار است اما نیروی جدیدی جذب نشده است تا مردم احساس کنند نرخ بیکاری کم شده است. رشد اقتصادی سال گذشته حدود چهار درصد بوده و امسال نیز پیش‌بینی می‌شود که همین حدود رشد اقتصادی را داشته باشیم. این میزان نسبت به دهه ۹۰ دو برابر شده است اما مقایسه رشد اقتصادی در بلندمدت نشان می‌دهد که ظرفیت اقتصاد ایران بیش از این مقدار است. رشد اقتصادی در برنامه‌های توسعه نیز ۸درصدی پیش‌بینی می‌شد اما در سال گذشته و امسال فقط ۵۰ درصد این رشد تحقق پیدا کرد.