موتور خلق تورم روشن ماند 

گروه اقتصاد  کلان: بانک مرکزی گزارش گزید ه آمارهای اقتصاد ی مربوط به اسفند  ماه سال ۱۴۰۱ را منتشر کرد  که حاوی جد ید ترین اطلاعات و آمارهای اقتصاد ی د ر بخش‌های پولی و بانکی، تراز پرد اخت‌ها و بازار سرمایه است. بر اساس آخرین د اد ه‌های آماری بانک مرکزی، حجم نقد ینگی د ر پایان اسفند ماه ۱۴۰۱ برابر ۶ هزار و ۳۳۷ هزار میلیارد  تومان بود . بر اساس این آمار، رشد  ۱۲ ماهه نقد ینگی د ر پایان اسفند ماه ۱۴۰۱ به ۳۱.۱ د رصد  رسید  د ر حالی که د ر پایان سال ۱۴۰۰ برابر ۳۹ د رصد  بود . پیش از این رئیس بانک مرکزی نیز همین آمار را برای میزان رشد  نقد ینگی اعلام کرد ه بود .

رشد  42.4 د رصد ی پایه پولی د ر سال 1401
نکته مهم گزارش بانک مرکزی مربوط به آمار پایه پولی بود . طبق این گزارش پایه پولی د ر سال 1401 با رشد  42.4 د رصد ی مواجه شد ه و به رقم 860 هزار میلیارد  تومان رسید ه و این د ر حالیست که د ر سال 1400 میزان رشد  پایه پولی تنها 31.6 د رصد  بود . این موضوع نشان می‌د هد  که افزایش شد ید  پایه پولی د ر نتیجه افزایش بیش از اضافه‌برد اشت بانک‌ها عامل اصلی تورم د ر کشور بود ه است. جزئیات آمار پایه پولی نشان می‌د هد  که از بین اجزای پایه پولی اضافه‌برد اشت بانک‌ها از بانک مرکزی سهم 40.5 د رصد ی از رشد  کل پایه پولی را به خود  اختصاص د اد ه و بد هی بانک‌ها به بانک مرکزی با توجه به اضافه برد اشت‌های بی‌رویه آنها، د ر سال گذشته با افزایش 167.4 د رصد ی به بیش از 391 هزار میلیارد  تومان رسید . خالص د ارایی‌های خارجی بانک مرکزی نیز با 18.9 د رصد  د ر رد ه بعد ی قرار د ارد . این د ر حالیست که د ر سال 1400 سهم اضافه‌برد اشت بانک‌ها از بانک مرکزی د ر رشد  پایه پولی تنها 6.4 د رصد  بود  و این خالص د ارایی‌های خارجی بانک مرکزی بود  که با بیش از 21 د رصد  بیشترین سهم از رشد  پایه پولی را از ان خود  کرد ه بود ند . د لیل اصلی رشد  اضافه برد اشت بانک‌ها از بانک مرکزی تحمیل سیاست‌های د ولتی به شبکه بانکی د ر راستای تأمین مالی بود ه که منجر به افزایش مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها شد ه است.

بد هی د ولت و شرکت‌های د ولتی به سیستم بانکی
آمار بد هی د ولت و شرکت‌های د ولتی به شبکه بانکی کشور د ر سال 1401 با افزایش 62.4 د رصد ی روبرو شد ه و این د ر حالیست که این میزان بد هی د ر سال 1400 تنها 17 د رصد  افزایش یافته بود . د ر این میان بد هی خود  د ولت به سیستم بانکی د ر سال 1401 با افزایش 59 د رصد ی مواجه شد ه و به رقم 933 هزار میلیارد  تومان رسید ه د ر حالی که این رقم د ر سال 1400 تنها رشد  14.6 د رصد ی د اشت و د ر سطح 587 هزار میلیارد  تومان بود . همچنین د ر این گزارش بد هی شرکت‌های د ولتی به سیستم بانکی بیش از 90 د رصد ی و تقریبا نزد یک به د و برابر افزایش یافته و به رقم 132 هزار میلیارد  تومان رسید ه است د ر حالی که این ر میزان د ر سال 1400 تنها 69 هزار میلیارد  تومان بود ه است.

بد هی بخش د ولتی به بانک مرکزی
بخش د یگری از گزارش تحولات پولی و بانکی بانک مرکزی د ر اسفند ماه 1401 به میزان بد هی د ولت به این بانک اختصاص د ارد . طبق گزارش بد هی کل بخش د ولتی به بانک مرکزی د ر سال 1401 به بیش از 272 هزار میلیارد  تومان رسید ه که نسبت به سال 1400 رشد  بیش از 52 د رصد ی را ثبت کرد ه است. د ر این میان سهم خود  د ولت از این بد هی‌ها نزد یک 184 هزار میلیارد  تومان بود ه و سهم شرکت‌های د ولتی نیز حد ود  88 هزار میلیارد  تومان که به ترتیب رشد  38.5 و 91 د رصد ی د اشته‌اند . ایجاد  خط اعتباری مستقیم از بانک مرکزی به د ولت و شرکت‌های د ولتی یکی از د لایل افزایش پایه پولی د ر سال 1401 بود ه است . بررسی جزئیات پایه پولی نشان می‌د هد  که سهم استقراض د ولت از بانک مرکزی از رشد  پایه پولی حد ود  15.5 د رصد  بود ه که بعد  از اضافه‌برد اشت بانک‌ها و خالص د ارایی‌های خارجی رد ه سوم مهمترین د لایل رشد  پایه پولی را از آن خود  کرد ه‌ است. هر چند  سهم بد هی کل بخش د ولتی از رشد  پایه پولی به د لیل کاهش سهم بد هی شرکت‌های د ولتی کاهش بیش از 18 د رصد ی د اشته است. به نظر می‌رسد  که تأمین مالی د ولت از بانک مرکزی به ویژه توسط وزارت جهاد  کشاورزی و همچنین ایجاد  خط اعتباری ارزی بین بانک مرکزی و وزارت بهد اشت برای وارد ات نهاد ه‌های د امی و کشاورزی، کالاهای اساسی و د ارو و ... باعث رشد  شد ید  بد هی شرکت‌ها د ر سال 1401 شد ه و این نیز خود  را د ر اضافه برد شات بانک‌ها از بانک مرکزی نشان د اد ه است.

کاهش رشد  نقد ینگی د ر سال 1401
آمار رشد  نقد ینگی د ر سال 1401 نشان می‌د هد  که میزان رشد  نقد ینگی د ر پایان سال 1401 به 31.1 د رصد  رسید ه و این د ر حالیست که د ر سال 1400 میزان رشد  نقد ینگی 39 د رصد  بود . همچنین آمار نسبت پول به نقد ینگی نشان می‌د هد  که د ر اسفند ماه 1401 سهم پول از کل نقد ینگی به 25.7 د رصد  رسید ه د ر حالی که این رقم د ر اسفند ماه سال 1400 20.4 د رصد  بود . آمار پول نشان می‌د هد  که نسبت سپرد ه‌های د ید اری از کل پول به 23.8 د رصد  رسید ه و بقیه سهم رشد  25.7 د رصد ی پول را اسکناس و مسکوکات د ر د ست اشخاص تشکیل می‌د هد . بنابراین با توجه به این گزارش سهم شبه پول از کل نقد ینگی به 74.3 د رصد  رسید  د ر حالی که د ر سال 1400 سهم شبه پول یا همان سپرد ه‌های بلند مد ت 79.6 د رصد  بود . این نشان می‌د هد  که روند  تبد یل شبه پول به پول د ر شبکه بانکی سرعت گرفته که احتمالا نشان‌د هند ه رشد  سریع‌تر گرد ش پول د ر جامعه است. به د لیل تورم بالا و همچنین افزایش ریسک‌های ناشی از رشد  نرخ ارز سپرد ه‌گذاران اکنون ترجیح می‌د هند  سپرد ه‌های بلند مد ت خود  را به سپرد ه‌های د ید اری تبد یل کنند  تا هر لحظه امکان برد اشت پول از شبکه بانکی امکان‌پذیر باشد .

کاهش بد هی‌های خارجی
بخش د یگری از آمار گزارش بانک مرکزی مربوط به بد هی‌های خارجی است. د ر بخش تراز پرد اخت‌های این گزارش، آمد ه که ماند ه بد هی‌های خارجی کشور د ر پایان اسفند  ماه سال گذشته حد ود  ۶.۳ میلیارد  د لار بود  که د ر مقایسه با پایان اسفند  ماه سال ۱۴۰۰ معاد ل ۲۷.۶ د رصد  کاهش را نشان می‌د هد . از این میزان بد هی ۲۸.۵ د رصد  (معاد ل ۱.۸ میلیارد  د لار) به بد هی‌های کوتاه مد ت و ۷۱.۵ د رصد  (معاد ل۴.۵ میلیارد  د لار) به بد هی‌های بلند مد ت اختصاص د اشته است. بد ین ترتیب، د ر پایان اسفند ماه ۱۴۰۱ نسبت به پایان اسفند ماه ۱۴۰۰ سهم بد هی‌های کوتاه مد ت از کل بد هی‌های خارجی کشور سه د رصد  کمتر شد ه است.