رکود تورمی در بازارهای موازی

علی سعدوندی
اقتصاددان

بازار از نظر فاندامنتال در وضعیت خوب قرار دارد، البته نمی‌توانیم بگوییم ارزان است، اما قطعا گران هم نیست. از سوی دیگر سیاست ضد تورمی در اقتصاد تا امروز نمودی نداشته است. که نمونه آن تزریق پایه پولی بوده که از سوی بانک مرکزی انجام شده است. بنابراین رشد نقدینگی شدیدی را شاهد بودیم و شرایط فعلی تورمی است. در شرایط تورمی بازار تاحدی جبران خواهد کرد و از این منظر به نفع بازار سرمایه است . از سوی دیگر وضعیت در بازار اینچنین است که نقدینگی در بازارهای مختلف در جریان است و اگر نقدینگی در جستجوی بازده بالاتر بازاری را پیدا نکند به سمت بازار سرمایه جذب می‌شود. اگر بازار ارز را نگاه کنیم، رکود پابرجاست، بازار طلا هم به بازار ارز متصل است. در بازار خودرو رکود شدیدتر است و بازار مسکن هم به سمت رکود می‌رود. شرایط هم تورمی است و اوراق و سپرده بانکی در این شرایط جلوه ندارد و تنها بازاری که اکنون می‌تواند نقدینگی را جذب کند، بازار سرمایه است. متاسفانه وقتی دخالت بی مورد در بازار صورت می‌گیرد، چه در بیرون از بازار از طریق تثبیت قیمت‌ها و چه داخل بازار به واسطه دخالت های غیرمشروع، طبیعی است که اعتماد بازار تضعیف شود .کاهش قیمت اخیر در بازارها به دو دلیل رخ داده است، اولین دلیل دخالت در قیمت‌گذاری است که سود شرکت ها را کاهش داده است، مانند شرکت های خودرویی! که قیمت گذاری ها باعث شدند تا شرکت های خودرویی نتوانند زمانی که در بازار کمبود وجود داشت، از نظر مالی به سطح با ثباتی برسند و بدهی خودشان را به نظام بانکی تسویه کنند. اگر این اتفاق رخ می‌داد ضد تورمی بود. اما این اتفاق صورت نگرفت و شرکت ها به زیان دهی افتادند و همین چندروز قبل دیدیم که بازار چه ریزش شدیدی به دلیل افشای عملکرد یکی از شرکت های خودرو سازی داشت. از آن سو چند هفته قبل تحرکاتی از سوی مدیران بازار در جهت ناآرام کردن جو مثبت در بازار انجام شد و تاثیر منفی در اعتماد سهامداران گذاشت. مذاکره باعث می‌شود تا دست دولت کمی باز شود در تخصیص منابع نفتی. اما تجربه دو دولت اخیر نشان داده که وقتی دولت به ارز دست پیدا می‌کند، این ارز به جای هزینه‌کرد در جهت آبادانی کشور، در جهت ارزپاشی هدر می رود. ارز پاشی در کوتاه مدت قیمت ارز را کاهش می‌دهد که این کاهش قیمت به ضرر شرکت های صادراتی است. بنابراین حتی اگر مذاکرات هم به سرانجام برسد، برای مردم عادی و شرکت ها خبر مساعدی نیست. اما اگر مثلا این 20 میلیارد که قرار است دریافت شود، صرف توسعه ناوگان ریلی می‌شد، به نظرم می‌توانست تاثیر بسیار خوبی در اقتصاد بگذارد. اینکه روند کاهش قیمت سهام ادامه داشته باشد یا خیر، بستگی به مدیریت بازار دارد. اگر دخالت در بازار نداشته باشند به نظرم دوباره بازار صعودی خواهد شد. ولی اگر این قضایا ادامه پیدا کند و از طریق قیمت گذاری شرکت ها را به زیان دهی برسانند، مانند کاری که دوسال وزارت صمت با صنعت لاستیک سازی انجام داد، بازار هم متوجه می‌شود که شرکت ها سود ساز نیستند. اکنون وقتی آمارهای سال گذشته را نگاه می‌کنیم، عملکرد شرکت ها به اندازه تورم رشد نکرده است و خبر خوبی نیست، چرا که رشد خاصیت ضد تورمی دارد و اگر اجازه ندهند سود شرکت ها رشد کند، دیر یا زود رشد بازار سرمایه نیز متوقف خواهد شد. برای حمایت از بازار بورس، بهترین کار این بود که مردم وارد بازار شوند. برخی از مسئولین اعلام کرده بودند نرخ ارز در بازار آزاد را به رسمیت نمی‌شناسیم و نرخ بازار نیما است که انتظارات بازار را کنترل می‌کند. حالا می‌بینیم که وقتی نرخ در بازار آزاد کاهش پیدا کرده اما نرخ نیما ثابت است، به شدت روی انتظارات تورمی تاثیر گذاشته است. این نشان می‌دهد که نرخ بازار آزاد بوده که ایجاد تورم کرده است و اینکه شما آن را به رسمیت نشناسید، تغییری در واقعیت ها ایجاد نمی‌کند.