امکان‌سنجی جذب سرمایه ۱۰۰ میلیارددلاری

گروه اقتصاد کلان: «پیمان مولوی» اقتصاددان در خصوص ادعای دبیر شورای عالی مناطق آزاد مبنی بر سرمایه گذاری 100 میلیارد دلاری امارات گفت ۱۰۰ میلیارد دلار یعنی سه بندر بوسان کره جنوبی به‌علاوه ایجاد خط راه‌آهن شمال به جنوب و شرق به غرب ایران با سرعت ۳۲۰ کیلومتر به‌علاوه بهینه‌سازی تمامی سیستم آموزشی در ایران و حذف تمام مدارس کانکسی و کپری و با کیفیت پایین و جایگزین کردن آن با مدارس با کیفیت استاندارد به‌علاوه سیستم هوشمند در آموزش، نوسازی ناوگان شهری در تمام شهرهای ایران و .... ۱۰۰ میلیارد دلار عدد بزرگی است و متاسفانه فردی که این مطلب را گفته فکر می‌کنم که نسبت به اندازه ۱۰۰ میلیارد دلار دقتی ندارد.

به گزارش «تجارت»، چندی پیش دبیر کل دبیر شورای عالی مناطق آزاد به تازگی در اظهاراتی از استقبال کشور‌های خارجی از جمله چین و امارات از طرح‌های سرمایه گذاری این نهاد خبر داده، با این حال یکی از جملات وی واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. وی با بیان این که «اماراتی‌ها آمدند و اتاق سرمایه گذاری خارجی امارات گفتند که ما تا ۱۰۰ میلیارد دلار حاضریم سرمایه گذاری کنیم، طرح‌های تان را بدهید» افزود: «آن‌ها هم تمام طرح‌ها را یک جا برده‌اند دارند بررسی می‌کنند. در حال رفت و برگشت هستیم». این ادعای «حجت عبدالمالکی» البته واکنش‌های زیادی داشت و بسیاری از اقتصادانان این رقم را با دیده تردید می‌نگرند، از یک طرف اینکه رتبه اعتباری ایران به گونه‌ای است کشوری مانند امارات که مقصد سرمایه‌گذاری‌اش کشورهای توسعه‌یافته است نمی‌تواند این حجم از سرمایه را در کشوری با رتبه اعتباری پایین سرازیر کند. از طرف دیگر اما بایدا ین پرسش را مطرح کرد که اساسا چه چیزی در ایران برای امارات جذاب است و کدام طرح‌ها را اماراتی‌ها در دست بررسی دارند؟ دبیر شورای عالی مناطق آزاد البته در ادعای خودش هیچ نامی از هیچ طرحی نبرده است و همین موضوع بر ابهام سخنان او می‌افزاید. سخنان او البته فقط منحصر به امارات نبود و درباره علاقه سرمایه‌گذاری چینی‌ها از طرح‌های ایران هم سخن گفت. طبق گفته وی «رایزن اقتصادی چین کل بسته‌های (سرمایه گذاری) ما را که ۳۷۰ عدد بود، اردیبهشت ماه یک جا برداشت و برد و گفت من این را به سرمایه گذاران چینی معرفی می‌کنم و فکر می‌کنم خیلی استقبال می‌کنند.»

ایران کشوری با خروج سرمایه بالاست
«پیمان مولوی» اقتصاددان در گفتگو با «تجارت» در خصوص ادعای دبیر شورای عالی مناطق آزاد مبنی بر سرمایه‌گذاری 100 میلیارد دلاری امارات در طرح‌های مناطق آزاد گفت: « در دنیای سرمایه‌گذاری در جهان چیزی نزدیک به ۸۰ تریلیون دلار نقدینگی داریم که به M2 و M1 یا سپرده‌های دیداری و غیردیداری تقسیم‌بندی می‌شود. این سرمایه‌ها در دنیا در حال حرکت هستند و از کشوری به کشور دیگر می‌روند، مخصوصا پول داغ و دیگری که به‌دنبال جایی برای سرمایه‌گذاری می‌گردد. ما در ایران تصور می‌کنیم که بهترین کشور برای سرمایه‌گذاری و به‌نوعی بهشت سرمایه‌گذاران هستیم، درحالی‌که برخلاف تصور ما، سرمایه جایی را می‌خواهد که ریسک و بازده‌اش متعادل باشد. یعنی سرمایه‌گذار ریسکی بکند و بازدهی در همان حدود ریسکی که کرده به دست آورد. بنابراین کشورها از نظر تعادل میان ریسک و بازه، رتبه‌بندی می‌شوند.». وی در ادامه می‌گوید: « کشورهایی هستند که رتبه اعتباری‌شان AAA است، برخی رتبه‌ اعتباری‌ AA‌ دارند و تعدادی دیگر از کشورها رتبه اعتباری A دارند، همچنین برخی BBB‌ هستند، برخی BB و برخی B و در نهایت هم کشورهایی که رتبه‌ اعتباری‌شان CCC‌ می‌شود. رتبه اعتباری بین‌المللی امارات متحده عربی، AA و رتبه اعتباری بین‌المللی ایران CCC است، یعنی ما در انتهای جدول رتبه‌بندی اعتباری هستیم، علت آن هم تحریم‌ها و FATF‌ و مواردی از این دست است. همیشه روند جریان ورود پول از کشورهایی با رتبه اعتباری ضعیف به کشورهایی با رتبه اعتباری بالاتر است، یعنی پول از اندونزی به کانادا و آلمان می‌رود،‌ نه اینکه از کشورهایی با رتبه اعتباری بالا پول به کشورهایی با بالاترین ریسک برود.». نویسنده کتاب «رقص بازارها» در ادامه عنوان می‌کند: « البته این به معنای این نیست که سرمایه‌‌گذاری اتفاق نمی‌افتد؛ چین و هنگ‌کنگ با رتبه اعتباری A بزرگ‌ترین کشورهایی هستند که جذب سرمایه‌گذاری FDI دارند. آمریکا هم یکی از کشورهای با رتبه اعتباری AA و جزو کشورهایی با جذب سرمایه‌گذاری بالاست. با وجود این، ایران جزو کشورهایی است که نسبت به اقتصادش، خروج سرمایه زیادی دارد.». این استاد سرمایه‌گذاری و تحصیل‌کرده دانشگاه اسکس انگلستان در ادامه ضمن بیان اینکه متاسفانه اعداد و ارقام برای ما ملموس نیست؛ ادعای سرمایه‌گذاری 100 میلیارد دلاری اماراتی‌ها توسط حجت عبدالمالکی را واکاوی می‌کند و می‌گوید: «۱۰۰ میلیارد دلار یعنی سه بندر بوسان کره جنوبی به‌علاوه ایجاد خط راه‌آهن شمال به جنوب و شرق به غرب ایران با سرعت ۳۲۰ کیلومتر به‌علاوه بهینه‌سازی تمامی سیستم آموزشی در ایران و حذف تمام مدارس کانکسی و کپری و با کیفیت پایین و جایگزین کردن آن با مدارس با کیفیت استاندارد به‌علاوه سیستم هوشمند در آموزش، به‌علاوه نوسازی ناوگان شهری در تمام شهرهای ایران و کارهایی از این قبیل ...». مولوی در پایان نیز از این رویه آماردهی دولت انتقاد می‌کند و عنوان می‌کند: «۱۰۰ میلیارد دلار عدد بزرگی است و متاسفانه فردی که این مطلب را گفته فکر می‌کنم که نسبت به اندازه ۱۰۰ میلیارد دلار دقتی ندارد یا آن اندازه و سایز را نمی‌شناسد؛ به‌عبارت دیگر این فرد عدد را نمی‌شناسد و متاسفانه چنین اظهاراتی زیاد مطرح می‌شود.». کارشناسان دیگری نیز نسبت به این ادعای دبیر شورای عالی مناطق آزاد انتقاد کرده‌اند. رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران و امارات با بیان اینکه نمی‌توان گفت یک کشوری آماده سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری در ایران است، اما بانک‌های ایرانی به بانک‌های جهانی متصل نباشد وگرنه با صرافی که نمی‌توان ۱۰۰ میلیارد دلار را جابه‌جا کرد، می‌گوید: «واقعیت این است که شاهد آن هستیم حوزه کارشناسی رها شده وگرنه افرادی از مرحله کارشناسی رشد کرده‌اند به مدیریت رسیدند نگاه متفاو‌ت‌تری نسبت به افرادی که از خارج از سازمان‌ها آمده‌اند و مدیر شده اند، دارند». «فرشید فرزانگان» همچنین گفته است: «عدد ۱۰۰ میلیارد دلار هم عدد قابل توجه و بزرگی است، در حالی که حجم تجارت ایران و امارات امسال به ۲۵ میلیارد دلار رسیده و این عدد ۱۰۰ میلیارد دلاری اعلام شده چند برابر حجم تجارت ایران و امارات است.». این فعال اقتصادی همچنین افزوده که «بخشی از امارات با بازار‌های جهانی ارتباط دارد و به بازار‌های جهانی متصل است و فاینانس‌ها دراین کشور از سوی بانک‌های بین‌المللی انجام می‌شود و تازمانی که روند سرمایه‌گذاری و خروج پول کاملا مشخص و شفاف نباشد، بعید است که ریسک سرمایه‌گذاری را قبول کنند.»