علی ودایع
کارشناس مسائل بینالملل
«جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا اگرچـــه «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی را پس از طوفان الاقصی به آغوش کشید و ظرف 8 ماه جنگ غزه برای اسرائیل یقه پاره کرد اما آنها دشمنهای خونی هستند. جو چشم دیدن بی بی را ندارد؛ این را همه ميدانند.نخست وزیر اسرائیل همه رشتههای آمریکا در خاورمیانه را پنبه کرده است. تلاش برای تصویب لایحه تغییرات قضائی، تداوم نقش آفرینی «ایتامار بن گویر» و «بزالل اسموتریچ» وزرای امنیت داخلی و دارایی رژیم صهیونیستی به عنوان دو عنصر تندرو در تصمیمگیریهای کابینه و اکنون تلاش برای تصویب معافیت از خدمت اجباری برای حریدیها همه برخلاف خواستههای آمریکاست.ظرف40 هفته پیش از هفتم اکتبر، لیبرالهای اسرائیلی با حمایت دموکراتها تا پای شورش مدنی هم پیش رفته بودند. پس از آغاز جنگ غزه هم آنها دلایل جدیدی برای مخالفت با نتانیاهو داشتند؛ ناکامی در تحقق اهداف جنگ غزه، مرگ اسرای اسرائیلی در آتش خودی، تلفات ارتش اسرائیل، هزینههای سنگین جنگ، افزایش نفرت از اسرائیل در جهان، مهاجرت معکوس از سرزمین اشغالی همه و همه دلایلی قاطع برای افزایش نفرت داخلی از نتانیاهو محسوب ميشوند.
همزمانی کنارهگیری «بنی گانتس» با قطعنامه آتش بس شورای امنیت به پیشنهاد آمریکا و دیدار فشرده «یئیر لاپید» رهبر اپوزیسیون اسرائیل با «آنتونی بلینکن» نشان دهنده اجرای یک سناریوی منسجم برای اعمال فشار یا حذف نتانیاهو است. از سوی دیگر اقدام گالانت به عنوان یک عضو حزب لیکود برای همراهی با سکولارهای چپگرا در مخالفت با لایحه معافیت حریدیها از خدمت وظیفه اجباری، تنشها بین وی و نتانیاهو و دیگر اعضای ائتلاف حاکم را تشدید کرد. «تساحی براورمن» رئیس دفتر نتانیاهو پس از رای ندادن گالانت به قانون معافیت حریدیها از خدمت وظیفه اجباری در ارتش، او را فردی «وقیح» توصیف کرد و خواستار برکناری وی شد. در شرایطی که «گادی آیزنکوت» در همراهی با گانتس از اتاق جنگ استعفا داده است؛ اکنون تنها نتانیاهو و گالانت به عنوان اعضای اصلی باقی مانده هم دچار اختلاف شدهاند. در صورت جدا شدن گالانت از شورای جنگ، نتانیاهو تنها عضو اصلی این شورا خواهد بود و در نتیجه عملا، این شورا حتی در صورت منحل نشدن، تداوم حیاتش بی معنا خواهد شد. ناگفته نماند که گزارشهای متعددی هم از بگو مگو بین اعضای اتاق جنگ اسرائیل مخابره شده است . به موازات تشنج کابینه و اتاق جنگ نتانیاهو، یک گسل بزرگ در ارتش اسرائیل و صهیونیستهای دست راستی وجود دارد. داستان زمانی جالب ميشود که هم گالانت، هم گانتس به عنوان دشمنان داخلی نتانیاهو، به شدت مورد حمایت کاخ سفید هستند تا جایی که گفته ميشود حضور و کنارهگیری آنها بنا به تصمیم واشنگتن بوده است. واشنگتن به هر قیمتی ميخواهد دوره جنون انگیز دست راستیها در تل آویو به پایان برسد و صهیونیستهای میانهرو با فرآیند آتش بس و سازش در تل آویو به قدرت بازگردند. انتخابات آمریکا در پیش است و دموکراتها باید تشنج خاورمیانه را کنترل کنند. در معادلهای که تصویر شد؛ نکته حیاتی این است که آمریکا علی رغم حمایت سرسختانه از اسرائیل به معادله نگاه رئالیستی و مبتنی بر منافع دارد. نتانیاهو و دست راستیهای کابینه او برای منافع راهبردی آمریکا یک تهدید خطرناک تبدیل شدهاند. امکان وقوع یک فروپاشی ناگهانی یا تحول مخملی با فشار اپوزیسیون قدرتمند اسرائیل با حمایت آمریکا رویدادی است که هر لحظه ممکن است عملیاتی شود.