عملکرد ضعیف وزارت نیرو عامل خاموشی هاست

گروه اقتصادی-زهرا سلیمانی: آیا بنزین و سایر حامل های انرژی برای سال 1404 گران می شود ؟ ریشه ناترازی های اخیر در حوزه انرژی به چه نوع تصمیماتی باز می گردد؟ تهدیدات اخیر ترامپ درباره به صفر رساندن صادرات نفت ایران تا چه اندازه امکان اجرایی شدن دارد و چه شرایطی را برای اقتصاد و معیشت ایرانیان ایجاد می کند؟

این پرسش ها و سایر پرسش هایی از این دست این روزها در فضای اقفتصادی و حوزه های مرتبط با انرژی کشور شنیده می شود. محمد بهرامی نایب رییس کمیسیون انرژی در گفتگو با تجارت ضمن تکذیب هرگونه افزایش قیمتی برای بنزین و سایر حامل های انرژی به این نکته اشاره می کند که تداوم وضع موجود با قاچاق 20میلیون لیتری در هر روز و غیر واقعی شدن قیمت بنزین، آسیب های زیادی به اقتصاد وارد می سازد.

پیشنهاد بهرامی برای اصلاح این ناترازی ها، واقعی کردن قیمت حامل های انرژی با یک شیب مناسب و تدریجی در بلندمدت است. او در عین حال تهدیدات ترامپ را هرچند اثر گذار می داند اما اعلام می کند، ایران طی دهه های گذشته همواره با تهدید تحریم ها روبه رو بوده است و میداند چگونه باید با آن برخورد کند. 

موضوع راهبرد دولت در خصوص قیمت حامل های انرژی یکی از معادلات مهم در فضای اقتصادی کشور است. دیدگاه های متفاوت و بعضا متضادی در خصوص این موضوع مطرح می شود. به عنوان نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس دوازدهم می فرمائید، باید منتظر چه شرایطی برای حامل های انرژی در سال 1404 باشیم؟

 درباره موضوع حامل ای انرژی و بحث قیمت بنزین بحث ها و جلسات زیادی در مجلس و دولت و سایر نهادهای تصمیم ساز برگزار شده است. اساسا یکی از مشکلات کشور در حوزه ناترازی انرژی، فاصله قیمت تمام شده با قیمتی است که در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد، این در حالی است که  گروهی از تحلیلگران معتقدند اگر قیمت واقعی شود قاچاق نیز کم می شود. اما معادله مهم نحوه اصلاح این ناترازی و ناهنجاری در حوزه انرژی است. اگر قیمت ها از ابتدا با همان شیب ملایم افزایش می یافت مشکلات امروز وجود نداشت و تا حد زیادی قیمت ها متناسب با وضعیت واقعی اقتصاد بود. باید برای ایجاد یک چنین مکانیسم معقولی تلاش کرد. در حال حاضر هیچ بحثی درباره گران کردن قیمت بنزین مطرح نیست. با توجه به بودجه ۱۴۰۴ که مصوبات آن در مجلس صورت گرفته، نرخ‌ها مانند نرخ‌های فعلی است و ساز و کاری برای افزایش قیمت و یا سه نرخی شدن بنزین در مجلس وجود ندارد. درباره تعرفه های آب و برق و...هم باید بگویم که  قیمت ها در شرایط کنونی به نحوی تنظیم می شود که به مردم فشار وارد نشود. اما برق  بهای در نظر گرفته شده برای مصرف برق در بخش صنعت بالاتر از بخش خانگی  است. موضوع مهم بهینه سازی مصرف انرژی در کشور است.

 برای بهینه سازی مصرف انررژی در کشور چه راهبردهایی در کمیسیون انرژی پیگیری می شود؟

برای مصرف مناسب و ارتقای بهره وری به ساختارهای مناسب نیاز است. مجلس به‌ویژه کمیسیون انرژی به دنبال تشکیل سازمان بهینه‌سازی انرژی است و از دولت پیگیری می‌کنیم که هرچه سریع‌تر اساسنامه آن تصویب و ابلاغ شود. دولت اعتبار تجمیعی در سال ۱۴۰۴ در نظر گرفته بود که ما پیگیری کردیم تا بودجه این سازمان مجزا باشد و اکنون بودجه سال ۱۴۰۴ سازمان بهینه‌سازی انرژی جداگانه تصویب شده تا دولت هر جا کم آورد دست به بودجه این سازمان نزند.

 اما علی رغم اینکه جلسات بسیاری در مجلس و دولت و...درباره رفع ناترازی و ارتقای بهره وری تشکیل می شود، اما این نشست هعا منتج به نتیجه مناسب نمی شود. در اغلب موارد هم مردم به عنوان مقصر اصلی نالترازی ها معرفی شده و نهایتا قیمت ها بالا می روند. ادامه این وضعیت آیا کمکی به بهبود شاخص های انرژی در کشور می کند؟

بدون تردید بسیاری از دستگاه ها و ساختارهای کشور در ایجاد این وضعیت تقصیر دارند. اما فرهنگ مصرف مردم هم باید اصلاح شود. باید به نیازهای مردم پاسخ داده شود. فرهنگ مصرف در ایران نیازمند اصلاحات اساسی است.

خاموشی های هفته ها و ماه های اخیر گرفتاری های زیادی برای مردم و کسبه ایجاد کرده است. تداوم این خاموشی ها کسب و کار و تولید کشور را با آسیب های زیادی مواجه می کند. برای رفع این  مشکلات مجلس چه راهبردی را تدارک دیده است؟

فراموش نکنید، شروع مجلس دوازدهم با مشکلاتی همراه شد که حقیقتا غیر مترقبه بودند. مجلس در شرایط فعالیت های خود را آغاز کرد که عملا رییس دولتی وجود نداشت. انتخابات در دستور کار قرار گرفت. بعد از مدتها  انتخابات بزگزار شد و  فرد منتخب معرفی شد.  اما در ادامه تشکیل کابینه و به کار گیری مدیریت ها، زمان زیادی را برد. مدیران اقتصادی نمی دانستند بر سر کار خواهند ماند یا اینکه تغییر می کنند. این روند تعلیق در خصوص فعالیت های کمیسیون انرژی هم وجود داشت. اما سر جمع کمیسیون انرژی پای کار است  نمره بدی نمی گیرد.

عملکرد وزیر نیرو و مدیریت این وزارتخانه را چطور ارزیابی می کنید؟ آیا فکر می کنید آقای علی آبادی نمره قبولی می گیرد یا نه؟

شخصا هم اعتقاد دارم وزارت نیرو طی ماه های اخیر ضعیف عمل کرده است. در شرایطی که سوخت مورد نیاز وزارت نیرو در اختیار این وزارتخانه قرار گرفته بود، می توانست و باید بهتر عمل می کرد. اما انتقادات تحلیلگران و رسانه ها بیشتر معطوف وزارت نفت شد در حالیکه به نظرم ایراد در عملکرد وزارت نیرو بود.

 آیا مشخص شد کدام وزارتخانه در موضوع خاموشی ها ترک فعل کرده، برخی مدیران وزارت نیرو، وزارت نفت را و مدیران وزارت نفت،  وزارت نیرو را مقصر این ناترازی معرفی کردند.. نظر شما درباره این پاسکاری ها چیست؟

به نظرم بهتر است از این موضوعات عبور کنیم. مشکل ناترازی در ایران آن است که ایران در حوزه تولید مناسب کار نکرده، سرمایه گذاری نکرده و تولیدئ خود را افزایش نداده است. موضوع مهم بعدی، فقدان یک الگوی مصرف مناسب است. حتی در مواقعی که تولید بالا فته، مصرف هم به اندازی ای بالا رفته که تولید را بلعیده است. ما باید در یک برنامه ریزی مناسب هم تولید را افزایش دهیم و هم الگوی مناسبی برای مصرف ایجاد کنیم.

جهان امروز به سمت استفاده از انرژی های جایگزین و تجدید پذیر حرکت کرده اما چرا این ضرورت آنگونه که باید و شاید در ایران جدی گرفته نشده است؟

باید به این سمت حرکت کنیم. متاسفانه در برخی موراد ایران زمانی به سمت ایده های نو می رود که ناچار باشد. باید بر اساس منطق بله این سمت برویم. امروز بسیاری از کشورها از این ظرفیت استفاده می کنند. 45درصد برق مورد نیاز آلمان از طریق انرژی های تجدید پذیر تهیه می شوند. بسیاری از کشورها به سمت صفر کردن مصرف سوخت های فسیلی و مواد کربنی حرکت می کنند. منابع زیادی در ایران وجود دارد، اگر از این منابع به درستی استفاده نشود و سرمایه گذاری صورت نگیرد، چند سال اینده از سر احبار ناچار به انجام این اصلاحات هستیم! مثلا سازمان های بین المللی معاهده ای را امضا می کنند و کشورها را مجبور به استفاده از این نوع انرژی می کنند.  اتفاقا در برنامه هفتم توسعه هم بر این ضرورت تاکید شده است. امروز مشوق هایی تدارک دیده شده تا مردم به سمت استفاده از این نوع انرژی ها سوق پیدا کنند.

 ترامپ اعلام کرده که صادرات نفت ایران را به پایین ترین حد ممکن می رساند. تاثیر تحریم ها در حوزه انرژی و کلیت اقتصاد ایران چگونه است؟

 البته که تحریم ها در بروز مشکلات اقتصادی ایران اثرگذار هستند. نمی توان این تاثیر را منکر شد. اما اینکه همه مشکلات شور را ناشی از تحریم ها بدانیم، درست نیست. سوءمدیریت ها در حوزه های اقتصادی ایران بیداد می کند. مدیریت درست می تواند تاثیر تحریم ها را کاهش دهد. آمدن ترامپ و کاهش صادرات نفتی، حتما روی نرخ های ایران  تاثیر می گذارد و باعث نزول شاخص های اقتصادی می شود. اما اینکه امروز بگوئیم ترامپ تهدید کرده و اوضاع بدتر می شود، معتقدم آمریکا بدتر از این نمی تواند فشار بیاورد. ایران از ابتدای انقلاب ذیل تحریم ها بوده و هر اندازه پیش رفته ، تحریم ها بیشتر شده است. اما این این معنا نیست که ایران خواهان مذاکره نیست. ایران خواهان مذاکره ای عزتمندانه است. ایرانی ها هرگز با زبان فشار و تحریم ، مذاکره نمی کند. مذاکره هم یک اصل است که باید رعایت شود. تحریم ها تاثیر دارد. کشور کشور بزرگ و قدرتمندی است. افراد اثرذگذاری در این کشور تلاش می کنند. ایران برای نخستین بار نیست که با بحرانی مواجه می شود. هیچ مدیری در ایران خواهان مذاکره با هزینه های سنگین نیستند.