۱۵۷ همت گردش مالی در صنعت روانکار / ۷۰۰ میلیون لیتر حجم بازار روغن ایران
به گزارش نبض بازار-صنعت روانکار ایران با گردش مالی سالانه ۱۵۷ همت و حجمی بالغ بر ۷۰۰ میلیون لیتر، از صنایع کلیدی و اشتغال‌زای کشور به‌شمار می‌رود؛ اما نبود مواد اولیه، قیمت‌گذاری دستوری و رقابت نابرابر میان بخش دولتی و خصوصی، این صنعت را در آستانه رکود و زیان قرار داده است.
به‌منظور بررسی وضعیت صنعت روانکار، گفت‌وگویی داشتیم با جواد امانی‌جوان، کارشناس این حوزه، که مشروح آن در ادامه می‌آید:
• حجم تولید روغن در ایران به طور سالیانه چقدر است؟ چه میزان از این روغن توسط دولت تولید می‌شود؟
حجم کل بازار سالانه روغن در ایران ۷۰۰ میلیون لیتر است که از این میزان، ۵۸۰ میلیون لیتر آن در پالایشگاه‌ها و ۱۲۰ میلیون لیتر در بخش خصوصی تولید می‌شود. واردات روغن نیز بسیار محدود است. در سال جاری، وضعیت واردات نامناسب بود و ثبت سفارش‌ها بسته شد، در حالی که سال گذشته شرایط بهتر بود. این تغییرات موجب شده آمار‌های وارداتی دقت لازم را نداشته باشند.
در حال حاضر سه برند مطرح برای خودرو‌های وارداتی وجود دارد که وارد کشور می‌شوند، اما برای خودرو‌های سنگین هیچ روغن وارداتی نداریم.
• آیا صادرات روغن هم داریم؟
برخی شرکت‌ها در زمینه صادرات روغن فعال هستند و تاکنون صادرات به حدود ۳۳ کشور ثبت شده است. عمده صادرات به کشور‌های همسایه انجام می‌شود.
• با وجود رقبای دولتی، بخش خصوصی صنعت روانکار در چه وضعیتی به سر می‌برد؟
در بخش خصوصی شاهد زیان‌دهی هستیم. شرکت‌های دولتی شامل چهار پالایشگاه سپاهان، تهران، ایرانول و پارس به اندازه نیاز خود مواد اولیه در اختیار دارند، اما آن را به بخش خصوصی نمی‌فروشند. به همین دلیل، بسیاری از تولیدکنندگان خصوصی در سال ۱۴۰۴ فعالیت خود را متوقف کرده‌اند. هزینه‌های ثابت بالا و کمبود مواد اولیه، از مهم‌ترین دلایل زیان‌دهی این واحدهاست.
• آیا روغن در ایران یک کالای ارزان‌قیمت است؟
نرخ روغن در ایران بسیار پایین است. به دلیل یارانه‌های پرداختی به پالایشگاه‌ها و قیمت‌گذاری دستوری، روغن در ایران ارزان‌تر از نرخ جهانی عرضه می‌شود. همین مسئله یکی از عوامل زیان‌دهی بخش خصوصی است، در حالی که واسطه‌ها بیشترین سود را می‌برند.
برای نمونه، روغنی که از پالایشگاه با قیمت ۴۰۰ تومان خارج می‌شود، در نهایت با قیمت ۸۰۰ تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد. در مقایسه با بازار‌های جهانی، روغن در ایران ارزان محسوب می‌شود.
• کیفیت روغن در ایران چگونه است؟
در صورت تأمین مواد اولیه مناسب و وجود اراده تولیدکننده، برخی از محصولات ایرانی کیفیتی حتی بالاتر از نمونه‌های ترکیه و امارات دارند. در کل، روغن‌های اماراتی کیفیت بالایی ندارند.
مسئله اصلی در ایران کمبود مواد اولیه است، در حالی که اماراتی‌ها با وجود دسترسی به مواد اولیه و نبود تحریم، از کیفیت پایین رنج می‌برند. علت این امر، تقلب گسترده در تولید است؛ به‌گونه‌ای که هر برندی که بخواهید در امارات تولید می‌شود. بخشی از روغن‌های وارداتی به ایران نیز در امارات تولید شده و اصل نیستند.
• اشتغال‌زایی و حجم مالی این صنعت چقدر است؟
صنعت روانکار توانسته اشتغال‌زایی قابل‌توجهی ایجاد کند، اما خودتحریمی در زمینه ثبت سفارش مواد اولیه باعث زیان شده است.
من شرکتی را می‌شناسم که در یکی از شهرستان‌های کوچک، ۳۰۰ نفر را مشغول به کار کرده است؛ اما در صورت نرسیدن مواد اولیه، این ۳۰۰ نفر بیکار خواهند شد. این صنعت حدود ۱۵۷ همت گردش مالی در سال دارد.
