مقایسه اقتصاد صنعت فولاد ایران و چین

موسسه جهانی «ورلد استیل دینامیكز» در بررسی خود به پیش بینی سازمان توسعه و نوسازی معادن وصنایع معدنی ایران (ایمیدرو) درباره صنعت فولاد استناد كرده است.
به گزارش انجمن تولیدكنندگان فولاد ایران، این موسسه تولید جهانی فولاد را یك میلیارد و 600 میلیون تن اعلام كرده و به نقل از ایمیدرو نوشته است: اكنون تولید فولاد در ایران16 میلیون تن است و این میزان بر پایه برنامه ریزی ها تا سال 2025 میلادی (1404 خورشیدی) به سطح 55 میلیون تن می رسد كه در صورت درستی پیش بینی ها، تولید فولاد ایران از نرخ رشد مركب سالیانه 13.1 درصدی برخوردار می شود.
این موسسه پیش بینی كرد: تولید فولاد ایران تا سال 2025 میلادی به رقم 36 میلیون تن می رسد كه در این صورت رشد 8.5 درصدی را تجربه می كند.
این در حالی است كه تولید فولاد چین در سال 2000 میلادی (1379) نزدیك 129 میلیون تن بود كه این رقم در سال 2014 میلادی (1393)، نرخ رشد مركب سالیانه 11.2 درصدی را تجربه كرد. بنابراین اكنون سهم صنعت فولاد چین از تولید جهانی به رقم 52 درصد رسیده است و 60 درصد تولید كوره های جهان نیز به این كشور اختصاص دارد.
بر پایه ارزیابی این موسسه، تولید جهانی فولاد در سال 2025 میلادی ممكن است نسبت به سال 2015 بدون تغییر باشد اما بازار صادراتی فولاد از لحاظ قیمت، دست كم در 6 تا 10 سال آینده رقابتی خواهد بود و فولادسازان ایرانی با دشواری های بسیاری مانند كمبود سرمایه و حاشیه سود پایین روبرویند و به نظر می رسد پیش بینی های صورت گرفته از آمار تولید فولاد كمی دور از ذهن باشد.
به نوشته این موسسه، توسعه اقتصادی ایران در دهه آینده به همراه آنچه در چین در 15 سال گذشته به وقوع پیوسته، بیانگر تئوری اقتصادی «بنیادگرایی سرمایه» است.
مطابق این تئوری مخارج سرمایه ای و ساخت و ساز، محرك رشد اقتصادی تلقی می شوند و همچنین اقتصاد هنگامی با رشد قابل توجهی همراه می شود كه سهم سرمایه گذاری در دارایی های ثابت در GDP رو به افزایش نهد و نرخ رشد سالیانه DGP به چهار درصد یا بیشتر بالغ شود.
بر پایه گزارش این موسسه، در ایران كارایی و بهره وری تولید پایین است اما در چین به دلیل وجود گروه های اقتصادی بسیار كه بر تولید محصولات مشابه تاكید دارند، بهره وری و فناوری تولید در بخش های تجهیزات الكترونیكی، منسوجات، كالاهای مصرفی و...، بالا ارزیابی می شود.
چین صادركننده بزرگ محصولات ساخته شده است و صادرات محصولات تولیدی این كشور در سال گذشته میلادی به 4.2 تریلیون دلار رسید كه این رقم در ایران به استثنای صادرات نفت، كمتر از یكصد میلیارد دلار است.
ایران 80 میلیون نفر جمعیت دارد اما چین نزدیك به یك میلیارد و 400 میلیون نفر را در خود جای داده است. نرخ رشد سالیانه جمعیت در ایران 1.5 درصد اعلام شده كه این نرخ در بزرگ ترین كشور آسیای جنوب شرقی نزدیك به صفر درصد است.
این موسسه در گزارش خود آورده است: به نظر می رسد ایران در مقایسه با چین به طور میانگین استانداردهای به مراتب بالاتری برای زندگی دارد اما چین در حال ایجاد یك امپراتوری استعماری مالی جهانی است و بتازگی نیز بانك توسعه آسیایی* را راه اندازی كرده است.
چین دارای زیرساخت های حمل و نقلی بسیار پیشرفته شامل بزرگراه ها و سیستم های ریلی است. در این كشور، رودخانه ها بویژه دلتای یانگ تسه نقش مهمی را در اقتصاد ایفا می كند. این كشور بندرهایی به مراتب بیشتر از ایران در اختیار دارد و كشتی های زیاد و بزرگ تری با حجم معاملات گسترده تری در آن رفت و آمد دارند.
ایران در پنج سال آینده از تقویت و رشد صادرات خود منتفع نخواهد شد، چون پیش بینی می شود اقتصاد جهانی با نوسان هایی همراه باشد.
شركت های چینی تا اندازه زیادی به وام های بانكی دسترسی دارند كه این امر در مورد ایران چندان زیاد نیست، فولاد سازان چینی سال گذشته میلادی بیش از 30 میلیارد دلار، وام های كوتاه مدت دریافت كرده اند.
به طور كلی می توان گفت وام ها در چین ارزان تر از ایران است. در جمهوری اسلامی نرخ های بهره پایین وجود ندارد و همچنین نرخ پس انداز در این كشور بالا نیست.
چین فاقد بازار سیاه ارز است كه بر معاملات تاثیرگذار باشد اما این امر در ایران وجود دارد. سیستم گسترده ای از بانك های دولتی در ایران فعالیت ندارند. همچنین وجوه و جریانات نقدی به منظور حمایت از مخارج سرمایه ای به چشم نمی خورد.
چین سیستم گسترده ای از شركت های دولتی دارد. تولید ناخالص داخلی چین با سرعت بیشتری در حال رشد است و نرخ تورم سالیانه این كشور بسیار پایین تر از ایران حدود دو تا سه درصد است.
دولت ایران 20 درصد سود به سپرده گذاران پرداخت می كند، بنابراین بسیاری از سپرده گذاران می توانند پول خود را در چهار سال دو برابر نمایند.
مهندسان و شركت های ساختمانی ایرانی قادرند كارخانه های فولادی را زودتر و با بهای تمام شده پایین تری نسبت به سایر كشورها در غرب بسازند اما سرعت مهندسان چینی بالاتر و بهای تمام شده آنها به مراتب پایین تر است.
تهران و پكن مشكل كمبود آب دارند اما این مشكل در ایران حادتر به نظر می رسد.
چین یك نظام آموزشی بسیار مناسب در سطح محلی دارد اما جمهوری اسلامی ایران فاقد چنین نظام آموزشی است.
تهران هزینه های پایین تر برق و شرایط آب و هوایی به مراتب بهتری از پكن دارد.
مشكلات آلودگی هوا ایران تا اندازه ای كمتر از چین است، در حالی كه كنترل های بسیار گسترده ای در زمینه آلودگی آب و هوا بر بسیاری از كارخانه های جدید فولادی در چین اعمال می شود. البته این امر در ایران كمتر به چشم می خورد.
تقریبا هر روز سیاستگذاران ایرانی با دولت ها و شركت های پیشروی خارجی در موارد متعددی مانند تولید هواپیما سرگرم مذاكره اند كه این امر می تواند زمینه ارائه كالا و خدمات را به این كشور فراهم آورد.
به نوشته این گزارش، جمهوری اسلامی دارای موقعیت بهتری از لحاظ صادرات است. در ایران مشكلات مواد مخدر و مشروبات الكلی چندان قابل توجه نیست و خانواده ها از فرزندان خود مراقبت می كنند. همچنین ایران به معنای واقعی كلمه دارای آزادی مذهبی است.
خطر حمله تروریستی در ایران و چین وجود ندارد و به نظر می رسد مردم ایران نیز همانند چین از زندگی خوبی برخوردار باشند.
جمهوری اسلامی از ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی برخوردار است. معادن سنگ آهن با بهای تمام شده پایین و سنگ معدن به طور میانگین با خلوص بالاتر به چشم می خورند.
صنعت فولاد برای دو كشور بسیار مهم تلقی می شود و شركت ها قادر به نصب آخرین فناوری ها و تولیدات روز جهانی هستند.
قیمت های فولاد در بازار داخلی ایران بسیار بالاتر از چین است و فولادسازان ایرانی با ساختار قیمتگذاری بسیار رقابتی به دردسر نیافته اند كه این امر در چین نیز شایع است.
نگاهی به آینده، گویای آن است كه تقاضای فولاد در ایران در مقایسه با چین رشد بسیار بیشتری خواهد داشت.
شركت های فولادی ایران اكنون در موقعیتی قرار دارند كه احتمال ادغام آنها با فولادسازان خارجی وجود دارد و این امر در فولادسازان چینی دیده نمی شود.
ایران در مرحله ورود به دوره ای است كه با توجه به افزایش فروش نفت خام خود، می تواند در صحنه معاملات بین المللی به طرز چشمگیری ظاهر شود.
«پیتر اف ماركوس» از تحلیلگران برجسته حوزه فولاد، بنیانگذار و مدیرعامل موسسه بین المللی ورلد استیل داینامیكس، بهمن ماه پارسال به تهران آمد و با مقام های وزارت صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران مذاكره كرد.
در آن سفر، وی موقعیت ایران را از نظر رشد تقاضای فولاد در آینده، برای سرمایه‌گذاری مناسب دانست اما پیش شرط هایی برای تحقق آن اعلام كرد: رشد تقاضای فولاد، دسترسی ارزان به سنگ آهن و معادن زغال سنگ، قیمت تمام شده پایین، شفافیت در معاملات خرید و فروش مواد خام، خدمات و محصولات فولاد و... .
ماركوس پیش بینی كرد پس از لغو تحریم‌های هسته ای علیه ایران، شركت های بزرگی مشتاق ورود به بازار ایران خواهند بود.