چه عواملی کبد شما را چرب می کند؟
به گزارش صد آنلاین ، اما گاهی این پالایشگاه تحت تأثیر عوامل مختلف، دچار اختلال می‌شود و یکی از شایع‌ترین این اختلالات، بیماری «کبد چرب» است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که چربی بیش از حد (عمدتاً تری‌گلیسیرید) در سلول‌های کبدی تجمع می‌یابد. در این مقاله به طور مفصل به بررسی عواملی می‌پردازیم که این عضو حیاتی را به سمت چرب شدن سوق می‌دهند.
به طور کلی، کبد چرب به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
بیماری کبد چرب الکلی (AFLD): همانطور که از نامش پیداست، ناشی از مصرف بیش از حد و طولانی‌مدت نوشیدنی‌های الکلی است.
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD): این نوع که امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی، به شدت شایع شده است، در افرادی که مصرف الکل ندارند یا مصرف ناچیزی دارند، رخ می‌دهد.
تمرکز اصلی ما در این مقاله بر روی عوامل ایجاد کننده کبد چرب غیر الکلی خواهد بود، چرا که جمعیت گسترده‌تری را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است.
خطرات کبد چرب
۱. رژیم غذایی ناسالم
بدون شک، مهمترین عامل در ایجاد کبد چرب غیر الکلی، نوع تغذیه ماست.
قند و فروکتوز افزوده: مصرف بیش از حد قند‌های ساده، به ویژه فروکتوز که در نوشابه‌ها، آبمیوه‌های صنعتی، شیرینی‌جات و غذا‌های فرآوری شده یافت می‌شود، یکی از مخرب‌ترین عوامل است. کبد تنها عضوی است که می‌تواند مقادیر قابل توجهی فروکتوز را متابولیزه کند. زمانی که فروکتوز بیش از حد وارد کبد شود، مستقیماً به چربی تبدیل شده و منجر به تجمع تری‌گلیسیرید و ایجاد کبد چرب می‌شود.
چربی‌های ناسالم: مصرف چربی‌های اشباع (در فست‌فودها، گوشت‌های پرچرب، کره و روغن جامد) و چربی‌های ترانس (در غذا‌های سرخ شده، شیرینی‌ها و اسنک‌های صنعتی) بار سنگینی بر کبد تحمیل کرده و به تجمع چربی در آن دامن می‌زند.
کربوهیدرات‌های تصفیه شده: نان‌های سفید، پاستا و برنج سفید به سرعت در بدن به قند تبدیل می‌شوند و اثراتی مشابه قند افزوده دارند.
۲. چاقی و اضافه وزن: حلقه اتصال قدرتمند
چاقی، به ویژه چاقی شکمی، قوی‌ترین عامل خطر برای ابتلا به کبد چرب است. بافت چربی اضافی در بدن، به ویژه در ناحیه شکم، تنها یک ذخیره کننده انرژی غیرفعال نیست، بلکه یک اندام متابولیک فعال است که موادی ترشح می‌کند که باعث ایجاد مقاومت به انسولین و التهاب در بدن می‌شوند. این التهاب، خود زمینه‌ساز تجمع بیشتر چربی در کبد است.
۳. مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲: یک چرخه معیوب
مقاومت به انسولین وضعیتی است که در آن سلول‌های بدن به درستی به هورمون انسولین پاسخ نمی‌دهند. لوزالمعده برای جبران این وضعیت، انسولین بیشتری ترشح می‌کند که منجر به افزایش سطح انسولین در خون می‌شود. انسولین بالا به کبد دستور می‌دهد که تولید چربی را افزایش داده و از سوزاندن آن جلوگیری کند. بنابراین، افراد مبتلا به پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲، به طور بسیار مستعدی در معرض خطر کبد چرب قرار دارند.
۴. سندرم متابولیک: مجموعه‌ای از عوامل خطر
سندرم متابولیک در واقع مجموعه‌ای از شرایط است که با هم رخ می‌دهند و خطر بیماری‌های قلبی، سکته و دیابت را افزایش می‌دهند. تشخیص این سندرم معمولاً با وجود سه مورد از پنج مورد زیر صورت می‌گیرد:
چاقی شکمی
فشار خون بالا
قند خون ناشتای بالا
تری‌گلیسیرید بالا
HDL (کلسترول خوب) پایین
وجود سندرم متابولیک، احتمال ابتلا به کبد چرب را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
۵. سبک زندگی کم‌تحرک
کم‌تحرکی و عدم فعالیت بدنی منظم، مستقل از وزن بدن، می‌تواند یک عامل خطر باشد. ورزش به سوخت‌وساز بهتر قند و چربی در بدن کمک می‌کند، حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد و به کبد در مدیریت بهتر ذخایر چربی یاری می‌رساند. زندگی بی‌تحرک، این مکانیسم‌های مفید را از بین می‌برد.
عوامل کمتر شایع، اما مهم
۱. عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده است که برخی از واریان‌های ژنتیکی خاص (مانند ژن PNPLA ۳) می‌توانند فرد را مستعد ابتلا به کبد چرب و پیشرفت آن به سمت فیبروز و سیروز کنند.
۲. مصرف برخی داروها: مصرف طولانی‌مدت برخی داروها می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی، باعث ایجاد کبد چرب شود. از جمله این داروها می‌توان به کورتیکواستروئید‌ها (کورتون)، متوترکسات، تاموکسیفن و برخی دارو‌های ضدویروسی اشاره کرد. توجه: هرگونه تغییر در دوز یا قطع دارو باید حتماً تحت نظر پزشک صورت گیرد.
۳.علت کبد چرب در افراد لاغر: کاهش وزن سریع و ناگهانی (مثلاً پس از جراحی‌های بایپس معده یا رژیم‌های بسیار سخت) می‌تواند باعث آزادسازی سریع اسید‌های چرب از بافت چربی به سمت کبد شده و در نهایت منجر به تشدید کبد چرب یا حتی بروز التهاب (استئاتوهپاتیت) شود.
۴. بیماری‌های گوارشی خاص: شرایطی مانند بیماری التهابی روده (IBD) یا سندرم روده تحریک‌پذیر می‌توانند با اختلال در جذب مواد غذایی، بر سلامت کبد تأثیر بگذارند.
۵. عفونت‌های ویروسی: ویروس‌هایی مانند هپاتیت C (به ویژه ژنوتایپ ۳) می‌توانند مستقیماً باعث تجمع چربی در کبد شود./اختصاصی صد انلاین
