مجتبي آزاديان
روزنامهنگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
استفاده نامناسب از منابع آبی سالم با مواردی همچون آلوده کردن منابع آبی از طریق ورود مواد و آلایندهها به خصوص فاضلاب به منابع آبی سالم موجب محدودیت در بهرهبرداری از آب قابل استفاده خواهد شد و مشکلات فراوانی برای سازمانهای مرتبط با آب به ویژه وزارت نیرو ایجاد خواهد کرد و همه اینها به طور موازی در کنار افزایش جمعیت کشور که رشد مثبتی دارد، بالا رفتن سطح تقاضا برای آب جهت امور صنفی و کشاورزی، نگاه توسعهمحور در حوزههای مختلف کشور به ویژه بخش کشاورزی و پایین آمدن سطح بارشها و نزولات آسمانی در کنار روند صعودی برداشت از منابع زمینی و زیرزمینی، همه و همه موجب بروز مشکلات عدیده در تأمین آب بخشهای گسترده مرتبط با آب چون آب شرب، صنعتی و نیز کشاورزی شده است. این مسأله بحران جدی در بخش آب به وجود آورده و مسئولان مرتبط را بسیار نگران کرده است. از راهکارهای تقریبا نتیجهبخش حداقل از لحاظ ایجاد حساسیت در مردم و مسئولان برای جدی گرفتن بحران به وجود آمده، برگزاری همایشهای به ویژه علمی و بررسی دقیق و مبتنی بر علم و آمارِ مشکلات مختلف دخیل در ایجاد بحران و البته در کنار آن اطلاعرسانی مناسب و بهموقع از نتایج و بررسیهای محققان و اساتیدی که در این زمینه به جهت نگرانی، دست به کار شدهاند، است. در این خصوص یکی از بهترین راهکارها جایگزین کردن پسابها به جای آب شرب جهت استفاده مصرفکنندگان غیرشرب به ویژه در صنعت و کشاورزی است تا آب شرب سالم و باکیفیت تنها برای مصرف مردم باشد. برای این کار باید با استفاده از ابزارهای نوین و بهروز و نیز روشهای مدرن، استفاده از متخصصین بینالمللی و ... پساب تصفیه شده در بخش صنعت و کشتهای صنعتی را بازچرخانی کرد. از روز گذشته در همین زمینه، همایش بینالمللی سه روزه «استفاده سالم از پسابها» با مشارکت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، انستیتوی مدیریت محیط زیست دانشگاه سازمان ملل (UNU)، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، و دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد. این همایش محورهایی همچون اصول استفاده مجدد از پسابها برای کشاورزی، صنعت و محیط زیست، تجزیه و تحلیل هزینه و فایده، چالشهای فنی و سیاستگذاری، ارائه مثالهایی از وضعیت پساب در کشورهای جهان و اثرات اجتماعی استفاده از پسابها خواهد داشت. مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز استفاده از پساب سالم را یکی از مهمترین اولویتهای وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب کشور دانسته است. البته بسیاری از مسئولان مرتبط حاضر به استفاده از واژه «بحران» برای وضعیت آبی کنونی کشور نیستند و معتقدند که چنین وضعی در همه جای دنیا وجود دارد و همه کشورها با اهمیت و توجه زیادی به آن نگاه میکنند اما باید توجه کرد که چنین اظهار نظرهایی تنها شانه خالی کردن از مسئولیت سنگین بر دوش مسئولان است و موجب میشود که مسائل بحرانی کشور از سوی مردم جدی گرفته نشود. واقعیت این است که بحران آب و موضوع استفاده مجدد از پسابها از مهمترین و نگرانکنندهترین مشکلات به ویژه در مناطق کویری، خشک و نیمهخشک است و حل بحران آب جدا به سرمایهگذاری گسترده داخای و خارجی نیاز دارد و باید در این زمینه فرهنگسازی کاملی صورت بگیرد که یکی از راههای فرهنگسازی نیز برگزاری همایشهای اینچنینی و رسانهای کردن گسترده آن است.
به هر حال استفاده دوباره از آب آلوده و وارد کردن آن به چرخه مصرف برای کشور بحرانزده از لحاظ آبی همچون ایران بسیار حیاتی است. به ویژه مساله فاضلابهایی که حاصل فعالیت شهری هستند که استفاده مجدد از آنها با بازچرخانی بسیار مفید خواهد بود و تنش آبی موجود را از بین خواهد برد. در پایان به اظهار نظر وزیر نیرو اشاره میکنیم که در همین همایش اخیر از تولید 2 میلیارد مترمکعب پساب سالم در برنامه ششم توسعه خبر داده است.