نگاه تنبيهي به مسائل اجتماعي پاسخ مثبت نمي دهد

آنچه از ديد افكار عمومي ناظر بر چنين طرح هايي كه عنقريب امكان قانوني شدنش مي رود به چشم مي خورد، اينست كه آيا اصلاً بايد به اين نوع از تخلفات تا اين حد بها داد؟ آيا يك فرد عابر كه براي حفظ جان خود از چهار طرف يمين و يسار و جلو و عقب را با نهايت دقت رصد مي كند مي تواند براي مرگ يا صدمات جاني به خود سهل انگار باشد؟ از اين نگاه گذشته، بايد از روساي پليس راهور پرسيده شود آيا اولين خط مقابله با جرائم يا تخلفات بستن جريمه به كارت ملي عابران يا رانندگان است؟ در اين راستا سرهنگ تیمور حسینی با اشاره به اینکه طرح ایست به احترام زندگی طرحی است که بر اساس آن ، تمامی خودروها موظف به توقف در پشت خط ایست، در خط کشی‌های عابر پیاده خواهند شد، گفت: طرح «ايست به احترام زندگي» با هدف ساماندهي تقاطع‌ها و تکاليفي که رانندگان و عابران دارند، اجرايي مي‌شود.وي همچنين گفته است كه با وجود سهل‌انگاری‌های صورت گرفته از سوی برخی عابران پیاده در ایجاد تصادفات رانندگی همچنان لبه تیز این تیغ به سمت رانندگان خودروها و وسایل حمل و نقل عمومی و موتورسیکلت‌ها بوده و عابران سهل‌انگار کمتر در این میان مقصر تلقی می‌شوند. این درحالی است که بر اساس آمارها نزدیک به نیمی از قربانیان تصادفات عابران پیاده هستند. و شايد به همين دليل است كه سرهنگ حسینی خبر از جريمه اي به قيمت 100 هزار تومان داده است. اين نرخ براي عبور از چراغ قرمز و گردش به راست لحاظ شده است. وي همچنين گفته است: دوربین‌های کنترل ترافیک نصب شده در چهارراه‌های پایتخت این تخلفات را به ثبت خواهند رساند.

مقصر اصلی اکثر تصادفات درون شهری عابران پیاده هستند

یكي از اعضای فراکسیون عمران مجلس در این زمینه گفته است: مقصر اصلی اکثر تصادفات درون شهری عابران پیاده هستند و تمام تقصیرات نباید متوجه رانندگان خودروها باشد. محمد ابراهیمی‌رضایی تصریح ‌کرد تصویب آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی در مورد تکالیف قانونی عابران پیاده در دستور کار مجلس قرارگرفته است. در این طرح از طریق اقداماتی نظیر اعمال جریمه برای عابران متخلف تا حدودی تلاش می‌شود میزان صدمات و تلفات ناشی از اهمال کاری عابران پیاده تخفیف داده شود. از سوی دیگردر کنار قانونمند شدن این طرح لازم است کلیه شهروندان با احترام به قوانین و مقررات حافظ جان خود و دیگر افراد جامعه باشند. او ادامه می‌دهد: لازم است کلیه دستگاه‌های مسئول در این زمینه با یکدیگر همکاری کنند و تصویب یک آیین‌نامه به‌تنهایی نمی‌تواند معضلات رانندگی در کشور را حل و فصل کند.رضایی با اشاره به نقش فرهنگ در ارتقای حقوق شهروندی یادآور ‌شد كه لازم است افراد از طریق آموزش همگانی رعایت قوانین و مقررات و لزوم احترام به قوانین را بیاموزند وهمچنین لازم است خانواده، مدرسه و کلیه ابزارهای ارتباطی نظیر رادیو و تلویزیون به این امر توجه بیشتری نشان دهند تا در جریان رشد هر فردهمزمان با جامعه‌پذیری، احترام به قوانین ومقررات نیزبه افراد آموزش داده شود. در راستاي تاييد حرف ايشان، لزوم بازنگری در امر مهندسی شهری و ساخت یا بازسازی وسایل ایمنی شهری نظیر پل‌های عابرین پیاده در سطح شهرها نيز بايد مورد توجه قرار بگيرد. نماينده مجلس در خصوص تامين اعتبار براي ساخت و تعمير پل‌های روگذر مجهز به پله برقی، دراکثر مکان‌های پر تردد بر اساس برنامه‌ریزی فضاهای شهری ساخته شده و در بعضی مکان‌ها گفت كه بايد در دستور کار شهرداری قرار گيرد. از سوی دیگر مهندسی خیابان‌ها و پل‌های ساخته شده نیز لازم است در دستور کار شهرداری‌ها در بحث نوسازی فضاهای شهری در نظر گرفته شود. همچنین با هدف کاهش حوادث و سوانح رانندگی، نصب تابلو و علائم رانندگی به ویژه در نقاط حادثه‌خیز لازم و ضروری‌است و این مهم باید مورد توجه بیش از پیش قرار گیرد.تمام سخنان اين نماينده مجلس صحيح است؛ اما بايد پرسيده شود آيا با اين نگاه بايد و نبايدي و دستوري، فرهنگ مردم و شهرنشينان تغيير هم خواهد كرد؟ ساماندهي فرهنگي و ساز و كار هاي اجرايي شدن اين گونه تمهيدات بر عهده كيان است؟ مي دانيم در خيابان هاي تهران هم اكنون كه اين گزارش را مي خوانيد تابلوي دوطرفه نصب است و فردا در چنين موقعي از روز اين تابلو ممكن است نباشد و اين امر براي تمام پايتخت نشينان رخ داده
است . بدون هيچ اطلاع رساني يا درج خبري در
پيام هاي راديويي و از اين قبيل. در چنين حالتي خوب است كه انتظار از عابران را كمي با نياز ها و امكانات شهري مطابقت دهيم.

رويكرد پليس قابل انتقاد است

دكتر هادي معتمد آسيب شناس و روانشناس در حوزه شهري در اين زمينه با انتقاد از رويكرد پليس راهور به تجارت گفت:نگاه امنيتي يا تنبيهي به مسائل اجتماعي تا كنون پاسخ مناسبي نداده است.مسائل اجتماعي بايد با نگاه اموزشي ، تشويقي يا مشاركتي صورت بگيرد. مردم يا موسسات مردم نهاد در آن سهم داشته باشند. در مورد نگاه آسيب شناسانه و نگاه تنبيهي در موارد كمي جواب مي دهد يا اصلاً نمي دهد. آنچه كه قابل توجه است در رويكرد تنبيهي در خور جرايمي است كه امنيت جامعه را مختل
مي كند. اسيد پاشي ياقتل يا آدم ربايي جرائمي است كه امنيت جامعه را مختل مي كند و كل نظام اجتماعي را به هم مي ريزد. اما جرائمي نظير اين نوع، كه شخص نمي خواهد امنيت جامعه رابه هم بريزد و يا نمي خواهد براي كل جامعه يا زنان يا مردان خطري توليد كند نياز به چنين جريمه هايي نيست.

اين آسيب شناس در خصوص تناسب جرم و مجازات به تجارت گفت: پشت چراغ قرمز ايستادن چقدر جريمه بايد داشته باشد؟! آيا روي چنين جرائمي يك كارشناس شهري نظر داده است؟ يا فقط صرفا براي كم كردن بار سريع السير ترافيكي به چنين اموري مبادرت ورزيده اند؟ در روانشناسي بحثي است كه مي گويد افراد با ارتكاب خلاف و بعد پذيرش جريمه گاهي نه تنها تنبيه
نمي شوند كه خلاف را جزئي از حق خود مي دانند و باز دوباره به آن پناه مي برند.

آنچه مهم است اين است كه جرائمي كه رويكردي تا اين حد مجرمانه بر روي آنها نيست، دامنه اجتماعي آن هم بالا نيست،
مي توانند به طرق ديگري اصلاح و يا مجازات شوند.در اين مورد دكتر معتمد با اشاره به چند مورد از روش هاي ايجابي به جاي سلبي به تجارت گفت:پليس راهور مي تواند در برخورد با خاطياني كه بار اول به خطا دچار انحراف شده اند، بروشور بدهد. در بار دوم مي تواند به عنوان شهروند مسئول تذكر بدهد و اعلام خطر كند يا جرائمي را گوشزد كند زيرا فرد خاطي حقوق مردم را زير پا گذاشته است. دفعه سوم مي تواند ماشين خاطي را بخواباند و دفعه چهارم به قبض جريمه مبادرت ورزد. اما در حال حاضر پليس به ساده ترين و راحت ترين راهكار تنبيهي اقدام كرده است. از سوي ديگر بايد به اين امر هم توجه داشت كه پرداختن چنين مبالغ هنگفتي از سوي خاطيان نه يكباره صورت مي گيرد و نه در برخي موارد حتي امكان پذير است. آيا راهنمايي رانندگي مي تواند با اين مبالغ هنگفتي كه از شهروندان مي ستاند قول دهد ما به ازاي آن كليه معابر شهري و پل هاي عابر كثيف و فاقد كف پوش ؛ اتوبان هاي فاقد گارد ريل را ساماندهي كند؟ تابلوهاي شهري و تابلوهاي اعلان گذرگاهها كه رويشان را خطوط كج و معوج يادگاري شهروندان وندال مخدوش كرده را ساماندهي كند؟ شايد در اين صورت بشود براي چنين مبالغي توجيهي منطقي هم دست و پا كنند!