علی مختاری، مدیر بیمه‌های مهندسی و خاص بیمهکوثر، در گفت‌وگویی کوتاه با خبرنگار نشریه تهران صنعت به بررسی مشکلات بیمه‌های مهندسی درصنعت بیمه کشور پرداخت که در ادامه تقدیم می‌گردد.
پیش از هرچیز، لطفاً معرفی مختصری از رشته‌ی بیمه‌های مهندسی و انرژی ارایه فرمایید؟
بیمه‌های مهندسی از رشته‌های تمام‌خطر پیمانکاری، تمام‌خطر نصب، ماشین‌آلات وتجهیزات پیمانکاری، شکست ماشین‌آلات، تجهیزات الکترونیکی، سازه‌های تکمیل شده و بیمه‌های انرژی تشکیل می‌شود. پروژه‌های در حال ساخت یا بهره‌برداری شامل پروژه‌های عمرانی، ساختمانی و ... حفاري چاه‌هاي نفت و گاز، لوله‌گذاری در ساحل يا فراساحل، احداث و بهره برداری سكوهاي نفتي، احداث و بهره‌برداری از پالايشگاه‌ها، كارخانجات و تاسيسات پتروشيمي و غیره با این بیمه‌نامه‌ها تحت پوشش قرار می‌گیرند.
نظر شما درباره‌ی فاصله‌ی موجود بین دو صنعت بیمه و ساختمان چیست؟
خرید بیمه در واقع، مدیریت ریسک از طریق انتقال آن به شرکت بیمه است. یعنی بیمه‌گذار ریسک‌هایی را که با آن مواجه است با خرید بیمه به ما منتقل می‌کند. پس اگر، ما به عنوان بیمه‌گر، دانش بیمه‌ای و ساختمانی نداشته باشیم، ممکن است دچار پذیرش ریسک قطعی یا همان خطر شویم. در حال حاضر صنعت ساختمان در حوزه ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست نیاز به توجه بیشتر دارد و با افزایش ایمنی و رعایت استانداردها، بسیاری از خسارت‌ها قابل پیشگیری است.
شاید یکی از دلایل بی‌توجهی به نکات ایمنی، جبران خسارت‌ها توسط شرکت‌های بیمه‌ای در صورت هرگونه حادثه‌ای است. در صورتی که بیمه نباید جایگزین اقدامات ایمنی و پیشگیرانه گردد بلکه بیمه برای رفع دغدغه بیمه‌گذاران به هنگام وقوع حوادث غیرقابل پیش‌بینی است. به عبارتی، از دید بیمه‌گران خسارت حادثه‌ای قابل پرداخت است که با وجود رعایت استانداردها و اقدامات ایمنی توسط بیمه‌گذار به وقوع پیوسته باشد.
در پروژه‌های ساختمانی اگر افراد به حد کافی نسبت به بیمه و ایمن‌سازی محیط کار آشنایی داشته باشند، بسیاری از مشکلات حل می‌شود و بسیاری از حوادث و خسارت‌ها قابل پیشگیری یا کنترل است.
لذا بیمه به‌تنهایی نمی‌تواند صنعت ساختمان را متحول سازد اما می‌تواند در کنار صنعت ساختمان به افزایش ایمنی و کیفیت ساخت کمک کند. در واقع باید جامعه مهندسی، کارگری و حتی جامعه سرمایه‌گذاران و سرمایه‌داران دست‌به‌دست هم بدهند تا شاهد کاهش هزینه‌های ناشی از ناایمن بودن محیط کار و در نهایت کاهش تلفاتی انسانی باشیم.
تمهیدات بیمهکوثر برای پوشش ساختمان‌های در حال ساخت چیست؟
علاوه بر بیمه‌نامه تمام‌خطر پیمانکاران که معمولاَ پروژه‌ها و ساختمان‌های بزرگ را تحت پوشش قرار می‌دهد، در حال حاضر بیمه کوثر «طرح کاشانه» را راه‌اندازی و به کلیه سرپرستی‌های خود ابلاغ نموده است. این بیمه‌نامه ساختمان‌های در حال ساخت فاقد پیمان را در سراسر کشور تحت پوشش قرار می‌دهد. از مزایای این طرح صدور همزمان آن با بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان و حق بیمه مناسب آن است که سبب افزایش تقاضای بیمه‌گذاران برای صدور این بیمه‌نامه گردیده است.
در حوزه‌ی بیمه‌های مهندسی و انرژی نسبت به دیگر محصولات بیمه‌ای با چه مشکلاتی رو‌به‌رو هستید؟
تخصصی بودن رشته‌های زیرمجموعه، نداشتن آشنایی کافی بیمه‌گذاران با بیمه‌های مهندسی، کمبود نیروی انسانی خبره در شبکه فروش، مشکلات تامین سرمایه، تحریم و در نهایت، مشکلات مربوط به واگذاری ریسک‌های بزرگ از معضلاتی است که می‌توان در این حوزه نام برد.
اصول حرفه‌ای بیمه‌گری و نگاه بلندمدت مدیران فنی به این بخش، واکنش به شرایط غیرفنی مناقصات و نپذیرفتن آن‌ها، تجزیه و تحلیل فنی در اعلام نرخ و شرایط می‌تواند زمینه بهبود عملکرد این رشته را در صنعت بیمه فراهم آورد.
برای رشد بیمه‌های انرژی چه می‌توان کرد؟
صنعت انرژی به ویژه نفت، بزرگ ترین بخش اقتصادی کشور است . لیکن عملکرد صنعت بیمه کشور در حوزه انرژی می‌تواند بیشتر و بهتر از وضعیت کنونی باشد. قطعا سهم صنایع نفت و انرژی در صنعت بیمه قابل توسعه است. از جمله موانع موجود در توسعه و گسترش تعاملات بین صنعت بیمه و نفت می‌توان به انحصاری بودن بازار و وجود روابط، کنترل نکردن مناسب ریسک، نبود ارتباط مناسب با کارگزاران و شرکت‌های بیمه خارجی برای همکاری و به‌روز‌کردن اطلاعات و مشکلات واگذاری اشاره کرد. مدیریت ایمنی (HSE) در فعالیت‌های صنعت نفت و گاز، معمولاً بخش اصلی است. وجود حجم زیادی از مواد قابل اشتعال و سمی، فشار و دمای بالا، سرمایه بالای پروژه‌ها و امکان بالقوه برای ایجاد حوادثی شدید، به معنای حیاتی بودن توجه به ایمنی و مدیریت ریسک است؛ بنابراین توجه به مقوله‌ی مدیریت ایمنی منجر به یک بازی برد – برد خواهد شد و در نتیجه به رشد هر دو صنعت بیمه و نفت کمک می‌کند.
اگر ممکن است از بیمه‌های هواپیما و مشکلات پیش روی این رشته هم بگویید.
شرکت‌های هواپیمایی همواره با ریسک خسارت مربوط به وسایل پرنده خود درحین بهره‌برداری مواجه هستند. ازطرف دیگر، وسیله پرنده به تناسب نوع کاربری آن، مسئولیت‌هایی را برای مالک یا استفاده کننده در پی دارد. بیمه هواپیما یکی از حوزه‌های تخصصی بیمه است که به دلیل فقدان شرایط عمومی مصوب در کشور از شرایط عمومی بازارهای بین‌المللی تبعیت می‌کند. شرکت‌ها و موسسات بیمه، هواپیماهایی را که برای مقاصد تجاری و بازرگانی استفاده می‌شوند و از نظر فنی با مجوز و تایید سازمان هواپیمایی کشوری ج.ا.ا اقدام به پرواز نموده و در زمان خسارت و تعمیرات نیز تحت نظر همان سازمان مجوز سلامت می‌گیرند براساس شرایط استاندارد بین‌المللی لویدز لندن وکلوزهای مرتبط (aviation clauses) تحت پوشش بیمه‌ای قرار می‌دهند. البته بیمه هواپیما در بخش ثالث و سرنشین اجباری است و بدون آن، هواپیما مجوز پرواز ندارد.
پوشش بیمه‌های هوایی در بخش بدنه مطابق اصل غرامت و براساس ارزش مورد بیمه است؛ بدین معنی که بیمه‌گر خسارت‌های مالی وارد بر بدنه هواپیما (در حین پرواز و بر روی زمین) را بر حسب قیمت واقعی یا توافقی پرداخت می‌کند. در بخش مسئولیت‌های بیمه‌گذار نیز غرامت فوت، نقص عضو و هزینه‌های پزشکی سرنشینان هواپیما - شامل خدمه پروازی و مسافران- که در اثر حوادث پرواز ایجاد شده بر اساس دیه مصوب مراجع قضایی کشور پرداخت می‌گردد. همچنین خسارت‌های جانی و مالی وارد بر اشخاص ثالث که در اثر حادثه‌ای ایجاد شده و بیمه‌گذار طبق قانون محکوم به جبران آن باشد، تحت پوشش این بیمه‌نامه است.
با اعمال تحریم‌های تجاری اخیر، ناوگان هواپیماهای کشورکمتر موفق به نوسازی شده است و هم اکنون یک ناوگان قدیمی محسوب می‌گردد. جایگزین کردن هواپیماهای کشورهای شرقی و یا هواپیماهای دست دوم غربی مشکلی را از دوش این صنعت بر نمی‌دارد. این تحریم‌ها گریبان صنعت بیمه را هم گرفته است؛ زیرا در اخذ پوشش اتکایی ریسک‌های بزرگ هوایی، بیمه‌گران ایرانی باید ریسک‌های خود را در بازارهای داخلی با ظرفیت محدود واگذار کنند. همچنین بخش عمده‌ای از ریسک‌ها به صندوق تحریم بیمه مرکزی ایران واگذار می‌شود. در این شرایط شرکت‌هایی که در زمینه بیمه‌های هوایی فعالند دچار مشکل شده‌اند.
با وجود همه این‌ها بیمه کوثر در این حوزه تلاش کرده است با ارایه بیمه‌نامه‌هایی شامل «پوشش کامل بدنه در ریسک‌های حین پرواز»، «پوشش کامل بدنه در ریسک‌های زمینی»، «پوشش مسئولیت مسافر و بار همراه»، «پوشش حوادث خدمه و خلبان»، «پوشش مسئولیت اشخاص ثالث»، «پوشش مسئولیت مازاد برای پروازهای خارجی مطابق با کنوانسیون‌های بین‌المللی» خدمات خود را به بهترین شکل، در اختیار صنعت هوایی کشور قرار دهد.
برنامه شرکت بیمه کوثر برای آینده و به ویژه دوران پسابرجام چیست؟
در مورد ریسک رشته‌های مهندسی و انرژی باید گفت که با گسترده‌ترشدن فعالیت شرکت‌های داخلی مسلماً فعالیت شرکت‌های بیمه نیز افزایش خواهد داشت. امیدواریم با ظرفیت‌سازی در حوزه نیروی انسانی، شناسایی بازار، بهبود همکاری‌های ملی و بین‌المللی سهم این رشته را در شرکت افزایش داده و گامی هرچند کوچک برای ارتقای شاخص‌های ایمنی کشور برداریم.
