ژنتيک و حوادث دو عامل نقص عضو در ايران است
زیان اقتصاد از معلوليتها
تجارت آنلاین: طبق آماري که سازمان بهداشت جهاني منتشر کرده است در هر8دقيقه يك كودك معلول در جهان به دنيا ميآيد، آمارهاي جهاني نشان ميدهد 15درصد از افراد هر جامعه معلول هستند كه در ايران اين آمار به بيش از 11 ميليون نفر ميرسد.

محمد خادمي: معلوليت يا همان نقص عضو بدن افراد دو دليل دارد: نخستين دليل مربوط به مادرزاد (ژنتيک) بودن اين بيماري و دومين دليل برميگردد به حوادثي که براي افراد جامعه در طول زندگي شان رخ ميدهد.
تولد نوزادان معلول دركشورهاي در حال توسعه بيشترازكشورهاي توسعه يافته است، با اين وجود آزمايشها و پيشگيريهاي تخصصي وجود دارد تا آمارمعلوليت ذهني و جسمينوزادان کاهش يابد که متأسفانه کمبود آموزش به افراد جامعه ودركنارآن هزينه كمرشكن آزمايشها باعث شدهاند كهامار تولد نوزادان معلول دركشورمان همچنان ثابت باقي بماند؛ازسوي ديگربالا بودن حوادث رانندگي و حوادث ناشي ازکاردر کشورمان موجب بالا نگهداشتن آمارمعلوليتهاي جسمياست.معلوليت افراد جامعه هزينه سنگين مالي را براي خانوادها و حکومتها به بار ميآورد،دراين گزارش به وضعيت معلوليت در کشور ميپردازيم، که در ادامه ميخوانيد:
*معلوليت به چه معني؟
معلوليت به طور خلاصه به افرادي گفته ميشود که در انجام تمام يا قسمتي از فعاليتهاي عادي زندگي فردي يا اجتماعي به علت وجود نقص مادرزادي يا حوادثي در قواي جسماني يا رواني ناتوانند. از نظرسازمان بهداشت جهاني معلولان بزرگترين اقليت جهان محسوب ميشوند؛ زيرا به طور ميانگين 10درصد افراد هر جامعهاي را معلولان تشکيل ميدهند. هماکنون حداقل 600 ميليون فرد معلول در جهان به دلايل گوناگون جسمي، رواني و اجتماعي دچار ناتواني و معلوليت هستند که 80 درصد اين افراد در کشورهاي جهان سوم زندگي ميکنند و يک سوم آنها را کودکان تشکيل ميدهند.چند ميليون نفر در ايران داراي درجات مختلفي از معلوليت خفيف، متوسط و خيلي شديد هستند كه 4 درصد از اين افراد داراي معلوليت شديد و خيلي شديد هستند كه مراقبت و نگهداري از آنها هزينههاي گزافي را بر خانواده و جامعه تحميل ميكند، به همين دليل لازم است كه عوامل معلوليتساز مورد شناسايي قرار بگيرند تا بتوان پديده معلوليت را تا حد امكان تحت كنترل درآورد، زيرا آنگونه كهامارها نشان ميدهند روز به روز از سهم عوامل ژنتيكي در بروز معلوليت كاسته ميشود و بر سهم حوادث در اين زمينه افزوده ميشود.
*آمارها چه ميگويد
طبق آماري که سازمان بهداشت جهاني منتشر کرده است در هر8دقيقه يك كودك معلول در جهان به دنيا ميآيد، آمارهاي جهاني نشان ميدهد 15درصد از افراد هر جامعه معلول هستند كه در ايران اين آمار به بيش از 11 ميليون نفر ميرسد. نتايج يك تحقيق نشان ميدهد به طور معمول از هر يک هزار تولد، 2 نوزاد در ايران مبتلا به اختلالهاي كروموزوميهستند. که در مجموع سالانه 100 هزار نفر به معلولان کشور اضافه ميشود که 30 درصد آنها به دليل ژنتيک دچار معلوليت ميشوند و 70 درصد ديگر به دليل حوادث کار و رانندگي به معلوليت جسميدچار ميشوند.در آخرين آمارهايي که در سال جاري منتشر شده است حدود يک ميليون نفر در نوبت خدمات سازمان بهزيستي هستند وحدود دو درصد جمعيت کشور که شامل يک ميليون و ۳۰۰ هزار معلول است نيازمند دريافت خدمات مختلف توانبخشي هستند. در مجموع ۳۵ درصد از معلولان را زنان و ۶۵ درصد را مردان تشکيل ميدهند. همچنين 2هزار و 200 مرکز توانبخشي بهزيستي، نهادهاي مدني به ۱۰۰ هزار معلول خدمات ارائه ميدهند.برآوردها نشان ميدهد که هزينههاي اقتصادي و اجتماعي تصادفات رانندگي حدود هشت درصد توليد ناخالص داخلي، هزينه هر فرد كشته شده در تصادفات ۱۸۰ميليون تومان و هزينه هر فردي كه بر اثر تصادفات جادهاي معلول ميشود حدود ۲۸۰ ميليون تومان است. ۳۰ درصد معلولان ايران معلولان جسميو حركتي هستند.۷۰درصد از ۱۸هزار معلول ضايعه نخاعي در ايران بر اثر تصادفات رانندگي دچار اين ضايعه شدهاند.
*معلوليت رو به افزايش
براي اينکه موضوع معلوليت در کشور را بررسي کنيم، به سراغ دکتر« سيد حسن تنکابني» عضو هيات موسس مرکز تحقيقات اعصاب کودکان کشور رفتهايم، او در اين باره ميگويد:«متولي آمار دقيق معلوليتهاي ذهني و روحي در کشورمان سازمان بهزيستي است و اين نهاد مسئوليت خدمات رساني به معلولان را برعهده دارد.»اين استاد دانشگاه بيشترين دليل معلوليتهاي ذهني در کشور را ژنتيک يا همان ازدواج فاميلي ميداند، ميافزايد:« متاسفانه ازدواجهاي فاميلي در کشور مان زياد است و همين موضوع باعث متولد شدن فرزندان معلول ميشود، البته دلايل گوناگون ديگري در زمينه مادرزاد بودن فرد معلول وجود دارد، به طور نمونه تغذيه ناسالم در هنگام بارداري، عفونتهاي رحمي، عدم مراقبت قبل از باردار شدن و هنگام بارداري دلايل متولد شدن فرزندان معلول مادرزادي است.»او در پاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اينکه بيشتر در چه کشورهايي معلوليت مادرزادي(ژنتيکي) وجود دارد؟ ميگويد:« موضوع معلوليتهاي ذهني و جسميبه شکل مادرزادي در تماميدنيا وجود دارد و زمان و مکان خاصي ندارد، اما به مراتب در کشورهاي جهان سوم اين پديده بيشتر به وقوع ميپيوندد و دليل آن به فقر وعقب ماندگي اقتصادي در کشورهاي در حال توسعه برميگردد، چرا که افراد فقير و تنگدست با مشکلاتي شامل تغذيه نادرست زنان در طول بارداري، دسترسي نداشتن به مواد بهداشتي و شوينده، مراجعه نکردن به پزشک، سوء تغذيه و...روبه رو هستند.»اين متخصص مغز و اعصاب کودکان در خصوص رشد معلوليت در کشور ميگويد:« معلوليت مادرزادي يک مسير ثابت را در کشور ما و ساير کشورها در پيش دارد، اما معلوليت که به دليل حوادث و بي احتياطي رخ ميدهد در کشورمان رو به افزايش است، متاسفانه حوادث رانندگي در کشورمان زياد است و معلوليتهاي جسميرا افزايش ميدهد. برق گرفتگي، اعتياد به مواد مخدر، توجه نکردن به نکات ايمني در هنگام کار از سوي کارگران در کارگاهها و...از جمله دلايل معلوليتهاي جسميدر کشورمان است.»به گفته وي موضوع معلوليت دركشور ما همچنان بالا است، تاكنون هزاران نوع بيماري ژنتيكي در جهان ثبت شدهاند كه هموفيلي، تالاسمي، انواع عقبماندگيهاي ذهني و جسمي، ناشنوايي، بيماريهاي خوني از جمله مهمترين و شناختهشدهترين بيماريها در ايران هستند.اين متخصص کودکان در بيمارستان مفيد در پاسخ به سوال ديگر خبرنگار«تجارت» درباره اينکهامواج موبايل، اينترنت، ماهواره و...براي خانمهاي باردار مشکلي به وجود نميآورد؟ ميگويد:« اين موضوع ثابت نشده است و هر از گاهي اخباري در اين زمينه منتشر ميشود، اگر بخواهيم اين موضوع را علميبررسي کنيم بايد بگويم تا اين لحظه اين موضوع مورد تاييد هيچ نهاد رسميدر امور بهداشتي قرار نگرفته است، اما وجود امواج خطراتي را براي سلامتي افراد جامعه دارد و نميتوانيم بگوييم امواج بي تاثير هستند.»دکتر«تنکابني» در پايان صحبتهايش ميگويد:« معلوليتهاي ذهني و جسميمادرزادي مختص پسران و دختران متولد شده نيست که اعلام کنيم پسران يا دختران بيشتر دچار اين بيماري ميشوند، همچنين در خصوص اينکه استانهاي شمالي يا جنوبي کشور بيشتر با فرزندان معلول مادرزادي مواجهاند درست نيست، تنها در هر منطقه اي که ازدواج فاميلي بيشتر است با موضوع معلوليت مادرزادي بيشتر مواجهاند.»
*برنامه پيشگيرانه انجام شود
تصوربيشتر متخصصان درباره معلوليت اين است كه نقش عوامل ژنتيكي در اين زمينه بسيار پررنگتر از ساير عوامل است؛ «حسينعلي شهرياري» عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلاميدر اين باره به خبرنگار«تجارت» ميگويد:«متاسفانه 7درصد جمعيت کشور مان با معلوليتهاي روحي و جسميشامل نابينايي، عقب ماندگي ذهني، ناشنوايي، معلوليت جسمي، کوتاهي پا، نقص عضو و...مواجهاند که تنها از اين جمعيت يک ميليون نفر توانستهاند از سوي مراکز حمايتي پرونده سازي شوند و تحت پوشش خدمات قراربگيرند و ديگر معلولان شناسايي نشدهاند و زير نظر هيچ نهاد خدماتي قرار نگرفتهاند.»او ميافزايد:« خانواده اي که فرزند معلول دارد هزينههاي زيادي را به اقتصاد خانواده و جامعه شامل هزينههاي درمان، دارو، نگهداري و در اختيار قرار گذاشتن امکانات خاص تحميل ميکند. متاسفانه در اين خصوص بيمه سازمان تامين اجتماعي و بيمه سلامت نيز زير بار هزينههاي درمان و دارو معلولان نميروند.»اين عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلاميدر پاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اينکه مجلس شوراي اسلاميو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي چه برنامههاي را براي کاهش متولدان معلول در کشور در نظر گرفتهاند؟ ميگويد:« متاسفانه در کشور ما آمار بالايي از مبتلايان به معلوليت روحي و جسميبراثر ازدواجهاي فاميلي رخ ميدهد، به همين منظور وزارت بهداشت در نظر دارد قبل از ازدواجهاي فاميلي مشاورههاي پزشکي انجام شود و در زمان باردار شدن افرادي که فاميلي ازدواج ميکنند آزمايشات ژنتيک انجام دهند تا باعث کاهش فرزندان معلول مادرزاد شود. از سوي ديگر مجلس شوراي اسلاميقانوني را به تصويب رسانده است که در صورتي پزشکان تشخيص دهند جنين 4ماه دچار معلوليت جسمييا روحي است آن جنين سقط شود تا در زمان متولد شدن خانواده و جامعه با مشکل رو به رو نشوند.» اين نماينده مجلس در ادامه ميافزايد:« وقتي در کشورمان سالانه 17 هزار نفر بر اثر حوادث جاده اي فوت ميکنند، قطعا در طول يک سال بين 600تا700 هزار نفر بر اثر حوادث رانندگي دچار معلوليتهاي جسميميشوند، حال اين معلوليتها خفيف يا عميق باشد، بار سنگيني را براي اقتصاد خانواده و جامعه به بار ميآورد.»