مسیرهای جذب تکنولوژی در صنعت خودرو

امیر افسردیر
aafsardayr@gmail.com

در حالی همه تلاش سیاست گذار صنعتی آن است که از طریق الزام داخلی سازی 40 تا 70 درصد بخشی از دانش روز جهان را به صنعت خودرو کشورمان منتقل کند که یکی از پرسشهای مهم در شرایط کنونی آن است، در صورتی که خودروسازان خارجی ظرف سه سال دانش و تکنولوژی به کار رفته در تولیدات خود را به ما منتقل کردند آیا صنعت خودرو ایران می تواند امیدوار باشد که براساس دانش روز نیازهای خود را تامین کند؟ پرسش مهم دیگر اینکه مبنای 70 درصد برای انتقال دانش چیست؟ 30 درصد دیگری که خودروساز خارجی حاضر نیست آن را به صنعت خودروی کشور ما منتقل کند، شامل چه مواردی می شود که خارجی های قصد انتقال آن را به کشور ما ندارند؟
 بحث انتقال تکنولوژی به‌منظور جبران عقب‌ماندگی‌ سال های تحریم یعنی مقطع زمانی سال های 91 تا 93 در شرایطی از اهمیت بسیار برخوردار است که مباحث متعددی در این زمینه مدنظر کارشناسان است. اهمیت جذب دانش روز در خودروسازی کشور از آن رو است که تولیدکنندگان داخلی می‌تواند با دستیابی به فناوری‌های جدید، به تولید خودروهایی با تکنولوژی جدید بپردازد و ضمن کسب بازار داخل، در بخش صادرات محصولات خودرویی نیز موفق ظاهر شود.
 براین اساس، بسیاری از کارشناسان انتقال تکنولوژی به صنعت خودرو ایران را یکی از ملزومات اساسی می‌دانند که آینده خودروسازی کشور را تضمین می کند. به اعتقاد کارشناسان تنها یک حلقه از زنجیره صنعت خودرو نیاز به فناوری ندارد بلکه کل زنجیره خودرو از ساخت و طراحی گرفته تا تامین‌کنندگان قطعه به فناوری‌های جدید نیازمند هستند. به اعتقاد آنها در بحث انتقال دانش و تکنولوژی باید سه سطح مهندسی، تامین قطعات و دانش تولید پلت فرم به خودروسازی کشور منتقل شود. در صورتی که خودروسازان در قراردادهای جدید خود با خارجی‌ها به این موارد توجه کنند زیرساخت‌های صنعت خودرو براساس استانداردهای جهانی خواهد شد و این موضوع موجب می شود که خودروسازان داخلی بتوانند ضمن توسعه صنعت خودروی کشور، زمینه های لازم برای تولید خودروی ملی براساس اهداف سندچشم انداز را دنبال کند.
 به این ترتیب، کارشناسان تاکید دارند که همسو با آموزش نیروی انسانی و متخصصان توسط شرکت‌های خودروساز معتبر جهانی باید زمینه مباحثی چون مهندسی ساخت و تولید خودرو نیز به صنعت خودرو کشور ما منتقل شود.
 از آنجا که تولید خودرو در بخش مهندسی، شامل طراحی، طراحی پلت‌فرم،‌ ساخت و به روز شدن خطوط تولید می‌شود؛ بنابراین انتقال دانش در این بخش از اهمیت بسیاری برای خودروسازان برخوردار است. هر چند دست اندرکاران صنعت خورو معتقدند در قراردادهای جدید این مباحث مدنظر قرار گرفته است اما کارشناسان تاکید دارند در صورتی که 30 درصد دیگری که از انتقال دانش باقی بماند خودروساز کشور به صورت کامل دانش روز را کسب نخواهد کرد.
 آنگونه که به نظر می رسد 30 درصدی که خودروسازان خارجی حاضر به انتقال آن نیستند به بخش های مهم پلتفرم ارتباط دارد که خارجی ها آن را به خودروسازان دیگر منتقل نمی کنند تا وابستگی شرکت ها به آنها از بین نرود.
 اهمیت این موضوع برای صنعت خودرو ایران از آن رو است که به‌دلیل قدیمی بودن پلت‌فرم‌ها و خطوط تولید خودرو در کشور، مشتریان خودرو از تولیدات شرکت های خودروساز دلزده شده اند. بنابراین تغییر زیرساخت‌های اساسی صنعت خودرو می تواند در عرضه خودروهای مدنظر مشتریان خودرو اثر مهمی داشته باشد. به اعتقاد کارشناسان مهترین اصل اساسی در انتقال کامل دانش و تکنولوژی به روز کردن زیرساخت ها از طریق جذب بخشهای مختلف از یک سو و دریافت دانش تولید پلت فرم به خصوص ساخت موتور از سوی دیگر است. بنابراین یکی از راه های دریافت این دانش ایجاد مراکز تحقیق وتوسعه در ایران توسط خودروساز خارجی است. موضوعی که میتواند زمینه توسعه صنعت خودرو را به صورت جامع ایجاد کند.