سعید قلیچی
saeedg6@gmail.com
صنعت خودروی ایران از سالهای پیش با شرکتهای رنو، پژو، بنز، مزدا و پروتون همکاری داشته است. این مجموعهها با روند کاری خودروسازان داخلی آشنایی دارند. در زمان تحریم، شرکتهای خودروسازی از ایران رفتند، بنابراین در دور جدید گفتگوها بعد از برجام قرار شد سختگیریها افزایش پیدا کند تا خودروسازان خارجی با کوچکترین تلنگری از ایران خارج نشوند. تا قبل از خروج خودروسازان خارجی از ایران شرطي برای آنها لحاظ نشده بود. به نظر میرسد که در حال حاضر شرایط تغییر کرده است.
نگاهی اجمالی نشان میدهد که بازار خودرو ایران برای تمام سازندگان خودرو جذاب است. با این نگاه میتوان گفت که قرارداد ايرانخودرو و بنز نتيجه تمايل دو شركت خودروسازي براي همكاري است. تاكنون قراردادهاي خوبي بين ايران و ساير شركتهاي خودروسازي در ساير كشورها بسته شده؛ قرارداد با پژو كه عملياتي شد و قرارداد با سيتروئن كه از سوی گروه سايپا منعقد شد و در جريان عملياتي شدن است و همچنین قرارداد با هيوندا و فولكس كه فعاليتهاي اجرايي آن در شُرف انجام است. اين قراردادها براي صنعت خودروسازي بسيار موثر است. رنو نيز از قديم با ايران همكاري داشته و قرارداد جديد آن در حال عملياتيشدن است.
قراردادهای اخیر خودرویی ایران با کمپانیهای بینالمللی چند خاصيت دارد. يكي از اين موارد آن است كه صنعت خودروسازي را در ايران بهروز و بازار صادرات بينالمللي را براي ايران باز ميكند، چراكه بايد 30درصد از اين قراردادهايي كه بسته ميشود و نيز از توليدات، در زمينه صادرات باشد. راه سرمايهگذاري شركتهاي خارجي به ايران باز و تحقيق، توسعه و نوآوري در صنعت خودروسازي براي ايران موثرتر ميشود. به این ترتیب میتوان گفت که نفع مردم ما این است که خودروهای بهروزتری را خریداری کنند. امروز با گذشته فرق دارد و تفاوت اینجاست که ما هوشمندانهتر و با پتانسیل بالاتری عمل میکنیم. خودرو بهروزتر و صادرات بيشتر بهنفع مردم و صنعت خودروسازي است.
وضعيت كنوني صنعت خودرو در جهان نشان ميدهد قراردادهاي بلندمدت، افزايش يافته است. تعداد سازندگان قطعات خودرو كاهش يافتهاند و رقابت براساس كيفيت، تواناييهاي مهندسی و تحويل بهموقع كالا تغيير يافته است. بنابراين قطعهسازان و خودروسازان ميتوانند از طريق همكاري و تعامل نزديك زنجيرههاي تامين رقابتي ايجاد كنند. براساس تحقيقات صورتگرفته در آيندهاي نزديك تنها شركتهاي خودروسازي معدودي باقي ميمانند و باقي شركتهاي خودروسازي از صحنه رقابت خارج ميشوند. كشورهاي پيشرفته صنعتي بهدليل ارزش افزوده بالاي صنعت خودرو، توليد، تكنولوژي و بازار اين صنعت را در اختيار دارند و معمولا صنايعي را كه ارزش افزوده پایيني دارند، به كشورهاي جهان سوم و درحال توسعه واگذار ميكنند. با این همه باید گفت که ايران طی سالهای گذشته در صنعت خودروسازي خوب عمل كرد و بعد از مدت زمان سپریشده از برجام، برخی خودروسازان داخلی مذاکراتشان را با همکاران خارجی آغاز كردند. برخی به مرحله امضای تفاهمنامه و قرارداد رسیدند و برخی از شرکتها به تفاهم تولید خودروی مشترک دست یافتند.