محمد خادمي: درکشورمان بيش از3 ميليون مهاجرافغان زندگي ميکنند که بيشتراين مهاجران تهران را بهترين شهر براي پيدا کردن کسب و کارميدانند،آنها درمشاغل گوناگون درتهران فعاليت دارند واين افراد پوشاک،موادغذايي،لوازم خانگي،بهداشتي و... خود را ازبازارمولوي يکي ازبازارهاي قديميتهران تهيه ميکنند.مهاجران افغان چندسالي است که پاتوق خريد محصولات روزمره شان را بازارمولوي انتخاب کردهاند وبيشتردرروزهاي پنچشنبه وجمعه به دليل تعطيلي آخرهفته راهي بازارمولوي ميشوند تا خريد شان را انجام دهند.به قدري بازارمولوي براي افغانها جذابيت دارد که برخي ازفروشندگان اين بازاراجناس مورد پسند افغانها را براي فروش ميآورند و برخي از مغازه داران ازفروشندگان افغان استفاده ميکنند وبرخي ديگر پرچم دولت افغانستان را در سردرمغازههايشان نصب کردهاند تا مشتريان افغان را جذب کنند.خبرنگار«تجارت»به شکل ميداني گزارشي ازوضعيت حضور افغانها براي خريد دربازارحضرتي ضلع جنوبي چهارراه مولوي تهيه کرده است،که درادامه ميخوانيد:
*لباسهاي چريکي جذاب براي جوانان افغان
در اين دالان قديميمعروف به راسته بازار حضرتي مغازه با صنفهاي گوناگون وجود دارد، لباس و کفش فروشي يکي از مغازههاي پر مشتري اين بازار است، لباسهايي با رنگ «لجني» يا معروف به چريکي و ارتشي براي جوانان افغان جذاب است و مورد استقبال آنها قرار ميگيرد، « نواب» يکي از مراجعه کنندگان افغان به اين بازار است ميگويد:« نزديک به نيم قرن در کشورمان جنگ است و اين موضوع باعث شده که جوانان کشورمان مدل لباسهاي جنگي را دوست داشته باشند.»
اين جوان افغان ادامه ميدهد:« بازار مولوي به دليل قديميبودن بناهايش شباهت زيادي به بازارهاي شهرهاي افغانستان دارد، به همين منظور هموطنانم که پا به اين بازارميگذارند ياد بازارهاي کشورمان ميافتند.»آن طور که وي ميگويد:«ازدلايل ديگراستقبال افغانها ازاين بازار تنوع وسايل مورد نيازافغانهاست، به اين شکل که يکي ازغذاهاي محبوب افغانها آبگوشت است که براي طعم دادن به اين غذا زرد چوبه و ادويه مورد نيازاست که در مغازههاي ادويه فروشي وجود دارد وافغانها براي تهيه اين ادويه به ادويه فروشيها مراجعه ميکنند.»
دربرخي ازمغازههاي لباس فروشي دردالان جنوبي بازارمولوي پرچم افغانستان نصب شده است تا مشتريان افغان جذب اين مغازهها شوند،دربرخي ازمغازههاي اين بازار لباسهاي محلي افغان نيزبه فروش ميرسد، برخي ديگر لباسهاي رنگارنگ وبه خصوص شلوارهاي 6جيب و 8 جيب با رنگهاي مختلف را درويترينهايشان قرارميدهند.يکي از فروشندگان لباس ميگويد:«افغانها به دنبال يک مدل خاصي لباس هستند،آنها درخريد لباس وشلوارشان جنس خوب برايشان مهم است، با نزديک شدن به فصل سرما نيزکاپشن محکم وچرم را در اولويت خريدشان قرارميدهند.»
اوادامه ميدهد:«افغانها درطول سال چند بار خريد ميکنند،ايام عيد نوروزوعيد فطر مهمترين مناسبتهايي است که پا به عرصه خريد ميگذارند،البته درطول سال نيز خريدهايي انجام ميدهند، افغانها درزمان خريد به شکل گروهي وارد بازار ميشوند وهيچ گاه به شکل انفرادي خريد نميکنند، چرا که آنها تمايل دارند نظرديگردوستانشان را جويا شوند.»آن طورکه اين فروشنده ميگويد:«برخي ازخانوادههاي افغان نيزبه شکل خانوادگي راهي راسته بازارحضرتي درچهارراه مولوي ميشوند وخريد شان را انجام ميدهند.»
*فروش مواد غيرقانوني
در کنار ادويه فروشيهاي اين بازار چند نفري جعبه اي رو برويشان گذاشتهاند و ناس به عنوان يک مواد مخدر را به فروش ميرسانند، اين مواد سبز رنگ مخدري بيشتر در بين مردم افغانستان رواج دارد و قيمت آن بسيار ارزان تر از مواد مخدر ديگر به فروش ميرود، يکي از فروشندگان اين مواد که تمايل ندارد نامش را در روزنامه درج کنيم، به خبرنگار ما ميگويد:«فروش مواد مخدر در ايران ممنوع است، ناس نيز به عنوان يک مواد مخدر به حساب ميآيد بنابراين فروش آن غيرقانوني است، اما به دليل اينکه اين مواد از درصد بسيار پايين مخدربرخورداراست وازسوي ديگر مورد استفاده جامعه ايراني قرار نميگيرد آن طور که بايد نيروي انتظاميبا فروشندگان اين مواد برخورد نميکند.»اودرپاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اينکه چرا دربازار مولوي بساط فروش اين مواد بسيارزياد است؟ پاسخ ميدهد:« به دليل مراجعه افغانها براي خريد مايحتاج زندگي شان دراين بازار نسبت به ديگربازارهاي تهران ناس نيزبه فروش ميرسد تا افغانها تماميلوازم مورد نيازشان را تهيه کنند.»
او قيمت هر يک از بستههاي ناس را اين طور عنوان ميکند:« بستههاي 50 گرمي5هزار تومان و بستههاي 100 گرمي10 هزار تومان قيمت گذاري شده است، البته براي افرادي که تعداد بيشتر از اين مواد تهيه کنند تخفيفي قائل هستيم.»آن طور که اين فروشنده مواد مخدر ناس ميگويد:« در شهرهاي افغانستان همان طور که ناس به راحتي در اين بازار خريد و فروش ميشود در آنجا ترياک خريد فروش ميشود، البته 90 درصد مهاجران افغاني که راهي ايران ميشود هدف شان کار کردن است و اين افراد به هيچ عنوان مواد مخدر مصرف نميکنند و ناس را کمتر از 10 درصد از افغانهاي مهاجر استفاده ميکنند.»
*زيورآلات
دست فروشان نيزروزهاي پنچشنبه و جمعهها فرصتي خوبي دارند که اجناس شان را در اين بازار به فروش برسانند.دستبند، ساعت، گردنبند، انگشتر، عينک دودي و...انواع محصولاتي است که جوانان افغان دور بساط دست فروشان جمع ميشوند، در اين ميان يکي ازجوانان افغان که درحال انتخاب ساعت مچي است، از فروشنده ميپرسد که ساعتها توليد کدام کشور است، که در پاسخ او جواب داده ميشود توليد يکي از کشورهاي اروپايي و بعد که مطمئن ميشود جنس ساعت خوب است با کلي تخفيف ساعت را ميخرد.فروشنده زيورآلات درپاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اينکه چرا افغانها زيورآلات را دوست دارند؟پاسخ ميدهد:«کشور افغانستان با کشور هند همسايه است و برخي از افغانها تمايلات شان به مردمان هند نزديک شده است و اين افراد براي خريد زيورآلات براي خودشان و همسرانشان اقدام ميکنند.»او ساعتهاي طلايي رنگ را بيشترين مدل ساعت خريداري شده ازسوي افغانهاي سن و سال دار عنوان ميکند، ميگويد:« جوانان ساعتهاي مختلفي را ازما خريد ميکنند،اما افراد سن وسال دار ساعتها با مدلهاي قديميرا بيشتر ترجيح ميدهند.»
*فروشنده افغان
در يکي از مغازههاي ادويه فروشي در شمال غربي راسته بازار حضرتي مولوي ادويه فروشي وجود دارد که فروشنده آن افغان است، او که وقت جوابگويي به سوالات خبرنگار ما را ندارد، ميگويد:«اين مغازه را اجاره کردهام و ماهيانه چندميليون تومان به صاحب مغازه اجاره پرداخت ميکنم.»
بيشترمشتري اين مرد افغان هموطنانش هستند وتعداد مشتريان ايراني کميدرمغازه اش ايستادهاند، او با آراميو با احترام جواب هر يک از مشتريان را ميدهد وهرازگاهي سوالات ما را پاسخ ميدهد:« نزديک به يک دهه است که در اين مجموعه فعاليت دارم و بيشترهموطنان که در تهران سکونت دارند مرا ميشناسند وبراي خريد ادويه غذايي، حبوبات و داروهاي گياهي به مغازهام مراجعه ميکنند.»اوکه وقت خوردن يک ليوان چاي را هم ندارد،ميگويد:« بازارهاي شهر بزرگ هرات،کابل ومزارشريف افغانستان نيزهمانند بازارمولوي است به همين منظور افغانها تمايل دارند خريد شان را از اين بازار کنند، البته ازديگردلايلي که افغانها رهسپاراين بازار ميشوند اين است که قيمت محصولات مورد نياز شان نسبت به مراکزديگر شهر تهران ارزان تراست يا اينکه محصولات مانند شکلات وادويه مخصوص افغانها تنها دراين بازار وجود دارد و درنقاط ديگر تهران اين محصول به فروش نميرسد.»
*خواربارفروشي
افغانها بازارمولوي را درتهيه مواد غذايي شان محيطي مناسب ميدانند وبيشترنيازهاي غذايي شان را ازاين بازارخريداري ميکنند.يکي ازفروشندگان خواربار بازار مولوي در باره حضور افغانها دراين بازار به خبرنگار ما ميگويد:« تنها افغانها نيستند که اين بازاررا محيط مناسبي براي خريد شان ميدانند بلکه ديگرخارجيها نيزبه اين بازارمراجعه ميکنند، تفاوت حضور اتباع ديگرکشورها با اتباع افغاني اين است که افغانها ساکن تهران هستند و براي خريد مايحتاج روزمره شان به اين بازارميآيند، اما اتباع ديگر کشورها به عنوان مسافروگردشگرهستند و براي تفريح و خريد سوغات به اين بازارمراجعه ميکنند.»
به گفته وي در گذشته با رونق مسکن،درآمد زيادي وجود داشت وافغانها فعاليت بيشتري داشتند،اما اين روزها که بازارمسکن رونق ندارد درآمد افغانها هم کم شده است به همين منظورمجبورهستيم براي تهيه مواد غذايي مان که ارزان ترتمام ميشود به بازارمولوي مراجعه کنيم.»اوادامه ميدهد:« برنج هندي به دليل ارزان بودن وراحت درست کردن مورد استقبال افغانها دراين بازاراست، البته شکلاتهاي رنگي به نام « بن بن» نيزمورد توجه هموطنان مان قرارميگيرد.» اين فروشنده مواد غذايي ميافزايد:« روغن حلب 17 کيلويي جامد، برنج هندي و پاکستاني،قند، شکلات،رب،چاي،ماکاروني وسويا نيز از مهمترين محصولات غذايي است که مورد استقبال افغانها قرار ميگيرد.»