مراقب تبعات منفی‌ افزایش قیمت بنزین‌ باشیم

اسدالله قره‌‌خانی نماینده مردم علی‌آباد کتول در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی خانه ملت در گفتگو با خبرنگار روزنامه تجارت به موضوع افزایش قیمت سوخت و پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول مبنی بر دورقمی شدن تورم در صورت افزایش قیمت سوخت اشاره و بیان کرد: کشور ما از نظر اقتصادی در یک روال معمولی و متداول و طبیعی نیست و گاهی اوقات از شوک‌هایی که بر آن وارد می‌شود، متاثر می‌شود. ما می‌‌بایستیک تحرک و پویایی اقتصادی داشته باشیم که وابسته به تحرک تولید و مبادلات اقتصادی بین‌المللی است.  اگر چنانچه این اتفاقات نیافتد، اشتغال مغفول واقع می‌شود، پس اینها همه وابسته به یکدیگر هستند. وی افزود: اگر تورم نباشد، هم بازار با رکود مواجه خواهد شد، به طور مثال شخصی یک فعالیتی را انجام می‌دهد و اگر مسکن او هیچ افزایش قیمتی را نداشته باشد، خب نمی‌رود در این بخش سرمایه‌گذاری کند و همه به سمت بانک‌ها می‌روند و این پول در بانک‌ها به شکل کاعذی دست به دست می‌شود و بدون اینکه وارد چرخه تولد شده و یا مولد بشود، به شکل دلالی و واسطه‌گری دور می‌زند، اگر می‌خواهد در مسیر درست بیاید بایستی یک تورم هدایت‌‌شده و معقول و منطقی داشته باشیم، نمی‌شود که نباشد، اگر مسکن ساخته نشود آنگاه صدها شغل وابسته به آن نیز از رونق خواهد افتاد بنابراین یک رقم غیرافسارگسیخته و نه بدون برنامه و غیرهدایت شده، قابل قبول است، متاسفانه به سبب سوابق فرهنگی در کشورمان، به جای اینکه تورم از یکسری خدمات و کالاهای واقعی تاثیر پذیر باشد، از بنزین تاثیر می‌پذیرد. 

قره‌خانی ادامه داد: ای کاش به همان اندازه افزایش قیمت بنزین تورم ایجاد شود نه بیشتر، گران شدن بنزین چند درصد از گران شدن یک کالا و خدمات تولیدی را باعث می‌شود؟ خیلی ناچیز است اما از انطرف از نظر روانی همین موضوع باعث می‌شود که به یکباره یک تورم آنچنانی ایجاد شود. متاسفانه به سبب همان سبقه تاریخی و باورهای عمومی که شاید هم یک موقعی این را به عنوان یک آلارم در افزایش قیمت‌های دیگر می‌دانند، به مثابه گران شدن دلار تلقی می‌‌شود. اینجا بایستی خیلی مراقب باشیم و میزان ظرفیت و توان مردم را بسنجیم، یعنی الان بحث گران شدن بنزین نیست، بحث آن آثار و تبعاتی را که این گران شدن در سایر خدمات و کالاها ایجاد می‌کند، است. اینها را می‌بایست مراقب باشیم. صرفا گران شدن بنزین در سبد هزینه خانوار خیلی اثر نمی‌گذارد ولی آثار تبعی آن فراتر از این مسائل است، دولت بایستی این مورد را به دقت رصد کند.

 مجلس هم حتما این مورد را زیر نظر دارد که خدای ناخواسته اسباب یک افسارگسیختگی درافزایش قیمت‌ها و تورم را فراهم نکند.

این عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی افزود: فرض کنید که ما تورم را مهار کرده و یک‌رقمی می‌کردیم، خب این یک امتیاز است اما چه چیزی را از دست می‌دادیم؟ بایستی به این دو موضوع به عنوان دو طرف یک معادله توجه کرد. ما در یک دوره‌ای تورم را یک رقمی کردیم ولی از آنطرف یک رکود کشنده و ویرانگری را در صنایع‌مان دیدیم، در فعل و انفعالات بازار هم همینطور و نهایتا بیکاری مفرط را مشاهده کردیم، تحت عنوان تعدیل، بسیاری از کارگران را اخراج کردند، تحت عناوین مختلف حقوق را بسیار پایین نگه داشتند که کفایت زندگی را نمی‌کند، بنابراین باید ببینیم به این شکل قابل قبول است یا خیر، قطعا نیست پس بایستی مدیریت شده و در حد معقول به هر دو مقوله توجه داشته باشیم. 

وی در پایان در  خصوص اهم برنامه‌های کمیسیون انرژی مجلس نیز گفت: بحث برق و آب و نفت و مطالبات پیمانکاران، سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی، میادین مشترک، نوسازی نیروگاه‌ها و انرژی‌های نو و فاضلاب را در کمیسیون دنبال می‌کنیم و روز یکشنبه هم بحث بنزین و افزایش قیمت آن بود که صحبتی را با نوبخت داشتیم و ایشان گفت که الان مشخص نکرده‌اند اما یک رقم کلی را در نظر گرفته‌اند که ان رقم کلی نشان می‌دهد 50 درصد باید قیمت بنزین افزایش یابد. اینها مسادلی بود که بایستی به دقت زیر نظر داشته باشیم و موقعی که می‌گوییم 10 درصد افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان و ... را داریم، خب اگر به یکباره 50 درصد قیمت بنزین اضافه شود، به خانوارها فشار وارد می‌کند و قرار شد که استدلال ایشان را با آمدن وی به کمیسیون انرژی مطرح کنند و ما هم اظهار نظر خودمان را داشته باشیم.

احتمال بازگشت تورم ۲ رقمی به اقتصاد ایران

صندوق بین المللی پول با پیش‌بینی رشد ۴.۲ درصدی برای اقتصاد ایران در سال ۹۶ هشدار داد با اجرای طرح افزایش قیمت سوخت نرخ تورم که هم‌اکنون زیر ۱۰ درصد است؛ دوباره دو رقمی خواهد شد. تیم صندوق بین المللی پول به ریاست کاتریونا پورفیلد، در طی روزهای 2 تا 13 دسامبر مذاکراتی را در خصوص ماده 4 مشورتی با مقامات ایرانی انجام داده است. در پایان این ماموریت رئیس این هیات این بیانیه را منتشر کرده است: «رشد اقتصادی در ایران شروع به گسترش به بخش غیرنفتی کرده است. پیش بینی می شود رشد واقعی تولید ناخالص داخلی در سال 18/2017 به 4.2 درصد برسد و در صورت انجام اصلاحات در بخش مالی، این رقم در میان مدت پایدار باقی مانده و یا حتی به رقم 4.5 درصد افزایش یابد. پیش بینی می شود در صورت تصویب افزایش قیمت سوخت نرخ تورم از 9.9 درصد در سال 18/2017، به رقمی بالاتر در سال 19/2018 برسد و با کمک سیاست های احتیاطی، در میان مدت مجددا به زیر 10 درصد بازگردد.

درحالی که کارشناسان با بررسی اهداف درنظر گرفته شده در بودجه ۹۷ گرانی قریب‌الوقوع قیمت بنزین را پیش‌بینی کرده بودند، سیگنال‌های جدید از سوی دولت این احتمال را تقویت کرده و قیمت بنزین را ۱۵۰۰ و گازوئیل را ۴۰۰ تومان اعلام کرده است. پایگاه اطلاع‌رسانی دولت نیز دیروز در مطلبی با عنوان "معضل بیکاری و تنگنای مالی دولت" دلایل تصمیم دولت در بودجه ۹۷ برای افزایش  قیمت بنزین و گازوئیل را بررسی کرد و تصریح کرد: بر اساس بودجه ۹۷ قیمت بنزین لیتری ۱۵۰۰ و گازوئیل ۴۰۰ تومان می شود. در این گزارش آمده است که بیکاری یکی از چالش های اساسی کشور است و این مساله در صورت کم توجهی به مهمترین معضل اجتماعی و اقتصادی کشور در آینده ای نه چندان دور تبدیل  می شود. دولت یازدهم با وجود مشکلات زیاد بنگاه های اقتصادی و شرایط رکودی که در آن قرار داشت توانست سالانه و به صورت متوسط ۷۰۰ هزار شغل ایجاد کند؛ با این وجود  با توجه به اینکه با انباشت بیکاری از سال های قبل مواجه بودیم نرخ بیکاری تک رقمی نشد. بر این اساس دولت دوازدهم تلاش دارد تا با اتخاذ راهکارهای اساسی بیکاری را کاهش دهد و برای این مساله با توجه به کمبود منابع مالی دولت نیازمند منابع است. اگرچه دولت تاکید دارد که به دنبال اشتغالزایی از طریق پول پاشی نیست و برنامه های مختلفی برای اشتغالزایی در نظر دارد. یکی از برنامه های دولت برای تامین منابع برای اشتغالزایی در بودجه سال ۹۷ افزایش قیمت بنزین و گازوئیل است. اما دلیل اصلی اتخاذ این تصمیم چیست؟ براساس این گزارش، در لایحه بودجه ۹۷ راهکار تامین منابع برای اشتغالزایی افزایش قیمت بنزین و گازوئیل عنوان شده است و مهمترین دلیل آن رسیدن قیمت بنزین و گازوئیل به قیمت فوب خلیج فارس است. در حال حاضر شکاف زیادی بین قیمت سوخت در کشورمان با کشورهای اطراف وجود دارد. به عنوان نمونه در حالی که قیمت گازوئیل در کشورمان ۳۰۰ تومان است این قیمت در بسیاری از کشورهای اطراف ۶۰۰۰ تومان است واین مساله زمینه را برای افزایش قاچاق و مشکلات این چنینی فراهم کرده است.  در واقع به دولت این اجازه داده شده تا از محل افزایش قیمت سوخت درآمدزایی کند. بر اساس بودجه ۹۷ قیمت بنزین لیتری ۱۵۰۰ و گازوئیل ۴۰۰ تومان می شود و البته دولت در اجرای آن مختار است و هنوز زمان آن مشخص نیست.   این لایحه در صورت موافقت مجلس ۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت دارد و برنامه ریزی شده تا این منابع صرف اشتغال شود.

در ادامه این تحلیل آمده است که این مساله نگرانی‌هایی بابت اثرت روانی گرانی بنزین به وجود آورده است و این در حالی است که به گفته کارشناسان میزان تورم ناشی از این گرانی حدود یک درصد است. کارشناسان با بیان اینکه گرانی بنزین با توجه به اینکه منابع آن در چه جایی مصرف شود تاثیرات متفاوت بر متغیرهای کلان اقتصاد کشور می گذارند می گویند افزایش قیمت بنزین و گازوئیل در صورتی که صرف اشتغالزایی شود اثرات مثبتی در اقتصاد کشور دارد و البته به گفته آنها این در شرایطی است که دولت توجه همه جانبه به مساله گرانی بنزین داشته باشد و در واقع تمامی دستگاه ها برای اجرای این طرح هماهنگی داشته باشند. البته این تنها درآمد دولت برای اشتغالزایی نیست و بررسی بودجه سال آینده نشان می دهد دولت در نظر دارد از طریق تامین مالی با بازار سرمایه، فاینانس و سپرده گذاری صندوق توسعه ملی در بانک ها نیز درآمد داشته باشد که مجموع درآمد دولت برای اشتغالزایی را به ۷۷ هزار میلیارد تومان می رساند. اشتغال ناشی از حمل و نقل عمومی، بافت  فرسوده، مشاغل کوچک و صادرات محور و کارورزی از برنامه های دولت برای اشتغالزایی در سال آینده است.