قانون بودجه‌ريزي نيازمند اصلاح

کورش شرفشاهي
k.sharafshahi@gmail.com

دخل و خرج دولت نيازمند بررسي همه جانبه است به ويژه آنکه اکنون در شرايط تحريم قرار داريم و دولت آمريکا با تمام توان به دنبال مشکل آفريني براي اقتصاد کشور است و بارها از جنگ اقتصادي نام برده اند. همين اظهارات مغرضانه آمريکايي‌ها باعث شد تا مقام معظم رهبري بر لزوم اصلاح بودجه سال ۹۸ تاکيد و اعلام کنند بودجه کشور در شرايط تحريم‌ها بايد با ملاحظاتي تدوين شود و ضروريات مورد توجه قرار گيرد. از آنجا که سياستگذاري کلان کشور بر عهده رهبري است، دولت روحاني بار ديگر در بودجه 98 تجديد نظر و لايحه اصلاحي را تقديم مجلس کرد. اما مشکل اينجاست که بودجه به گوشت قرباني مي‌ماند. بدين منظور که از يک سو نمايندگان به دنبال تامين منافع منطقه اي، سعي در تغييرات گسترده بودجه و جذب اعتبار براي منطقه خود دارند و از سوي ديگر دولت که مي‌بيند خواسته‌هايش از سوي نمايندگان با تغييرات گسترده رو به رو شده، خواستار اصلاح مي‌شود. اما نکته مهمتر اينکه دولت نيز زيرکي خاص خودش را دارد. به نوعي که خواسته‌هاي خود را در قالب لايحه به مجلس ارايه نکرده اما آنچنان با نمايندگان لابي مي‌کند تا به مجلس خواسته خود را القا کند. به عنوان مثال دولت تاکيد مي‌کند که با افزايش قيمت حاملهاي انرژي مخالف است اما در بررسي بودجه مشاهده مي‌کنيم که نمايندگان پيشنهاد افزايش قيمت را مطرح مي‌کنند يا دولت نمي‌خواهد مسووليت حذف دهکهاي پردرآمد از دريافت يارانه‌ها را بر عهده بگيرد به همين دليل آنچنان در بين نمايندگان رايزني مي‌کند تا مجلس را به تصويب اين قانون تشويق کند تا هم از زير بار پرداخت يارانه خلاص شود و هم ناچار به پاسخگويي نباشد. نتيجه اين مي‌شود که تجربه نشان داده لايحه بودجه هرگز به صورت کامل اجرايي نشده و نمي‌شود. همواره تغييرات گسترده در اجراي بودجه شاهد بوده‌ايم و تفريغ بودجه بيانگر انحرافات گسترده بوده است. جالب توجه اينکه بسياري از نمايندگان نسبت به لابي در بودجه انتقاد مي‌کنند اما " چون به خلوت مي‌روند، خودشان آن کار ديگر مي‌کنند" و بر تغييرات غير کارشناسي و حتي مخرب بودجه اصرار دارند. اگرچه از ابتداي سال بارها بر اصلاح نظام بودجه‌ريزي کشور تاکيد شده اما بهتر است براي يک بار هم که شده، قانون بودجه‌ريزي کشور به نوعي اصلاح شود که از لابي گري بودجه در رنج نباشد.