خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: اواخر سال ۹۷ بود که با ورود سیلاب‌هایی از کشور افغانستان تالاب هامون جانی دوباره گرفت و تالابی که بیش از دو دهه خشکسالی را تجربه کرده بود جانی دوباره گرفت.
با ورود این سیلاب به منطقه شمال سیستان و بلوچستان و با پر شدن رودخانه‌ها، انهار و چاه نیمه‌ها شاهد خوشحالی مردم، کشاورزان و صیادان بودیم و شور خاصی در این منطقه موج می‌زد و کشاورزان ابزار کشاورزی خود را آماده کردند و دام‌هایشان را برای چرا به اطراف تالاب هامون می‌بردند. در این میان صیادان هم با خوشحالی فراوان با تعمیر و برپا کردن قایق‌های خود و برداشتن تورهای ماهیگیری راهی تالاب سخاوتمند هامون شدند تا برای صید و ماهی گیری از هامونی که بیش از دو دهه رنگ آب به خود ندیده بود آماده شوند.
برای مدتی حال و هوای خاصی در منطقه سیستان شکل گرفته بود و همه امیدوار شده بودند اما پس از گذشت چند ماه شاهد کم شدن سطح آب در تالاب هامون بودیم که آن هم به علت تبخیر بسیار زیاد آب بود و با آغاز بادهای ۱۲۰ روزه در منطقه شاهد کمتر شدن آب از تالاب هامون بودیم که طی آن با افزایش بسیار چشمگیر ماهی‌ها در سدها و انهار و تالاب هامون و کم شدن آب دل‌ها به تپیدن افتاد که نکند آب خشک شود و دوباره مرگ ماهیان را طبق چند ساله گذشته نظاره گر باشیم.
بازار ماهی فروشان سیستان هم از رونق افتاد
یکی از صیادان منطقه سیستان در گفت وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: تعداد ماهی‌ها در تالاب هامون بسیار زیاد است اما کوچک هستند و از سوی دیگر چون تالاب در حال خشک شدن است و آب در آن خیلی کم است باید به فکر چاره‌ای بود.
وی افزود: با آبی که سال گذشته وارد کشور شد بخشی از تالاب هامون آبگیری شد اما سوال ما این است چرا آن همه سیلاب به خوبی مدیریت نشد تا هم برای کشاورزان و صیادان و هم مردم منطقه آب ماندگاری داشته باشد.
یکی دیگر از صیادان منطقه سیستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، گفت: آب زیاد بود و به این زودی هم خشک نمی‌شد ولی متأسفانه با شکستن و تخریب دایک در منطقه تالاب هامون شیله «درد دل» از آنجا آب به خاک افغانستان برگشت.
وی افزود: برای اینگونه مشکلات باید قبل از وقوع چاره‌ای اندیشیده شود زیرا دایکی که با خاک ساخته شود احتمال دارد به راحتی تخریب شود و هرچه آب هم در تالاب بیاید با جهت دادن آب با بادهای ۱۲۰ روزه تخریب می‌شود.
وی ادامه داد: امسال نیز همچون چند سال گذشته با خشکی تالاب هامون و فاجعه مرگ ماهیان روبرو هستیم و غمی بزرگ بردل صیادان و کشاورزان مانده زیرا صیادانی که یک ماه قبل با قایق‌های خودشان ماهیان زنده را صید می‌کردند این روزها قایق‌هایشان به گل نشسته و به جای ماهی زنده ماهی مرده و خشک را جمع آوری می‌کنند.
گستردگی و وسعت تالاب هامون بسیار بیشتر از حق آبه است
مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: حق آبه تالاب هامون ۶۰ میلیون متر مکعب در سال است و با توجه به اینکه گنجایش تالاب هامون ۱۱ تا ۱۳ میلیارد متر مکعب است قطعاً مقدار حق آبه برای تالاب هامون کافی نیست.
وحید پورمردان افزود: با توجه به بارندگی‌های سال گذشته و امسال و پر شدن چاه نیمه‌ها شاهد آبگیری تقریباً مناسب بخشی از تالاب هامون بودیم.
وی ادامه داد: هر ساله با ورود آب به تالاب هامون حجم زیادی از ماهی هم وارد تالاب هامون می‌شوند بنابراین یکی از ذی نفعان تالاب هامون و محیط زیست صیادان منطقه سیستان هستند.
مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان بیان داشت: هنگامی که ماهی‌ها از افغانستان به همراه آب وارد تالاب هامون می‌شوند صیادان زیادی در تالاب هامون مشغول به صید می‌شوند و این امر باعث رونق صیادی در منطقه سیستان می‌شود.
وی گفت: با فروکش کردن سطح آب در تالاب هامون صیادان با سرعت بیشتر ماهی‌های با ارزش را صید کرده و در بازار می‌فروشند در حالی که ماهی‌هایی که ارزش اقتصادی زیادی ندارند صید نشده و در اثر خشک شدن تالاب هامون و رسوب آب در زمین و عدم ورود آب به تالاب شاهد مرگ و میر حجم زیادی از این هرز ماهی‌ها هستیم.
پورمردان ادامه داد: صیادان پس از خشک شدن آب تالاب هامون این هرز ماهی‌ها را جمع آوری کرده و به عنوان ماهی خشک شده به کارخانه‌های پودر ماهی به فروش می‌رسانند.
اولویت منطقه سیستان در حال حاضر توجه به موضوع ریزگردها است
وی با تاکید بر اینکه اولویت منطقه سیستان در حال حاضر توجه به موضوع گردوغبار و ریزگردها است، تصریح کرد: گرد و غبار و ریزگردها در منطقه سیستان همه مردم اعم از صیادان، کشاورزان و دامداران را درگیر کرده است و ما با رویکرد کنترل کانون‌های گردوغبار به دنبال هوایی پاک بوده و کسب حقابه تالاب هامون هستیم.
مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: یکی از کانون‌های بزرگ گردو غبار در هامون «سابوری» و جنگل «بش دلبر» است که با احداث کانال‌های انحرافی آب ورودی از افغانستان را به این مناطق منتقل کردیم.
وی با اشاره به اینکه با این کار میزان زیادی از گردوغبار را توانسته‌ایم کاهش دهیم، گفت: قصد داریم ۶۰ میلیون متر مکعب از حقابه تالاب هامون را به هامون هیرمند واقع در جنوب کوه خواجه جهت کاهش گردوغباری که مردم را در محور «زابل به زاهدان» دچار مشکل کرده منتقل کنیم.
در مجموع چیزی که این روزها با چشم دیده می‌شود و نمی‌توان آن را حاشا کرد این است که پس از اینکه اواخر زمستان سال گذشته سیلی امید بخش به تالاب هامون جانی دوباره داد و رونق به زندگی هامون نشینان بخشید و همچون سال‌های پر آبی ماهی‌ها دوباره مهمان تالاب هامون شدند اما ماه‌ها گذشت و آب تالاب کم و کمتر شد و آنچه نباید اتفاق افتاد.
این روزها باز قایق‌های سیستانی‌ها به گل نشسته است و صیادان به جای ماهی‌های زنده کوهی از ماهیان مرده را جمع‌آوری می‌کنند
و این روزها باز قایق‌های سیستانی‌ها به گل نشسته است و صیادان به جای ماهی‌های زنده کوهی از ماهیان مرده را جمع‌آوری می‌کنند و ما نیز هر ساله شاهد این تراژدی غمناک در شمال سیستان و بلوچستان هستیم و مسئولان هم با بالا زدن آستین همت همچنان به دنبال حل مشکلات هستند! تا حق آبه قانونی هامون را از کشور افغانستان دریافت کنند.
البته خشکی تالاب هامون نه تنها فاجعه زیست محیطی مرگ ماهیان را به وجود می‌آورد بلکه خشکیده بودن این پهنه وسیع و ورود بسیار زیاد شتر از استان‌های همجوار و شهرستان‌های دیگر استان و چرای بیش از حد آنها باعث می‌شود تا پوشش گیاهی تالاب هامون از بین برود و با آغاز بادهای موسمی ۱۲۰ روزه مشکلات وسیعی را برای مردم این منطقه به وجود بیاورد.
از سوی دیگر خشک شدن تالاب هامون موجب می‌شود تا کانون‌های گرد و غبار در منطقه سیستان تشدید شود و مشکلات آلودگی هوا و اثرات ناشی آن از جمله مشکلات قلبی، تنفسی و ریوی مردمان مرزدار این منطقه را آزار دهد اما مردمان صبور سیستان ۲ دهه است که مردانه در غبار ایستاده‌اند و از مرزهای ایران اسلامی دفاع کرده‌اند.
