فشار به کم مصرف‌ها برای رفاه پرمصرف‌ها!

در این راستا اگرچه اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها در کشور با هدف اصلاح الگوی مصرف انرژی و بر قراری عدالت در دستور کار دولت دهم قرار گرفت اما نحوه اجرای این قانون، حداقل در بخش گاز آنطور که باید این اهداف را محقق نکرد و نه تنها مصرف انرژی را کاهش نداد بلکه به دلیل پرداخت یارانه نقدی به همه اقشار جامعه بار مالی را برای دولت ایجاد کرد به طوری که اکنون وزارت نفت ماهانه ٣ هزار و 750 میلیارد تومان یارانه پرداخت می کند و این در حالی است که بسیاری از طرح‌های صنعت نفت هم اکنون با مشکل شدید منابع مالی به دلیل پرداخت یارانه‌ها مواجه هستند .

به عبارت دیگر روند افزایش قیمت ها به گونه ای نبوده که منجر به استفاده بهینه از انرژی شود در همین راستا بررسی نحوه اجرای گام دوم قانون هدفمندسازی یارانه ها و چگونگی افزایش قیمت گاز، نشان می دهد که در مورد گاز طبیعی، قیمت گاز برای کلیه مشترکان خانگی بنا به مصوبه هیات وزیران باید به میزان 20 درصد افزایش می یافت اما وزارت نفت به صورت یکسان 14 تومان به همه پله‌های مصرف گاز خانگی، فارغ از دهک‌های مصرف اضافه کرد.

اما در حالی که طبق قانون هدفمندی یارانه ها دهک های پرمصرف که در واقع اقشار بالای جامعه راتشکیل می دهند باید بهای بیشتری برای انرژی بپردازند با این روند افزایش قیمت هزینه بیشتری به دهک های پایین جامعه تحمیل شد.

درواقع، بررسی جدول نرخ‌گذاری گاز نشان می‌دهد سیاست عجیب و دور از منطق شرکت گاز به‌گونه ای بوده قیمت گاز برای کلیه مشترکان اعم از پر مصرف و کم مصرف را به یک میزان افزایش داده و در نتیجه بهای گاز مشترکان کم مصرف نسبت به پرمصرف ها بیشتر افزایش یافته است!

سیاست اشتباه در تدوین قیمت گاز نه تنها کمکی به کاهش مصرف این حامل انرژی نکرده است، بلکه به گونه‌ای بوده است که در این حالت پلکان‌های پایین الگو با درصد افزایش قیمت بیشتری مواجه شدند که این افزایش قیمت در پله اول که در واقع کمترین میزان گاز را مصرف کرده اند، 47 درصد بود در عین حال پلکان‌های بالاتر به میزان اندکی افزایش یافته به طوری که میزان افزایش قیمت در پر مصرف ترین پله ٤ درصد بوده است.

بنابراین با این روش افزایش نه تنها اهداف هدفمندسازی یارانه ها محفق نشده بلکه آمارها نشان از آن دارد که مصرف گاز نیز کنترل نشده است.

به طوری که در ١٠ ماه سال گذشته میزان مصرف به صورت میانگین روزانه ٢١٥ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی بوده اما این مقدار در مدت مشابه امسال به ٢٢١ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته است به عبارت دیگر در ده ماه ابتدایی سال جاری، ٦٧ میلیارد و ٤٩٢ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی مصرف شده است در حالی که در مدت مشابه پارسال ٦٥ میلیارد و ٩٦٠ میلیون مترمکعب گاز در این بخش مصرف شده است.

بر این اساس اگرچه ایران حجم عمده ای از ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارد اما الگوی مصرف در داخل کشور مانع از آن شده که ایران بتواند نفش مهمی را در بازار جهانی انرژی در حوزه گاز ایفا کند چرا که همواره تولید در کشور از میزان مصرف پیشی گرفته است و اگرچه دو سال جاری روزانه حدود ١٠٠ میلیون متر مکعب از میدان گازی پارس جنوبی به شبکه سراسری وارد می شود و طبق وعده ها سال اینده نیز برنامه ریزی برای برداشت از این میدان گازی مشترک با قطر وجود دارد اما در صورتی که شیوه مصرف در داخل کشور چه در بخش خانگی و چه در صنایع عمده و تجاری با روند فعلی ادامه یابد، همچنان مصرف از تولید جلو خواهد زد.

بر اساس آمار موجود، سرانه مصرف سالانه گاز در ایران سه برابر میانگین جهانی است به طوری که سرانه مصرف سالانه گاز در ایران 1700 و در جهان 600 مترمکعب است و ادامه این روند و سرانجام همانطور که هشدار داده شده ایران را در ١٤٠٤ به بعد به وارد کننده انرژی تبدیل خواهد کرد.

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد کشور ما علاوه بر تجدیدنظر در ساختارهای تصمیم گیری، نیاز به فرهنگ سازی در زمینه بهبود الگوی مصرف دارد و در غیر اینصورت چرخه افزایش قیمت و افزایش مصرف ادامه خواهد داشت تا آنکه دومین کشور دارای ذخایر گازی دنیا وارد کننده انرژی شود.