مردانه شدن بازار كار ايران و افزايش زنان بيكار

روزنامه تجارت-گلاره كلانتري، تحصیلات زنان در سراسر جهان و از جمله ایران در دهه‌های اخیر همواره با رشد صعودی همراه بوده است از سوی دیگر باید اشاره کرد که هدف زنان از تحصیلات دانشگاهی، دستیابی به مشاغل مناسب تخصصي و ورود به بازار کار است؛  بنابراين دولت مردان بايدبرنامه ها و  سياست‌هاي خود را به سمت و سويي سوق دهند كه بيشتر از گذشته مشاركت و حضور زنان در عرصه هاي مختلف را در جامعه شاهد باشيم. اما در بررسي هاي انجام شده که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شده، نشان می‌دهد: در فاصله سال‌های 1388 تا 1392 شكاف جنسيتي اشتغال با روندي صعودي همراه بوده و از رقم 78.8 درصد در ابتدای این دوره به رقم 82.7 درصد در سال گذشته رسیده است. در همين زمينه طي  گزارش « تحولات کمی و کیفی اشتغال زنان در سال‌های 1388 تا 1392» که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شده، نشان می‌دهد: نرخ بيكاري زنان از 16.8 درصد در سال 88 به 19.8 درصد در سال 92 رسيده و رشد 3 درصدي در این شاخص طی پنج سال اخير را به ثبت رسانده‌است. اين در حالي است كه طي اين دوره، نرخ بيكاري مردان از 10.8 درصد به 8.6 درصد كاهش يافته است.همچنین در حالی که تعداد شاغلان مرد از 17 میلیون و 334 هزار و 85 نفر در سال 88 به 18 میلیون و 200 هزار و 886 نفر در سال 82 افزایش یافته، تعداد شاغلان زن در این دوره از 3 میلیون و 666 هزار و 619 نفر به 3 میلیون و 145 هزار و 293 نفر کاهش یافته است.بدين ترتيب به نظر می‌رسد بازار کار ایران با پديده مردانه شدن اشتغال و زنانه شدن بيكاري مواجه شده است.
 در اين رابطه حمید حاج اسماعیلی - تحلیلگر بازار کار - بر این باور است که هیچ مانعی برای حضور و مشارکت زنان همپای مردان وجود ندارد و دقت و تعهد زنان و شرایط کار آنها در بسیاری موارد بیش از مردان موثر و نقش آفرین است.وی با تاکید بر لزوم شاغل بودن زنان می‌افزاید: اگر از نقش زنان در جامعه چشم پوشی کنیم در واقع از نیمی از سرمایه‌های نیروی انسانی خود چشم پوشی کرده‌ایم.
خبرنگار تجارت براي جويا شدن علل اين موضوع كه چرا بازار کار ایران با پديده مردانه شدن اشتغال و زنانه شدن بيكاري مواجه شده است،با كارشناسان اجتماعي به گفت‌و‌گو پرداخت  كه به شرح زير است:
مجيد ابهري با بيان اينكه علت رفتاري و اجتماعي افزايش نيروهاي مرد در زمينه اشتغال و باز كار مردانه شدن بازار كار نيست بلكه بايدبه مشاغل دردوره چهار سال گذشته نگاهي بياندازيم، گفت:در سال هاي اخير در سطح جامعه مشاغلي افزوده شده كه بيشتر فعاليت هاي فيزيكي يا مشاغل سخت مي باشند كه با توجه به لطافت و ظرافت فيزيكي و جسماني بانوان و با عنايت به فرهنگ جامعه اين گونه كارها براي بانوان دشوار و ناخوشايند است،فعاليت هاي ساختماني و مشاغل فني ازجمله لوله كشي و جوشكاري و غيره كارهايي نيستند كه بانوان بتوانند از عهده آن برآيند.
اين كارشناس رفتار شناسي با اشاره به اينكه مفهوم توانستن در اين جا از نگاه علم رفتارشناسي دليل برناتواني بانوان نيست؛ بلكه بسياري از مشاغل نيز وجودا دارند كه مردها نمي توانند به درستي از عهده آن برايند تصريح كرد: نتوانستن در اينجا مقدور نبودن فرهنگي و حرفه اي بعضي از مشاغل است به عنوان مثال ممكن است يك خانم بتواند رانندگي جرثقيل يا جوشكاري را به عهده بگيرد اما در جامعه ما بسياري از مشاغل اختصاص به مرد داشته و توسط آنها انجام مي شود .
ابهري با نگاه رفتاري به موضوع جنسيتي اشتغال در كشورابراز اميدواري كردو گفت :بايد اميدوار بود در جامعه مشاغل هنري‌،فرهنگي ، اجتماعي و آموزشي پزشكي هر چه بيشتر افزايش يابند تا فرصت هاي شغلي بيشتري براي بانوان ،مخصوصا قشر تحصيل كرده و متخصص فراهم آيد.در حال حاضراين فرهنگ در خانم ها نهادينه شده كه به رشته‌هاي نظري گرايش پيدا كرده اند تا به رشته هاي فني و حرفه اي.هادي معتمدي آسیب‌شناس و استاد دانشگاه علوم پزشکی و توانبخشی نيز با بيان اينكه در سال هاي اخير علت اصلي كه كارفرماها براي استخدام نيرو گرايش بيشتري به مردها نسبت به زنان دارند ،گفت: اصلي ترين علت  گرايش كارفرما  طول مدت بازنشستگي زنان نسبت به مردان 5 سال كمتر است و از ديگر دلايل مهم ،زنان براي حضور در شيفت كاري در شب و حتي ماموريت هاي خارج و داخل كشور نيازبه كسب اجازه از همسر خود هستند. وي بااشاره به اينكه   قانون امكانات رفاهي و شغلي براي زنان روز به روز افزايش پيدا كرده است عنوان كرد:زنان در مواقع اضطراري(دوران مادر شدن) از مرخصي استعلاجي استفاده مي كنند و بعد در ادامه مرخصي‌هاي بارداري و شيردهي را هم بايد به اين قانون ها بايداضافه كرد،درصورتي كه بيمه بيكاري را كارفرما نبايد پرداخت كند بلكه بايد اين هزينه راسازمان  بيمه پرداخت كند.اين آسيب شناس با اشاره به اينكه  نهاد كار و اجتماعي بين زن و مرد تفاوتي قايل نمي شود،اظهار كرد: كارفرما براي سرمايه گذاري و پذيريش نيروي كار گرايش بيشتري براي استخدام مردان نشان مي دهند؛زيرا كار فرما وقتي مشاهده مي كند بايد اين مزاياها را برا يك زن در نظر بگيره بنابراين گرايش به استخدام نيروي مرد پيدا مي كند.استاد دانشگاه علوم پزشکی و توانبخشی بيان كرد:كارفرما و كارگر اعضاي يك مجموعه هستند و اگر اين كشتي سوراخ شود؛كارگر و كارفرما با هم غرق مي شوند بنابراين كارگر و كارفرما را نبايد در مقابل هم قرار داد اما سياست هاي كار در بسياري از جاها به گونه است كه متاسفانه اين دو عضو را در مقابل هم قرار مي دهد.كارفرما از استخدام نيروي ايراني پرهيز مي كند و جايگزين نيروهاي افغاني را ترجيح مي دهند يا كارگرهايي را به مجموعه اضافه مي كنند كه بازنشسته شدند تا بسياري از مزاياي كار را در اختيار آنها قرار ندهد.