انحصار و قفل‌شدگی در صنعت نفت شکست

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: صنعت نفت ما تاریخچه دیرین و تلاطمات و پیچیدگی‌های زیادی داشته است، اما یکی از مواردی که سال‌های سال در یک انحصار و قفل شدگی وجود داشت، گام به گام شکست و برطرف شد. به گزارش ایسنا، سید احسان خاندوزی در مراسم رونمایی از معاملا گواهی سپرده نفت‌خام که با حضور وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران برگزار شد، گفت: بخشی از این شکست با ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ و ورود بخش خصوصی به زنجیره نفت خام و میعانات بود. بخش دیگر این قفل نیز امروز با همت مشترک وزارت نفت، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و بازار سرمایه شکسته خواهد شد و ابزارهای جدید مالی و اقتصادی به کمک آمده‌اند. خاندوزی افزود: نکته مهم این است که این ابزار در زمانی ایجاد می‌شود که وضعیت فروش نفت در یک نقطه بسیار مطلوب قرار دارد و در زمینه تعاملات خارجی و تبادلات مالی نیز در نقطه بسیار مطلوبی نسبت به گذشته دارد.

برآورد ۱۶۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی

رییس سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه حدود ۳۳۰، ۳۴۰ هزار میلیارد تومان معافیت مالیاتی است که ما در سال گذشته اعمال کردیم، گفت: اگر مواردی مانند کسورات بازنشستگی را به عنوان مالیات در نظر بگیریم، نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی برابر ۱۳ درصد است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، داوود منظور رییس سازمان امور مالیاتی در خصوص مالیات‌های وصول شده در سال جاری گفت: در 11 ماهه اول امسال توانستیم 430 هزار میلیارد تومان از مردم مالیات دریافت کنیم، حدود 100 هزار میلیارد تومان عوارض ارزش افزوده که این را به شهرداری ها، دهیاری‌ها و روستا‌ها مستقیماً پرداخت می‌کنیم، بنابراین جمع وصولی ما امسال در 11 ماه 530 هزار میلیارد تومان بوده است. رییس سازمان امور مالیاتی در مورد میزان قرارهای مالیاتی گفت: فرار مالیاتی چندان قابل سنجش مستقیم نیست که ما بتوانیم عدد و رقمی را اعلام کنیم. برآورد ما این است که حدوداً فرار مالیاتی یک سوم مجموع درآمد‌های مالیاتی است که ما باید داشته باشیم، به عبارت دیگر در پدیده فرار مالیاتی یک سوم از درامد‌های مالیاتی مان را از دست می‌دهیم.

گروه اقتصاد کلان: در سال‌های اخیر بخش زیادی از منابع مالی ایران در کشورهای مختلف از جمله عراق،‌کره جنوبی،هند و آمریکا مسدود شده است و بعد از سال‌های تحریم در اواخر دهه 90 نیز دسترسی به این منابع بسیار دشوارتر شد. به گزارش «تجارت»، مدتی پیش پایگاه خبری آسیا تایمز حجم کل دارایی های خارجی بلوکه شده ایران را حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد کرد. طی مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در سال‌های 1393 و 1394 آزادسازی تدریجی بخشی از منابع ارزی ایران آغاز شد، به‌طوری که تا قبل از اجرایی شدن برجام حدود ۱۱.۹ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی در اختیار بانک مرکزی قرار گرفت. براین اساس طی سه مرحله و بنا بر توافق اول ژنو حدود ۴.۲ میلیارد دلار در قالب هشت قسط و از سال ۲۰۱۴ واریز شد. در مرحله دوم ۲.۸ میلیارد دلار و در شش قسط در سال ۲۰۱۵ و در ادامه ۴.۹ میلیارد دلار دیگر آزاد و در اختیار بانک مرکزی ایران قرار گرفت. در حال حاضر و بعد از توافق میان ایران و عربستان به نظر می‌رسد شرایط برای دستیابی به منابع مسدود شده ایران در سایر کشور فراهم شده باشد. موضوعی یحیی آل اسحاق رییس اتاق مشترک ایران و عراق هم آن را تایید می‌کند.

منابع بلوکه شده ایران در عراق چقدر است؟
بر اساس آخرین اخبار و اطلاعات به دست آمده، ایران بیش از چهار میلیارد دلار منابع ارزی مسدود شده در عراق دارد که تاکنون بخشی از آن آزاد شده و این فرآیند ادامه خواهد داشت. بر اساس داده‌های موجود و در پی پیگیری‌ها و بر اساس اطلاعات به دست آمده، ایران بیش از چهار میلیارد دلار منابع مسدود شده ارزی در عراق دارد که تا هفته گذشته بیش از ۸۰۰ میلیون دلار آن در مراحل مختلف طی دو ماه گذشته آزاد شده است. همچنین سید حمید حسینی - عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و عراق - در این باره اظهار کرد که بر اساس توافقات صورت گرفته بین ایران و عراق، آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده در این کشور در دستور کار قرار گرفته و مقرر شده عراق ۵۰۰ میلیون دلار دیگر از پول‌های بلوکه شده ایران نزد بانک‌های خود را بازگرداند. البته این عضو اتاق بازرگانی مدعی شده که "بانک مرکزی میزان بدهی عراق به ایران را بیش از ۱۰ میلیارد دلار عنوان کرده است". با این حساب و در صورت آزاد شدن ۵۰۰ میلیون دلار دیگر از منابع ارزی بلوکه شده ایران در عراق، مجموع این منابع آزاد شده به یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار می‌رسد که با توجه به توافق صورت گرفته بین ایران و عراق و توافق اخیر انجام شده بین ایران و عربستان برای از سرگیری روابط دیپلماتیک، پیش بینی می‌شود که منابع ارزی بیشتری از کشورهای مختلف به ایران بازگردانده شود.
گشایش‌های بیشتر در راه است
در این خصوص رئیس اتاق مشترک ایران و عراق گفت: اتفاقات مثبتی در مسیر آزادسازی ایجاد شده که منجر به گشایش‌های بیشتری در بازار ارز هم خواهد شد. یحیی آل‌اسحاق؛ رئیس اتاق مشترک ایران و عراق در گفت‌وگو با تاکید براینکه درباره آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در عراق مذاکرات خوبی صورت گرفته و همچنان در حال مذاکره هستیم، اظهار کرد: میزان مطالبات ایران از عراق متغیر است، اما بین ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده که با توجه به توافق ایران و عربستان و اتفاقات مثبت دیگر در منطقه؛ بخش زیادی از این مطالبات را به زودی دریافت خواهیم کرد. وی با اشاره به آزادسازی ۵۰۰ میلیون دلاری در مرحله اول دریافت مطالبات ایران از عراق گفت: نحوه دریافت این میزان از طلب ما هنوز مشخص نیست و نهایی نشده است. آل‌اسحاق گفت: آزادسازی منابع ایران در عراق قطعا به عرضه بیشتر ارز اسکناس در بازار منجر خواهد شد که تاثیر بسیاری در کاهش قیمت‌ها هم دارد. هرچند بانک مرکزی اعلام کرده که هیچ کمبودی وجود ندارد و ذخایر کنونی اسکناس ارز در تاریخ بانک مرکزی سابقه نداشته است و از لحاظ اسکناس مشکلی در عرضه نداریم، اما این اتفاق قطعا به بازتر شدن دست بازارساز کمک خواهد کرد. رئیس اتاق مشترک ایران و عراق روند قیمت‌ها در بازار ارز را نزولی دانست و تصریح کرد: نرخ ارزی که در بازار آزاد اعلام می‌شود واقعی نیست و متاثر از جو روانی و عوامل غیراقتصادی است؛ چرا که نرخ واقعی بسیار پایین‌تر از قیمت‌های کنونی بازار است. او تاکید کرد: عراقی‌ها درباره اینکه بدهی ما را با دینار پرداخت کنند مشکلی نداشته و ندارند؛ اما به دلیل اینکه نیاز‌ها و مصارف ما دلاری است بنابراین درصدد استفاده بهینه از این دارایی‌ها هستیم. آل‌اسحاق با بیان اینکه نه در روابط سیاسی و نه اقتصادی مشکلی با عراق نداریم، افزود: موضوع اصلی این است که مسئولان عراق به دنبال حل مشکل هستند و اینگونه نیست که نخواهند بدهی ما را پرداخت کنند و یا مشکل مالی در این‌باره داشته باشند؛ بلکه مشکل اصلی دخالت نابجا و کارشکنی آمریکاست. رئیس اتاق مشترک ایران و عراق گفت: عراق از لحاظ مالی وضعیت خوبی دارد به نحوی که ماه گذشته فقط ۱۱ میلیارد دلار فروش نفت داشته و در نتیجه مشکل دارایی ندارد. در حال حاضر با شرایطی که ایجاد شده و فضا تغییر یافته؛ اتفاقات مثبتی در این مسیر ایجاد خواهد شد که منجر به گشایش‌های بیشتری در بازار ارز هم می‌شود. وی با تاکید براینکه دولت ایران به دنبال یافتن مسیر‌هایی جز دریافت دلار از عراق است؛ گفت: نکته مهم دیگر اینکه بخش خصوصی هیچ مطالبات معوقی از عراق ندارد و این میزان بدهی حدود ۱۰ میلیارد دلاری عراق به بخش دولتی ناشی از فروش نفت و گاز و بخش انرژی ایران است.

گروه اقتصاد کلان: گواهی سپرده نفت خام با حضور وزیر نفت و وزیر اقتصاد راه‌اندازی و از روز دوشنبه در بورس انرژی ایران قابل معامله می‌شود. به گزارش ایسنا، صبح امروز در مراسمی با حضور احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، جواد اوجی، وزیر نفت و همچنین مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و مدیرعامل بورس انرژی نشست معرفی معاملات گواهی سپرده نفت‌خام و میعانات گازی برگزار و اعلام شد معاملات آن از فردا (دوشنبه ۲۲ اسفند ۱۴۰۱)‌ آغاز می‌شود. به گزارش ایسنا، اواسط تابستان بود که مدیرعامل شرکت ملی نفت به گواهی سپرده نفت خام اشاره و اعلام کرد که قرار است این طرح همسو با اقتصاد مقاومتی و مردمی‌سازی اقتصاد باشد و به تنوع روش‌های فروش در شرکت ملی نفت ایران کمک کند. براین اساس، گواهی سپرده نفت خام راه‌اندازی شده و از روز دوشنبه در بورس انرژی ایران قابل معامله می‌شود.

طلای سیاه جایگزینی برای سرمایه‌گذاری در ارز و طلا
سرمایه گذاران به جای توجه به بازار ارز و طلا از این پس می توانند در طلای سیاه نیز سرمایه‌گذاری کنند. بازار ثانویه این گواهی راه‌اندازی شده است و این اوراق در بانک‌ها قابلیت تضمین شدن دارد. در کنار امکان سرمایه‌گذاری دلاری، در صورت درخواست دارنده، امکان تبدیل به ریال برای این اوراق وجود دارد. علاوه بر این، گواهی سپرده نفت‌خام یک ابزار خلاقانه و جدید است و دارندگان این اوراق، مالک فیزیک نفت خام خواهند بود.

فرق گواهی سپرده نفت با طرح گشایش نفتی چیست؟
تفاوت نخست گواهی سپرده نفت با طرح گشایش نفتی که در دولت دوازدهم مطرح شد این است که گواهی سپرده نفت یک ابزار استاندارد و شفاف برای فروش است که به پشتوانه نفت موجود در مخازن یا انبارهای شرکت ملی نفت منتشر شده و به صورت فروش قطعی نفت بوده و سررسید ندارد، در حالی که اوراق سلف موازی استاندارد بر مبنای عقد سلف منتشر شده و برای تامین مالی پروژها در چارچوب پیش فروش نفت در سررسید مشخصی در آینده انجام می‌شود. اوراق سلف جز ابزارهای تامین مالی محسوب شده و سبب ایجاد تعهدات برای ناشر آن می‌شود که حجم و میزان انتشار آن می‌تواند تبعاتی را برای ایفای تعهدات در آینده داشته باشد اما در گواهی سپرده، ناشر (انباردار) ضامن تحویل کالا طبق شرایط اعلامی است. تضمین تحویل دارایی پایه را به‌عنوان دومین تفاوت عمده گواهی سپرده نفت خام با اوراق سلف نفتی است.
گواهی سپرده نفت خام طبق شرایطی که در اطلاعیه گشایش انبار منتشر می‌شود منجر به تحویل شده و اشخاصی که به میزان معینی از گواهی‌ها را در اختیار داشته باشند، درخواست تحویل خود را به شرکت ملی نفت ارائه و نسبت به تحویل اقدام می‌کنند، همچنین شرکت ملی نفت ایران این قابلیت را هم ایجاد کرده برای سایر اشخاصی که توانایی تحویل ندارند در قالب ایجاد کنسرسیومی این شرکت به وکالت از دارندگان گواهی فرآیند تحویل را انجام دهد و برای این ابزار مالی امکان تسویه نقدی وجود ندارد اما در قراردادهای سلف موازی استاندارد امکان اعمال اختیار خرید یا فروش و تسویه بر مبنای نرخ اختیار دیده شده است. سومین تفاوت این است که عمده خریداران قرارداهای سلف موازی استاندارد نهادهای مالی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های تامین سرمایه هستند اما در گواهی سپرده فعالان حوزه نفت و فرآورده‌های نفتی و سرمایه‌گذاران بازارهای مالی حضور دارند. همچنین تفاوت دیگر این است که در طرح قبلی قرار بود حداقلی از سود برای خریداران اوراق تضمین شود. اما گواهی چنین نیست و سرمایه‌گذاران با توجه به قیمت‌های نفت خام می توانند به صورت روزانه نسبت به خرید یا فروش گواهی‌ها تصمیم‌گیری کند.

گروه اقتصاد کلان: در حال حاضر، بیت‌کوین هر هفته ضرر ۱۵ درصدی را ثبت می‌کند اما آیا در ۲۰ هزار دلار باقی می‌ماند یا سقوط دیگری در راه است؟ به گزارش ایسنا به نقل از کریپتو، بی‌ثباتی یو اس دی کوین باعث ترس شدید در بازار کریپتو شده است زیرا استیبل‌کوین‌ها نقش مهمی در صنعت ارزهای دیجیتال دارند؛ قیمت بیت‌کوین نیز تحت تاثیر آشفتگی‌های اخیر قرار گرفته و کاهش یافته اما همچنان با سطح حمایت قوی مواجه است.

نمودار روزانه
به تازگی قیمت بیت‌کوین، پس از تشکیل الگوی سه درایوی معکوس و شکستن خط گردن، روند نزولی قابل توجهی را تجربه کرده و آشفتگی اخیر یو اس دی کوین به‌عنوان کاتالیزوری برای روند نزولی بوده در نتیجه قیمت را به سمت سطح ۱۹ هزار دلار کاهش داده است. با این حال، قیمت در میانگین متحرک ۲۰۰ روزه، تقریبا ۱۹.۶ هزار دلار، با حمایت قابل توجهی روبرو شده و در تلاش است تا از آن پیشی بگیرد. این میانگین متحرک، سطح حمایتی قدرتمند محسوب می‌شود و ممکن است خرس‌ها برای افزایش فشار قیمت به زیر آن مشکل پیدا کنند اما بازه زمانی روزانه نشان می‌دهد که حرکت نزولی ضعیف شده و ممکن است یک مرحله تثبیت کوتاه‌مدت قبل از حرکت تکانشی بعدی رخ دهد.

نمودار چهار ساعته
قیمت بیت‌کوین پس از شکستن سطح حمایت بحرانی ۲۲ هزار دلار، کاهش شدیدی را تجربه کرده و منجر به شمع‌های قرمز بزرگ متوالی شده است. با این حال، هر روند تکانشی نیاز به یک مرحله کاهش همراه با اصلاح دارد. به نظر می‌رسد بیت‌کوین پس از رسیدن به سطح قیمت تعیین کننده در ۲۰ هزار دلار، وارد مرحله اصلاح روند میانی شده است البته این سطح به‌عنوان سطح حمایت عاطفی نیز عمل می‌کند. علاوه بر این، سطح ۶۱.۸ اصلاحی فیبوناچی برای روند صعودی کنونی با سطح حمایت ۲۰ هزار دلار همراه شده و آن را به سطح قابل توجهی تبدیل کرده به همین دلیل ممکن است قیمت در منطقه فعلی تثبیت شود و قبل از کاهش روند، الگوی اصلاحی تشکیل دهد.

آنالیز روی زنجیره
بازار ارزهای دیجیتال به دلیل آشفتگی اخیر با سیرکل و شکست بانک سیلورگیت بار دیگر وارد مرحله ترس و عدم اطمینان شده است. در نتیجه، فعالان بازار تسلیم شده‌اند و به سرعت دارایی‌های خود را واگذار کردند تا بتوانند ریسک‌های خود را مدیریت کنند. معیار نرخ‌های سرمایه، بینشی از احساسات معامله‌گران ارائه می‌دهد و به تازگی همزمان با کاهش قیمت بیت‌کوین به‌طور ناگهانی کاهش یافتند. معامله‌گران باید مراقب باشند و در صورت حرکت ناگهانی دیگری از قیمت، بازار را از نزدیک زیر نظر داشته باشند. با وجود این، ممکن است بازار در روزهای آینده بدون هیچ جهت مشخصی بی‌ثبات شود. مجموع ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی در حال حاضر ۹۵۳.۶۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود که این رقم نسبت به روز قبل ۰.۱۰ درصد بیشتر شده است. در حال حاضر ۴۱.۸۰ درصد کل بازار ارزهای دیجیتال در اختیار بیت‌کوین بوده که در یک روز ۰.۰۲ درصد افزایش داشته است. حجم کل بازار ارزهای دیجیتال در ۲۴ ساعت گذشته ۷۶.۴۳ میلیارد دلار است که ۱۲.۸۶ درصد کاهش داشته است. حجم کل در امور مالی غیر متمرکز در حال حاضر ۹.۰۵ میلیارد دلار است که ۱۱.۸۴ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است. حجم تمام سکه‌های پایدار اکنون ۸۸.۰۹ میلیارد دلار است که ۱۱۵.۲۶ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است.

فرشید فرزانگان
عضو اتاق بازرگانی ایران

تاثیر ارتباطات ایران و عربستان در منطقه غیر قابل انکار است و به طور قطع هر چه که این روابط دامنه‌تر و بلندمدت ادامه پیدا کند، تاثیرات به مراتب بیشتر خواهد بود. اگر مشکل ایران با عربستان برطرف شود، گشایش‌های خوبی اتفاق رخ می‌دهد و این گشایش‌ها از جنسی خواهد بود که جایگاه ایران را در منطقه تغییر می‌دهد. اینکه این توافق با عربستان صورت گرفته، اعلام شده اما جزییاتی از آن هنوز منتشر نشده است و البته این توافق دال بر دایر کردن سفارتخانه‌های در دو کشور است که رسانه‌های عربی اعلام کردند که ظرف دو ماه آینده سفارتخانه‌ها بازگشایی خواهند شد. این خبر گشایش فضای سیاسی بین دو کشور را نشان می‌دهد اما باید نوع و سطح همکاری‌های کشورها باید مورد بررسی قرار گیرند. نکته‌ای که وجود دارد این است که انتشار همین خبر بار روانی مثبت برای بازار به همراه داشت و انتشار این خبر بر روی کانال‌های اعلام نرخ دلار اثر گذاشت. در این مدت دو خبر سفر آقای گروسی به ایران و خبر توافق با عربستان بار روانی مثبت در بازار ارز اریان ایجاد کرد. اگر انتشار این اخبار مثبت ادامه داشته باشد و بار روانی بازار تغییر پیدا نکند، بسیاری را می‌تواند به موقعیت فروشنده ارز تبدیل کند. افزایش فروش ارز باعث می‌شود که فشار از روی بازار برداشته شود و نوسان‌گیرها فروشنده شوند چراکه افق بازار را افزایشی نمی‌بینند. اینکه گفته شد درهم امارات بر می‌گردد، ممکن است که بخشی از این توافق به این شکل باشد که پول‌های بلوکه شده ایران به صورت درهم برگردد و گویا از عراق هم 500 میلیون دلار هم برگشته است. در این میان، ایران با چین هم مراودات اقتصادی سنگینی دارد و موضوع پو‌ل‌های بلوکه شده ایران در چین مطرح است و اگر این پول‌های بلوکه شده از چین به شکل درهم از امارات برگردد، به طور قطع این درهم‌ها در بازار ارز ایران اثر می‌گذارد. پول‌های بلوکه شده حتی اگر به شکل یوان چین هم برگردد، در بازار ایران اثربخش خواهد بود. اما درهم امارات در بازار ایران ثانیه‌ای است و بیشتر تراکنش‌های ایران از درگاه‌های صرافی‌ها انجام می‌شود و عملیات صرافی‌ها بر روی نرخ‌ها در بازار تاثیر زیادی دارد. معتقدم باید صبور بود تا جزییات توافقات مشخص شود و آنچه که مشهود است اثر بار روانی آن در بازار است. اما پیش‌بینی می‌شود اگر سفارت عربستان بازگشایی شود نوید بخش همکاری‌های آتی ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس خواهد بود و حتما نزدیکی عربستان به ایران در روابط منطقه‌ای تاثیرگذار است. رقابت منطقه‌ای را هم باید در نظر گرفت، در مقطعی امارات دنباله روی عربستان بود اما امروز شاهد این رویه نیستیمتوافق با عربستان فرصت‌های بیشتری برای کشورمان ایجاد می‌کند. وقتی به عربستان نزدیک شویم، در آینده امارات هم وارد شرایط رقابتی شود. باید توجه داشته باشیم که اصول و نگاه کشورهای حوزه خلیج فارس، به مسائل اقتصادی است و اقتصاد در محور قرار دارد، بنابراین هر چه اقتصاد را از محور خارج کند از جمله سیاست، در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد. به طوریکه شاهد آن هستیم که با همه فشارهایی که بر روی امارات وارد می‌کنند، امارات در حال حاضر بالای 22 میلیارد دلار با ایران مراوده اقتصادی دارد و این رقم برای ایران رقم بزرگی محسوب می‌شود و برای امارات هم ارزنده است. باید توجه داشت وقتی عربستان در محور قرار می‌گیرد ارتباط با عربستان در منطقه فرصت‌های بیشتری برای ما ایجاد می‌کند و عربستان بر روی برخی از کشور‌ها از جمله بحرین، اردن و ... اثر مستقیم دارد اما امارات و عربستان در نهایت در یک رقابت منطقه‌ای قرار دارند. برخی از شرکت‌ها هم در امارات و هم در عربستان دفتر دارند اما شرط عربستان برای همکاری با شرکت‌ها این است که اگر دفتر مرکزی شرکت‌های چند ملیتی در عربستان نباشد نمی‌توانند از مشوق‌ها و تسهیلات این کشور استفاده کنند تمام این‌ها نشان می‌دهد که اثرگذاری عربستان در منطقه غیرقابل انکار است.

جاوید قربان اوغلی
تحلیلگر سیاست خارجی

قفل روابط میان ایران و عربستان پس از هفت سال شکسته و به یکباره اعلام شد که با وساطت پکن، به منظور از سر گیری روابط کامل دیپلماتیک، این توافق حاصل شده است. در یک سوی این توافق که با میانجیگری چین حاصل شد، عربستان رژیمی محافظه کار است که دنبال دردسر نیست. برنامه توسعه جاه طلبانه‌ای را دنبال می‌کند. به نیکی از ضرورت‌های اجرای چنین . برنامه عظیمی آگاه است که اطمینان خاطر از صلح و ثبات در منطقه است. بر این اصل واقف است که بزرگترین دشمن توسعه، بی‌ثباتی و جنگ است. در همین راستا، پایان بخشیدن به جنگ ۱۰ ساله در یمن که گفته می‌شود تا کنون بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار برای آن هزینه کرده و نتیجه ملموسی هم به دست نیاورده، از اولویت‌ها و ضروت‌های پیشبرد چنین برنامه‌ای است. ایران در سوی دیگر این توافق است که به دلیل سیاست‌های ناصواب خارجی با وضعیت به شدت وخیم اقتصادی، نابسامانی اجتماعی و سیاسی و بحران‌های متعدد در همه زمینه‌ها روبروست. وجه سوم این توافق چین است که رشد اقتصادی اعجاز انگیز آن نیازمند انرژی و مهم‌تر از آن " امنیت انرژی" است. اگر بخواهیم این توافق را تئوریزه کنیم به نظر من از زاویه نگاه ایران و عربستان می‌توان توافق را در چارچوب رئال پلیتیک و نیاز دو طرف به چنین توافقی (و البته با زاویه‌ای متفاوت برای هریک) و از منظر پکن تفوق توسعه اقتصادی بر جاه طلبی سیاسی تبیین کرد. ولی فارغ از این موارد، باید از چنین توافقی استقبال کرد ولو اینکه می‌توانست سال‌ها پیش از این اتفاق بیفتد و منطقه بشمول دو کشور متحمل این همه ضرر و زیان نشوند. از منظر تاریخی روابط دوکشور طی ۴۳ سال گذشته با فراز و نشیب‌های فراوانی روبرو شده که ورود به آن نیازمند بحثی دراز دامن است. اجمالا سفر تاریخی زنده یاد هاشمی و توافقات صورت گرفته با عبدالله، رهبر فقید عربستان که منجر به برگزاری اجلاس سران کنفرانس اسلامی(۱۳۷۶) و متعاقب آن رویکرد منطقی و تنش‌زدای دولت اصلاحات که دو موافقتنامه بسیار مهم اقتصادی تجاری ( ۱۳۷۷) و از آن مهم‌تر امنیتی(۱۳۸۰) دستاورد آن بود، روابط دو کشور را استحکام بخشید و آرامشی را به وجود آورد که منافع مشترک دو قدرت منطقه‌ای را در پی داشت. البته عربستان همواره نگران دو رویکرد از سوی ایران بود؛ صدور انقلاب و بی‌ثبات سازی منطقه و برنامه هسته‌ای. در پرتو تحولات چند سال گذشته موضوع صدور انقلاب به طور چشمگیری فروکش کرده و بحران‌هایی که ایران درگیر آن است فرصت بروز و ظهور و پیگیری چنین اندیشه‌ای را از بین برده است؛ اما موضوع بی‌ثبات‌سازی از زمان دولت نهم و متعاقب آن در خیزش بهار عربی در دستور کار ایران قرار گرفت، در بحران بحرین و یمن دامن‌گیر عربستان شد.