گروه سیاسی: رهبر انقلاب در دیدار با خانوادۀ شهید سید ابراهیم رئیسی، تشییع مردمی رئیس‌جمهور را پیام قوت جمهوری اسلامی به همۀ دنیا برشمردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با حضور در منزل شهید رئیسی و دیدار با خانوادۀ ایشان، رئیس‌جمهور شهید را مظهر شعارهای انقلاب اسلامی دانستند و اظهار ارادت مردم به ایشان را پیامی به دنیا به نفع جمهوری اسلامی توصیف کردند.
به گزارش «تجارت»، در این دیدار که حجت‌الاسلام‌والمسلمین علم‌الهدی، سرکار خانم دکترعلم‌الهدی همسر شهید رئیسی، فرزندان و بستگان ایشان حضور داشتند، رهبر انقلاب اسلامی، فقدان آقای رئیسی را خسارت سنگین و غیرقابل جبرانی برای کشور توصیف کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به حضور مردم در تشییع رئیس‌جمهور که از دید مهمانان خارجی دیدارکننده با ایشان هم پنهان نمانده بود، آن را پیامی به دنیا به نفع جمهوری اسلامی توصیف کردند که ریشۀ مردمی جمهوری اسلامی و قوت آن را نشان داد؛ قدرت و قوتی که در عمق جامعه و ملّت ایران ریشه دارد. رهبر انقلاب اسلامی در ادامه این دیدار با تأکید بر اینکه خدمات خالصانه رئیس‌جمهور فقید فقط به دورۀ حیاتش خلاصه نمی‌شود افزودند: آقای رئیسی بعد از حیاتشان هم خدمات ارزنده‌ای به کشور کردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین به اظهار لطف، محبت و ارادت مردم پس از وقوع حادثه در شهرهای مختلف، اشاره کرده و افزودند: این اجتماعات که با دعا و روضه برای سلامتی رئیس‌جمهور همراه بود، نشان‌دهندۀ دلبستگی مردم به انقلاب و شعارهای انقلاب اسلامی است.
ایشان با بیان اینکه شهید رئیسی مظهرِ شعارهای انقلاب اسلامی بود، گفتند حرف‌های اصلی انقلاب از زبان رئیس‌جمهور خارج می‌شد و ایشان این شعارها را، شعارهای خود قرار داده بود. رهبر انقلاب در پایان این دیدار ضمن دعا و طلب مغفرت برای شهید رئیسی، برای بازماندگان ایشان از درگاه خداوند صبر مسئلت کردند.
گروه سیاسی: پس از مراسم تحلیف لای چینگ ته، رئیس‌جمهور«جدایی‌طلب» تایوان ناقوس جنگ در شرق دور به صدا در آمده است. ارتش چین در یک اقدام تنبیهی بی‌سابقه رزمایش بزرگی را در اطراف تایوان برگزار کرد. چین، تایوان را بخشی از خاک خود می‌داند و لای را یک «جدایی‌طلب خطرناک» خوانده است که موجب «جنگ و افول» این جزیره می‌شود. با تحرک نظامی چین به نظر می‌رسد بیش از هر زمان دیگری وقوع جنگ محتمل به نظر می‌رسد.
به گزارش «تجارت»، پکن اصرار می‌ورزد که مسئله تایوان یک مسئله «داخلی» است و از دولت‌های خارجی خواسته که در این موضوع دخالت نکنند. مقامات چینی بارها از واشنگتن به دلیل حمایت از جزیره تایوان، انعقاد قراردادهای دفاعی و ارسال تسلیحات به این جزیره انتقاد کرده‌اند.
آغاز رزمایش چین برای مجازات جدایی‌طلبان تایوان
چین صبح پنجشنبه رزمایش نظامی دو روزه خود در اطراف تایوان را که با هدف «مجازات سنگین برای اقدامات جدایی‌طلبانه» برنامه‌ریزی شده است، آغاز کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این رزمایش سه روز پس از آن انجام می‌شود که «لای چینگ ته» به عنوان رئیس جدید جزیره تایوان سوگند یاد کرد. شینهوا گزارش داد رزمایش دو روزه چین «شمشیر مشترک ۲۰۲۴ A» نام دارد و هدف آن «تمرکز بر آمادگی گشتزنی مشترک هوایی-دریایی-رزمی، کنترل مشترک و جامع میدان نبرد و حملات مشترک دقیق به اهداف کلیدی» است. بر اساس این گزارش، این رزمایش در تنگه تایوان، شمال، جنوب و شرق این جزیره و همچنین در اطراف جزایر کینمن، ماتسو، ووکیو و دونگین برگزار می‌شود. «لی شی» سخنگوی ارتش چین گفت که هواپیماها و کشتی‌های نظامی در این رزمایش حضور دارند و این تمرینات «مجازاتی سنگین برای اقدامات جدایی‌طلبانه نیروهای استقلال‌طلب تایوان و هشداری شدید به دخالت و اقدامات تحریک‌آمیز نیروهای خارجی» است. وانگ ونبین سخنگوی وزارت خارجه چین با بیان اینکه جزیره تایوان بخشی جدایی‌ناپذیر از قلمرو چین است، تاکید کرد: استقلال این جزیره محکوم به شکست است. وانگ ونبین در نشست مطبوعاتی روز پنجشنبه خود (به وقت محلی) در واکنش به اظهار نگرانی مقام‌های نظامی آمریکا به برگزاری رزمایش چین در اطراف جزیره تایوان، با بیان اینکه انجام این رزمایش اقدامی ضروری و مشروع برای حفظ حاکمیت ملی و تمامیت ارضی پکن است، تاکید کرد: انجام این رزمایش همچنین به منزله هشداری جدی برای نیروهای جدایی‌طلب «استقلال تایوان» و تحرکات تجزیه طلبانه آنها و ارسال هشدار به دخالت و تحریک خارجی است و کاملاً با قوانین بین‌المللی و رویه‌های رایج مطابقت دارد. سخنگوی وزارت خارجه چین با یادآوری اینکه تایوان بخشی جدایی ناپذیر از قلمرو چین است، خاطرنشان کرد: این موضوع هم یک واقعیت مبتنی بر سابقه تاریخی و هم مبتنی بر وضعیت واقعی فعلی است و در آینده نیز چنین خواهد ماند.
ارتش تایوان در آماده‌باش قرار گرفت
وزارت دفاع ملی تایوان در واکنش به رزمایش چین اعلام کرد: چنین اقدامات تحریک‌آمیز غیرمعقولی را که موجب تضعیف صلح و ثبات منطقه‌ای می‌شود، قویا محکوم می‌کنیم. این وزارتخانه در بیانیه خود با اعلام اینکه «همه افسران و سربازان نیروهای مسلح آماده هستند» افزود: نیروهای هوایی، دریایی و زمینی را برای پاسخ دادن و دفاع از آزادی و دموکراسی و حاکمیت جمهوری چین (تایوان) اعزام کرده‌ایم. در این بیانیه آمده است: ما خواهان جنگ نیستیم اما آمادگی برای جنگ را قویا حفظ می‌کنیم و به جنگ پاسخ می‌دهیم و از جنگ پرهیز نمی‌کنیم.
پیام ویژه چین به آمریکا درمورد تایوان
چین باردیگر خواستار توقف حمایت آمریکا از نیروهای استقلال طلب تایوان شد. پکن خواستار توقف حمایت آمریکا از نیروهای استقلال طلب تایوان شده است. در همین ارتباط نیز، «وانگ ونبین»، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت، پکن از واشنگتن می‌خواهد که حمایت از نیروهای استقلال طلب تایوان را متوقف کند. سخنگوی وزارت خارجه چین افزود: «تایوان بخشی جدایی ناپذیر از چین است، این موضوع هم یک واقعیت تاریخی و هم وضعیتی تثبیت شده است.» وزارت دفاع تایوان هفته پیش هم مدعی شد که پس از خروج آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا از چین و بازگشت به واشنگتن، پکن تحرکات نظامی خود را حوالی جزیره تایوان از سر گرفته است. به ادعای وزارت دفاع تایوان، چین فقط در یک روز با ۲۲ هواپیمای نظامی از جمله جنگنده‌های سوخ و-۳۰ حوالی تنگه تایوان تردد داشته و ۱۲ فروند از این جنگنده‌ها نیز از «خط میانه» عبور کرده‌اند. وزارت دفاع تایوان (MND) روز پنجشنبه مدعی شد که ۴۹ فروند هواپیمای نظامی متعلق به پکن را در اولین روز تمرینات ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) در اطراف این جزیره بین ساعات ۶ صبح تا ۶ بعد از ظهر (به وقت محلی) رصد کرده است. در بیانیه صادره از سوی وزارت دفاع این جزیره آمده است که از ۴۹ هواپیما ۳۵ فروند از خط میانه تنگه تایوان در بخش‌های شمالی، مرکزی و جنوب غربی منطقه شناسایی پدافند هوایی تایوان عبور کردند. این بیانیه اضافه می‌کند که ۷ فروند هواپیمای جنگنده چینی هم در بخش شمال شرقی این جزیره مشاهده شده‌اند. این خط فرضی زمانی مرز غیررسمی بین چین و تایوان محسوب می‌شد که هیچکدام از طرفین حق عبور از آن را نداشتند اما نیروی هوایی چین با اشاره به اقدامات تحریک‌آمیز جدایی‌طلبان تایوان، تردد نظامی از این منطقه را تشدید کرده است. چین تاکید کرده است که این خط فرضی را به رسمیت نمی‌شناسد. آمریکا به‌رغم اینکه با جزیره تایوان روابط دیپلماتیک رسمی ندارد اما بزرگ‌ترین و مهمترین حامی بین‌المللی این جزیره محسوب می‌شود. بلینکن در سفر به چین بدون اشاره به تبادل تسلیحاتی بین واشنگتن و تایوان، مدعی شد که حفظ صلح و ثبات در سراسر تنگه تایوان، «اهمیت حیاتی» دارد!
پیام خاص اتحادیه اروپا به پکن
بر خلاف آمریکایی‌ها به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی خواستار نرمش در برابر مواضع چین هستند. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به مسئله «چین واحد» صراحتا عنوان کرد که این اتحادیه، جزیره خودگردان تایوان را به عنوان «کشور» به‌رسمیت نمی‌شناسد و نخواهد شناخت. همزمان با اینکه دولت ایالات متحده روابط غیررسمی با تایوان دارد و به این جزیره تسلیحاتی را ارسال می‌کند، تنش‌ها میان آمریکا و چین بر سر تایوان بالا گرفته است زیرا پکن، جزیره تایوان را بخشی از خاک خود می‌داند و هرگونه دخالت کشورهای غربی را در این مسئله «نقض حاکمیت» خود تلقی می‌کند. «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با نشریه «فارن پالسی» به موضوع تایوان پرداخت و گفت: «اتحادیه اروپا باید اطمینان حاصل کند که یک جنگ نظامی بر سر تایوان ایجاد نخواهد شد.» وی در ادامه تاکید کرد: «معتقدیم که باید تنش‌ها را کاهش دهیم. ما باید حواسمان به قانون جنگ باشد و باید هرگونه احتمال راه‌حل نظامی برای این مشکل را خنثی کنیم. موضع قاطع ما در راستای چین واحد این است که تایوان را به عنوان کشور به رسمیت نمی‌شناسیم و این کار را انجام نخواهیم داد. ما روابط فرهنگی و اقتصادی با این سرزمین خواهیم داشت، بدون آنکه آن را به رسمیت بشناسیم.» بورل افزود که اتحادیه اروپا از تمامی کشورهای جهان می‌خواهد تا «متوجه شوند که راه‌حل نظامی برای این مشکل وجود ندارد.» این دیپلمات اروپایی بارها خاطر نشان کرده که تایوان به لحاظ اقتصادی و به دلیل نقش راهبردی‌اش در تولید پیشرفته‌ترین نیمه‌هادی‌ها برای اتحادیه اروپا «بسیار مهم» است.
گروه سیاسی: پیکر شهدای سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور و همراهان ایشان در شهرهای تهران، تبریز، مشهد، اصفهان و زنجان به پس از تشییع و بدرقه بی‌نظیر و به یادماندنی به خاک سپرده شده است. یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ بالگرد حامل رییس‌جمهور و هیات همراه دچار سانحه‌ای دلخراش شد و تمام سرنشینان به شهادت رسیدند. تا امروز ؛ پنجشنبه سوم خرداد ۱۴۰۳ پیکرهای شهیدان آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان، آیت‌الله آل هاشم نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، امیر سرتیپ دوم خلبان سید طاهر مصطفوی، امیر سرتیپ دوم خلبان محسن دریانوش و سرهنگ دوم فنی بهروز قدیمی پس از تشییع و بدرقه میلیونی مردم کشورمان به خاک سپرده شده است.
سوگواری مردمی از از تبریز تا تهران
مردم تبریز درمراسم تشییع پیکر شهید آیت‌الله رئیسی، شهید آیت الله آل هاشم، شهید رحمتی و همراهانش با تجمع پر شور در میدان شهدای تبریز اردات خود را به شهدای خدمت نشان دادند. همچنین مراسم بزرگداشت شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و شهدای خدمت از طرف رهبر معظم انقلاب، با حضور علما، مراجع، مردم قم و مسئولان در حرم مطهر حضرت معصومه (س) برگزار شد. پیکرهای شهدای خدمت با عبور از مراسم های عزاداری مردم شهرهای تبریز و قم، از عصر روز سه شنبه میهمان مردم پایتخت بودند. مردم تهران سه شنبه شب میزبان پیکرهای شهدای خدمت در مصلی تهران و برگزاری آیین دعا و عزاداری بودند. در ادامه مردم نام و یاد رییس جمهور شهید و هیات همراه ایشان در سفر به استان آذربایجان شرقی را از نخستین ساعات بامداد روز چهارشنبه گرامی داشتند.
خاک ایران متبرک شد
با پایان مراسم باشکوه بدرقه رییس جمهور و هیات همراه ایشان توسط مردم تهران هر یک از پیکر شهدا برای انجام مراسم خاکسپاری به گوشه ای از کشور بدرقه شد. پیکر شهید سیدمحمدعلی آل هاشم سومین امام جمعه شهید تبریز از شهدای راه خدمت سانحه‌ی بالگرد حامل رئیس جمهور امروز؛ پنجشنبه سوم اردیبهشت پس از بدرقه‌ای باشکوه در گلزار شهدای وادی رحمت تبریز در قطعه صدیقین به خاک سپرده شد. در این مراسم مردم انقلابی و ولایت مدار تبریزی دوباره حماسه خلق کرده و با حضور پرشکوه و بی بدیل وفاداری خود را به امام جمعه مردمی، پدر معنوی آذربایجان اثبات کردند. مراسم تشییع پیکر شهید امیرعبداللهیان هم امروز پس از برگزاری مراسم تشییع در میدان مشق وزارت خارجه از میدان بسیج شهر ری به سمت حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) برگزار شد و در شبستان آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به خاک سپرده شد. این مراسم با حضور خانواده شهید، معاونان و مدیران کل وزارت خارجه و کارکنان دستگاه دیپلماسی کشور برگزار شد. در مراسم وداع با وزیر خارجه شهید، علاوه بر حضور گسترده مردم بسیاری از مقامات و مسئولین کشوری و لشکری فعلی و پیشین و گروه‌ها و انجمن‌های مختلف نیز حضور داشتند.
سوگ بزرگ مردم مشهد برای شهید رئیسی
مراسم تشییع پیکر شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی هم از صبح پنجشنبه از شهر بیرجند آغاز شد و پس از آن با انتقال پیکر ایشان به شهر مشهد تا غروب آفتاب ادامه داشت . جمعیتی ۳ میلیونی در این مراسم حضور داشتند و به همین دلیل مسیر رسیدن پیکر به حرم رضوی ساعت‌ها طول کشید. همچنین پیکر شهید امیر سرتیپ دوم خلبان سید طاهر مصطفوی امروز؛ پنجشنبه در قطعه ۲۷ بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. پیکر سرتیپ دوم خلبان، شهید محسن دریانوش هم با حضور پرشور و گسترده مردم استان اصفهان در شهرستان نجف‌آباد به خاک سپرده شد. شرکت‌کنندگان در این مراسم، با در دست داشتن تصاویر شهید آیت‌الله رئیسی رئیس جمهور، شهید امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، شهید آیت‌الله آل هاشم امام جمعه تبریز، شهید مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی، خلبان شهید سرتیپ دوم محسن دریانوش و سردار شهید موسوی با شهدای خدمت وداع کردند.
امیر علی امیر باقری
کارشناس بازار سرمایه
به طور کلی باید شرایط بازار سرمایه را از چند منظر بررسی کرد. اگر شرایط را از بعد فاندامنتال بررسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که یکی از اهرم‌هایی که همواره بر بازار سرمایه فشار آورده، نظیر قیمت‌گذاری دستوری، مالیات و در نهایت نرخ بهره بین‌بانکی که منجر به افزایش نرخ بازده بدون ریسک در اسناد خزانه می‌شود.طبیعتاً فشار زیادی بر قیمت سهام وارد می‌کند. باید به این نکته توجه کنیم که در حال حاضر ریسک جدی‌ای متوجه بازار سهام نیست؛ چراکه ریسک‌هایی که در گذشته برشمرده می‌شد یا با اتفاقات موازنه می‌شد یا تاثیرشان در قیمت پیش‌خور شده است و احتمال اینکه ریزشی در بازار رخ دهد، به‌ویژه اینکه جنس این ریزش اقتصادی باشد، از نظر من منتفی است. باید در بعد تکنیکال به این نکته توجه کرد که بعد از اصلاحاتی که در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ ایجاد شد، شاخص کل حرکت صعودی درون‌کانالی و در نهایت کلیت بازار حرکت رنج را تجربه کرد؛ اکنون به‌رغم ارزندگی قیمت‌ها در بسیاری از سهام و گروه‌ها نباید انتظار داشته باشیم جریان نقدینگی به‌سرعت روانه بازارها شود، بلکه جریان نقدینگی کلیت بازار را مد نظر قرار می‌دهد و به مرور زمان با توجه به ارزندگی سهام در گروه‌های مختلف اقدام به ورود به بازار سهام می‌کند. اگر از نگاه ارزش‌گذاری بازار هم بررسی کنیم، در حال حاضر بازار سرمایه در مقایسه با پنج رقیب سنتی خود از از نظر P/E وضعیت بهتری دارد و فضای معقول‌تری را برای سرمایهگذاری افراد فراهم می‌کند. البته باید دقت کنیم که از این به بعد، کلیت این بازار چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت، صرفاً با هدف سرمایهگذاری، سودده خواهد بود و اینکه توقع داشته باشیم در کوتاه‌مدت با روش‌های مختلف، سود کسب کنیم به نظر من نادرست است. در خصوص سانحه اخیر و فوت ریاست‌جمهوری باید یادآور شد که کلیت قانون‌گذاری اقتصادی صرفاً وابسته به یک شخص یا یک گروه نیست. انتظار داریم کلیت فضای قانونی که بر اقتصاد حاکم است، حداقل در کوتا‌مدت و میان‌مدت و تا زمانی که تیم جدید روی کار آید، کماکان به همین شکل فعلی باشد. اینکه فقدان ریاست‌جمهوری و تیم‌شان را عامل ریزش جدید برای بازار سرمایه در نظر بگیریم، منتفی است. اما متاسفانه بانک مرکزی به‌رغم تجربیات گذشته مجدداً با مداخله در بازار فردایی، قیمت درهم و بازار نقدی سعی در کنترل نرخ‌ها دارد. تجربه نشان داده است این کنترل‌ها دوام چندانی نخواهد داشت و با کوچک‌ترین محرک، ارز به سمت صعود خواهد رفت و این رشد با ضریب به سمت سایر بازارها منتقل می‌شود.
مرتضی مکی
کارشناس مسائل اروپا
اعــلام بــرگزاری انتخـــابات زودهنگام انگلیس اساساً موضوع قابل پیش‌بینی بود و قرار بر این بود که با توجه به اتمسفر سیاسی این کشور چنین اتفاقی به زودی رخ دهد. تمام نظرسنجی‌ها نشان از آن دارد که حزب محافظه‌کار شانس زیادی در این رقابت‌ها برای پیروزی ندارد و این ک...در حالیست که ریشی سوناک، نخست وزیر انگلیس تقریبا توانسته در این دوران کارنامه قابل قبولی در حوزه اقتصاد از خود به جای بگذارد. بسیاری از تحلیل‌ها نشان از آن دارد که او توانسته عملا یک خروجی مثبت در این زمینه از خود به ثبت برساند اما در نمای کلی کارنامه قابل قبولی از حزب محافظه‌کار انگلیس وجود ندارد.
توجه داشته باشید که سال‌های گذشته اساساً حزب محافظه‌کار نتوانسته از خود یک عملکرد مثبت به جای بگذارد و در این میان می‌توان به اقدامات این حزب نگاه کرد. در سال ۲۰۱۹ زمانی که انتخابات برگزار شد برخی از مسائل، این روند منفی را نشان داد اما ۱۰ سال قبل از این تاریخ، دیوید کامرون، نخست‌وزیر وقت انگلیس پس از پیروزی توانست برخی از محورهای سیاسی و اقتصادی را در حوزه داخلی و خارجی به صورت مثبت پیش ببرد. در این میان، برگزاری همه‌پرسی خروج انگلیس از جمع کشورهای اتحادیه اروپا (برگزیت) باعث شد تا اوضاع به هم بریزد و به نوعی مردم در مورد سیاست‌های مهاجرتی و اقتصادی دولت انگلیس به دنبال ایجاد تغییرات اساسی بودند. همین مساله موجب شد تا فضای دیگری بر ساحت سیاسی لندن حاکم شود؛ به گونه‌ای که اختلاف رای مخالفان و موافقان در مورد برگزیت بسیار کم بود و پس از آن ترزا می به عنوان نخست‌وزیر جدید از حزب محافظه‌کار روی کار آمد و در این میان او هم نتوانست اوضاع را کنترل کند و در قضیه کنار آمدن با شروط اروپا به بن‌بست خورد که در نهایت بوریس جانسون به عنوان نخست‌وزیر جدید با سیاست‌های خاص خود سکان امور را در دست گرفت که در نهایت او هم با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شد.
همین روند موجب شد مشکلات زیادی در این راستا به وجود بیاید و در نهایت نه تنها در کابینه بلکه در میان اعضای حزب محافظه‌کار انگلیس یک دو قطبی مشخص را شاهد بودیم. به همین جهت است که می‌گوییم انتخابات زود هنگام انگلیس در شرایط فعلی می‌تواند به نفع حزب کارگر تمام شود و احتمال دارد حزب محافظه‌کار به حاشیه رانده شود.
تداوم روند کاهشی تورم در اردیبهشت
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور از تداوم روند کاهشی تورم در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ خبر داد و اعلام کرد: بر اساس گزارش مرکز آمار تورم نقطه به نقطه در آستانه ورود به کانال ۲۰ درصد قرار دارد. به گزارش ایرنا، داود منظور در صفحه شخصی خودش در فضای مجازی نوشت: گزارش مرکز آمار در خصوص شاخص تورم در اردیبهشت نشان دهنده ادامه روند کاهشی تورم است. وی افزود: تورم نقطه به نقطه در آستانه ورود به کانال ۲۰ درصد قرار دارد. رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد: تورم ماهانه اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ به ۲.۸ درصد، تورم نقطه‌به نقطه به ۳۱ درصد، تورم سالانه ۳۷ درصد، تورم خوراکی‌ها به ۳۳.۷ درصد و تورم غیر خوراکی‌ها به ۳۸.۸ درصد رسیده است.
وصول طلب ۸ میلیاردی صندوق توسعه ملی
رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی وصول مطالبات معوق ۸ میلیاردی و سرمایه گذاری غیر مداخله ای ۲۳میلیاردی را محصول حمایت ها و تصمیمات آیت الله رئیسی از این صندوق دانست. به گزارش خبرگزاری تسنیم، مهدی غضنفری رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی ضمن عرض تسلیت شهادت ریاست جمهور و هیات همراه اظهار داشت: مقام معظم رهبری فرمودند که وجود آقای دکتر رئیسی مغتنم و محترم و در مسیر خدمت به کشور و مردم بود؛همین مساله در صندوق توسعه ملی که بر اساس اساسنامه اش ایشان در راس هیات امنای صندوق توسعه ملی بود و سالی دوبار تشکیل جلسه می داد، برای پشتیبانی اهداف و مصوبات صندوق ورسیدن به نرخ هشت درصدی هم مغتنم بودند. غضنفری افزود: دو مصوبه یادگار ایشان برای صندوق بود: وصول مطالبات معوق و سرمایه گذاری غیر مداخله ایی صندوق که با مصوبه اول حدود 8میلیارد دلار از مطالبات را وصول کردیم و با توجه به نقش هیات امنایی ایشان حامی مصوبات و حل مشکلات بودند که بعد از استماع همه نظرات موضع حق را می گرفتند حتی اگر به نفع دولت یا وزیری نبود، ایشان همواره جانب مردم و کشور را می گرفتند.
گروه اقتصاد کلان: آینده تورم بعد از دولت سیزدهم به کدام سود می رود؟ بی راه نیست که بگوییم تورم اصلی ترین چالش اقتصاد ایران است. مسئله که بیش از 5 دهه است که در اقتصاد ایران رخنه کرده اما طی حدود 5 سال گذشته تورم به شکل فزاینده تری خود را به اقتصاد کشور تحمیل کرد. به گزارش «تجارت»، از سال 1397 به بعد از بازگشت دور دوم تحریم های آمریکا در دهه 90 که با خروج ترامپ از برجام همزمان شد، شدیدترین فشارها به اقتصاد وارد شد. محدودیت ها برای تبادلات تجاری، بانکی و مالی همگی سبب شد که نقاط آسیب پذیر در اقتصاد داخلی نسبت به گذشته بیشتر تحت فشار قرار بگیرد. این اتفاق در نیمه دوم دهه 90 با تضعیف رشد اقتصادی نیز همراه شد و در نتیجه چاپ پول پرقدرت بی پشتوانه از همان دوران کلید خورد که نتایج آن در مقطع کنونی رسیدن تورم به حدود 35 درصد و بعد عبور از محدود 45 درصدی بود. دولت سیزدهم و رئیس جمهور هم یکی از مهمترین اولویت های خود را مهار تورم هدف گذاری کرد. اما حالا با نیمه تمام ماندن کار این دولت و شروع کار دولت چهاردهم طی ماه های آینده بسیاری از فعالان و ناظران اقتصادی منتظر این هستند که ببینند آیا پروژه ناتمام تک رقمی شدن تورم در دولت بعدی امکان پذیر است یا همچنان باید تورم را آسیب بلند مدت اقتصاد دانست؟ طبیعی است که دولت جدید هم که در ماه آینده تکلیف آن مشخص می شود، باید از مسیر اصلاح مالی و بودجه ای و البته کنترل و مهار نقدینگی فزاینده مهار تورم را در اولویت خود قرار دهد. میزان نقدینگی در پایان سال 1402 از مرز 8000 هزار میلیارد تومان عبور کرد و این در شرایطی بود که اقتصاد همچنان با مشکل کم رشدی مواجه است. قاعدتا بدون رشد اقتصادی و بهبود تولید ناخالص داخلی و جذب سرمایه گذاری، رشد بی رویه نقدینگی نتیجه ای جز تورم را در بلند مدت در پی نخواهد داشت.
آخرین آمارها از تورم
نرخ تورم سالیانه در اردیبهشت ۱۴۰۳ با کاهش مواجه شده و از ۳۸.۸ درصد در فروردین به ۳۷ درصد رسیده است. در بین کالاها مرغ و تخم مرغ طی یک ماه گذشته تورم کاهشی داشتند. در ادامه کاهش نرخ قیمت کالاها و خدمات در ماههای اخیر، تورم اردیبهشت نیز کاهش پیدا کرد. بنابر اعلام مرکز آمار، اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ شاخص قیمت مصرف کننده خانوارهای کشور به عدد ۲۴۳ رسیده است که نسبت به ماه قبل، ۲.۸ درصد افزایش، نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۳۱ درصد افزایش و در ۱۲ ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳۷ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که سه مولفه مذکور در فروردین امسال به ترتیب ۲.۶ درصد، ۳۰.۹ درصد و ۳۸.۸ درصد بود.
ثبات در تورم نقطه به نقطه
منظور از تورم نقطه به نقطه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل است. در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۳۱.۰ درصد بوده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین، ۳۱.۰ درصد بیشتر از اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده اند. تورم نقطه به نقطه اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، در مقایسه با ماه قبل، ۰.۱ واحد درصد افزایش داشته است. در ماه مورد اشاره بیشترین میزان تورم نقطه به نقطه مربوط به گروه هتل و رستوران و کمترین میزان به گروه ارتباطات مربوط بوده است.
اما سایر آمارها نشان می دهد نشان می‌دهد رشد شاخص قیمت‌های مصرف‌کننده در فروردین‌ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل برابر با ۳۰.۹درصد شده است. بررسی وضعیت نرخ‌های بهره فعال در بازار نیز نشان می‌دهد نرخ‌های بهره، در سطح حدود ۳۰درصد قرار گرفته و حتی برخی نرخ‌های بهره از تورم فراتر رفته‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که نرخ بهره حقیقی در آستانه مثبت شدن قرار دارد. مثبت شدن این متغیر سیاست پولی برای اقتصاد ایران که سال‌ها وضعیت نرخ بهره حقیقی منفی را تجربه کرده است، می‌تواند فرصت مناسبی برای مهار تورم و بهبود شرایط تولید باشد؛ به‌نحوی‌که در شرایط کنونی می‌توان نرخ بهره را به تدریج به جعبه ابزار سیاستی بانک مرکزی بازگرداند. اما لازمه آن، تغییر رویکرد تعیین دستوری نرخ بهره برای سیستم بانکی است؛ به‌نحوی‌که سیاستگذار از طریق نرخ بهره سیاستی بتواند بر نرخ‌های بهره تاثیر بگذارد.
اثرات نرخ بهره بر اقتصاد
نرخ بهره در تمام سال‌هایی که تورم به صورت میانگین در کانال‌های 30 و 50 درصدی بود در کریدور 20 یا 10درصدی بوده است. به این ترتیب، نرخ بهره حقیقی مربوط به وام و گواهی‌های سپرده بانکی پس از شوک تورمی سال 97، تقریبا همیشه منفی بوده است. اختلاف بالای نرخ بهره اسمی و تورم منجر به این موضوع می‌شود که تقاضا برای اعتبار با قیمت پایین به‌شدت تحریک شود و اعطای وام و تسهیلات بانکی به نوعی رانت تبدیل شود. در سال‌های گذشته افراد و گروه‌های مختلف اقتصادی می‌توانستند با وام‌های کم‌بهره و سرمایهگذاری در بازارهای سوداگرانه بدون انجام هیچ فعالیت مولدی صاحب ثروت‌های نجومی شوند. نرخ بهره حقیقی منفی و هجوم متقاضیان به سوی اعتبار ارزان باعث بروز پدیده‌ای می‌شود که تحت عنوان جیره‌بندی اعتبار شناخته می‌شود. به طور کلی با توجه به فزونی تقاضا نسبت به عرضه و عدم تقارن اطلاعات شدید موجود در بازار اعتبارات، وام‌دهی‌ها براساس میزان وثایق و درجه اعتبارسنجی متقاضیان صورت می‌گیرد. در این شرایط، طبیعی است که افراد و شرکت‌های ثروتمند و کسانی که از قدرت مالی بیشتری برخوردار هستند راحت‌تر به اعتبار دست پیدا کنند و بنگاه‌های کوچک کمتر توانایی دریافت اعتبار داشته باشند. نرخ بهره پایین با توجه به تقویت تقاضا برای اعتبار، در شرایط درون‌زایی پول و سیاست منفعل بانک مرکزی می‌تواند زمینه‌ساز رشد بالای نقدینگی نیز باشد.
ارزیابی کارشناسی
اما اقتصاددان ها در این خصوص نظرات متفاوتی دارند. مرتضی عزتی، اقتصاددان در این باره معتقداست «اگر نرخ بهره حقیقی به طور محسوسی مثبت باشد، سپرده‌های بانکی افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه احتمالاً وضعیت بانک‌ها بهتر می‌شود. زیرا بانک‌ها از مصرف منابع خود یا پرداخت تحصیلات می‌توانند سود ببرند و حداقل در 40 سال گذشته، هر قدر سپرده داشته‌اند، به تناسب آن تسهیلات داده‌اند. اما یکی از علل این وضعیت، منفی بودن نرخ بهره حقیقی سپرده‌ها بوده که به تبع آن، نرخ سود حقیقی وام‌ها نیز منفی یا به میزان اندکی مثبت بوده است. به این ترتیب و با شرایط ذکر شده، می‌توان گفت وضعیت بانک‌ها بهتر می‌شود.» او ادامه داد: «با وجود این، در حال حاضر نرخ سود تسهیلات به‌ندرت زیر 40 درصد است و وام‌های با نرخ سود کمتر، فقط به افراد خاص پرداخت می‌شوند. از سوی دیگر، نرخ سود سپرده هنوز به صورت رسمی 30 درصد است. به این ترتیب اگر نرخ تورم به هر علتی بین 30 تا 40 درصد باشد، میزان سپرده‌ها بالا نمی‌رود اما از سوی دیگر، اگر نرخ سود وام‌ها در بالای 40 درصد تثبیت شود، دریافت تسهیلات برای بسیاری از بخش‌های تولیدی دیگر به‌صرفه نخواهد بود.»
از مناطق آزاد به عنوان بهشت سرمایهگذاری یاد می‌شود؛ اما چرا در سه دهه اخیر مناطق آزاد در مسیر رشد و توسعه قرار نگرفت؟ مناطق آزاد با هدف توسعه صادرات، جذب سرمایهگذاری و ایجاد اشتغال پایدار ایجاد شده‌اند، اما آمار منتشر شده از سوی گمرک نشان می‌دهد، میزان صادرات مناطق آزاد تجاری کشور در دوازده‌ماهه سال ۱۴۰۲، حدود ۲.۲ میلیارد دلار بوده است، اما در این مدت حدود ۴.۸ میلیارد دلار کالا به مناطق فوق وارد شده، به بیانی تراز تجاری این مناطق با کسری ۲.۶ میلیارد دلاری مواجه بوده است. نکته قابل‌توجه در آمار اینجاست که در 10 ماهه سال گذشته، حتی یک دلار هم از منطقه آزاد کیش صادر نشده و تنها محلی برای واردات بوده است. در حالی کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی، مناطق آزاد تجاری در کشور را محلی برای واردات به جای صادرات قلمداد می‌کنند که آمار بالای قاچاق در این مناطق را باید به میزان واردات افزود. البته تراز تجاری منفی در مناطق آزاد از سوی عبدالمالکی، دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی رد شده است. او عنوان کرده است: ما هفت منطقه آزاد قدیمی داریم که شامل قشم، کیش، چابهار، ماکو، ارس، اروند و انزلی و اروند است و اکثر سال‌ها تراز تجاری‌شان منفی بود، اما اکنون هرکدام از این مناطق وضعیت مطلوبی پیدا کرده‌اند و در مسیر بهبود و رشد هستند. بنا به گفته وی، از سال 1401 تراز تجاری مناطق آزاد مثبت شد و صادرات از واردات پیشی گرفت؛ به‌طوری‌که در این سال در این هفت منطقه آزاد یک میلیارد و 670 میلیون صادرات داشتیم و900میلیون دلار واردات انجام شد و 770 میلیون دلار تراز تجاری مثبت رقم خورد. برخی مناطق آزاد هم مسیر تامین کالاهای اساسی برای کشور هستند، مانند انزلی که اغلب روغن کشور از آنجا وارد می‌شود. نکته قابل توجه اینجاست وارداتی که برای سرزمین اصلی انجام می‌شود، در محاسبات تجاری منطقه نمی‌آید. این موضوع در صادرات هم رعایت می‌شود. مناطق آزاد جدید هنوز رونق پیدا نکرده‌اند و به‌دنبال شروع فعالیت آنها در بخش‌های مختلف هستیم. او در خصوص امر قاچاق در مناطق آزاد نیز توضیح داد: کالای بی‌نام و نشان در مناطق آزاد نزدیک به صفر شده است. اینکه در برخی مناطق با قایق کالای قاچاق وارد کشور می‌شود ناشی از مرزی‌بودن این مناطق است از همین رو نمی‌توانیم بگوییم قاچاق به صفر رسیده، اما این مسئله ارتباطی به مناطق آزاد ندارد.
عملکرد ضعیف مناطق آزاد در جذب سرمایهگذاری
ضعف جذب سرمایهگذاری در مناطق آزاد یکی از مهمترین انتقادهایی است که نسبت به فعالیت این مناطق همواره بوده و این موضوع را به روشنی می‌توان در آمار مشاهده کرد؛ برای مثال آماری که از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد منتشر شده است، نشان می‌دهد که از سال 92 تا 99 مجموع سرمایهگذاری خارجی جذب شده در مناطق آزاد ایران یک میلیارد و ۸۶۹ میلیون دلار بوده، این در حالیست که در این مدت، بالغ‌بر 17.5 میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی جذب شده است. به عبارتی سهم مناطق آزاد از سرمایهگذاری خارجی جذب شده طی سال‌های مذکور کمتر از 11 درصد بوده است. البته طبق جدیدترین آماری که از سوی معاون شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی منتشر شده است در سال گذشته حدود 100 میلیون یورو جذب سرمایهگذاری خارجی صورت گرفته است. آنطور که صفری توضیح داده، تعداد سرمایه‌گذاران و تنوع آنها از لحاظ گستره جغرافیایی وسیع است؛ برای مثال در منطقه آزاد اروند سرمایه‌گذار عراقی، در چابهار سرمایه‌گذار افغان و در منطقه آزاد انزلی سرمایه‌گذاران روس متقاضی هستند. این موضوع در حالی مطرح می‌شود که این سرمایه‌گذاری‌ها برای نمود در اقتصاد مناطق آزاد نیازمند زمان است، از این رو بایستی دید که در سال‌های آینده این میزان سرمایهگذاری تاثیری در رشد صادراتی این مناطق خواهد داشت یا خیر.
بررسی علت عدم توسعه مناطق آزاد
در حال حاضر 16 منطقه آزاد و 80 منطقه ویژه اقتصادی در کشور وجود دارد که آمارها نشان می‌دهد مناطق آزاد هر چند به صورت لاک‌پشتی، در مسیر رشد قرار دارند اما طبق پژوهشی که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس صورت گرفته علت اصلی عدم توسعه این مناطق در طی سال‌های گذشته ریشه در نحوه ایجاد و تاسیس این مناطق دارد. برای مثال اصلی‌ترین این مشکلات به دلیل ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در محدوده‌های محروم و فاقد زیرساخت، وجود محدوده‌های مسکونی در مناطق آزاد، تعیین وسعت‌های بسیار زیاد برای مناطق، ایجاد مناطق آزاد منفصل، فشارهای سیاسی و محلی در ایجاد مناطق و عدم‌توجه به ظرفیت‌ها و مزیت‌های اقتصادی هر محدوده رخ داده‌اند. همچنین این مناطق به یک ابزار سیاسی و تبلیغاتی برای برخی سیاستمداران تبدیل شده است. همین موضوع باعث شده تعداد مناطق آزاد بسیار افزایش یابد، اما اهداف مدنظر برای تاسیس آن محقق نشود. علاوه بر این موضوع، این مناطق تبدیل به محل‌هایی برای هدررفت منابع ملی، قاچاق کالا و ارز و فرار مالیاتی شده‌اند که میزان تخلفات را نیز در این مناطق افزایش داده است. در این گزارش پژوهشی، ایجاد مناطق آزاد بدون ارائه طرح‌های توجیهی از دیگر چالش‌های فعلی مناطق آزاد عنوان شده است. در واقع تاکید شده هرچند ادعاهایی مبنی بر سرازیر شدن سرمایه‌گذاری‌ها و ظرفیت بالای منطقه پس از تشکیل مناطق آزاد مطرح می‌شود، اما در واقع به دلیل عدم‌مطالعه کارشناسی و عدم‌تامین زیرساخت، نتایج مطرح‌شده محقق نخواهند شد.
برای حل این چالش، در این گزارش پژوهشی تاکید شده که لازم است سازوکاری تعیین شده تا به جای رایزنی و لابی‌گری، سیاستمداران تامین منابع و زیرساخت و همچنین افزایش تولید و صادرات را در دستور کار قرار دهند. پس از آن در صورتی که فعالیت آنها اثربخش بود و منطقه‌شان حداقل استانداردهای لازم را کسب کرد، حوزه انتخابی آنها به منطقه آزاد یا ویژه تبدیل شود. موانع بروکراتیک و قوانین دست و پاگیر یکی دیگر از چالش‌های اصلی توسعه مناطق آزاد در ایران بوده است
به طوری که بنا به گفته دبیر اسبق شورای عالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی این موضوع منجر به خروج سرمایهگذاری خارجی از مناطق آزاد به سوی همسایگان شده است.
عملکرد ضعیف ماکو و چابهار
لازم به ذکر است که اوایل سال جاری بود که دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در نامه‌ای به اسید براهیم رئیسی، (شهیدجمهور) نتایج ارزیابی عملکرد مناطق آزاد را اعلام کرد که بر اساس آن مناطق آزاد ارس و اروند با عملکرد مطلوب در رده سبز و مناطق آزاد ماکو و چابهار با عملکرد ضعیف در رده زرد قرار گرفته بودند.
خبرگزاری دولت به نقل از شبکه خبری الجزیره در گزارشی نوشت: آیت‌الله رئیسی، در زمانی که ایران از تحریم‌های آمریکا رنج می‌برد، ریاست جمهوری را بر عهده گرفت، اما توانست تولید و صادرات نفت را احیا کند؛ به طوری که تولید نفت در دولت سیزدهم ۶۰ درصد رشد داشت. شبکه خبری الجزیره قطر در گزارشی به بهانه شهادت سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و همراهان، درباره دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در دوره رئیس‌جمهوری به احیای تولید و صادرات نفت خام و احیای جایگاه این کشور در بازارهای جهانی اشاره کرد. الجزیره در گزارش خود با عنوان «با وجود تحریم‌ها، ابراهیم رئیسی چگونه نفت ایران را به میدان آورد؟» نوشت: سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری فقید ایران، چهارم اوت ۲۰۲۱ در شرایطی سکان هدایت ریاست‌جمهوری اسلامی ایران را به عهده گرفت که این کشور از اوج تحریم‌های آمریکا رنج می‌برد.
ایالات‌متحده تحریم‌ها علیه ایران را پس از رسیدن به توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ لغو کرده بود، اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوی پیشین آمریکا، از این توافق عقب‌نشینی و دوباره تحریم‌ها علیه تهران را فعال کرد. بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۲۱ با وجود ظرفیت کامل تولید روزانه ۳ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه‌ایِ پیش از اعمال تحریم‌های ایالات‌متحده، میانگین تولید نفت ایران به روزانه ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود، اما مشکلات مربوط به نگهداری و دشواری عرضه نفت به بازارهای جهانی در سایه تحریم‌ها مقدار تولید این کشور را در سطحی کمتر از ظرفیت واقعی نگه داشت و به این ترتیب درآمدهای مالی ایران کاهش یافت. بنابر گزارش الجزیره، طبق داده‌های سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، تا ژوئیه ۲۰۲۱ یعنی پیش از اینکه رئیسی روی کار بیاید، تولید نفت ایران به ۲ میلیون و ۲۰ هزار بشکه در روز می‌رسید و تا پایان همین سال میانگین تولید نفت ایران به حدود روزانه ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسید؛ اما هنوز یک میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه با ظرفیت روزانه کامل این کشور فاصله داشت. آمریکا در اوایل سال ۲۰۲۲ ایران را به تلاش برای دورزدن تحریم‌ها در صنعت نفت و صادرات آن متهم کرد و رسانه‌های غربی ازجمله واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز درباره «ناوگان سایه» برای حمل‌ونقل نفت سخن می‌گفتند. طبق ادعای رسانه‌های یادشده غربی، ناوگان سایه مسئولیت بازاریابی نفت ایران را به عهده داشت و پس از اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه به‌دلیل جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ ناوگان سایه کار بازاریابی نفت روسیه را هم عهده‌دار شد.
تولید نفت ایران به 2 میلیون 800 هزار بشکه رسید
داده‌های اوپک نشان می‌دهد که در نیمه نخست سال ۲۰۲۲ تولید روزانه نفت ایران به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رسید و این در شرایطی بود که آمریکا با تحریم‌های خود سعی داشت تولید نفت ایران را به صفر برساند. الجزیره در ادامه تأکید کرد: طبق گزارش بلومبرگ، با گسترده شدن دایره مشتریان نفت ایران تولید نفت این کشور تا نیمه نخست سال ۲۰۲۳ به حدود روزانه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه رسید. بر اساس گزارش بلومبرگ، ایران توانست روزانه یک میلیون بشکه نفت را به مشتریانی مانند چین تحویل دهد. به همین دلیل، در ژوئیه ۲۰۲۳ مقام‌های دولت جوبایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، اعلام کردند که تحریم‌ها علیه ایران کارساز نبوده است و منتقدان دولت بایدن ازجمله تدکروز، سناتور جمهوری‌خواه، می‌گفتند که دولت بایدن نمی‌تواند تحریم‌ها را درعمل علیه ایران اجرا کند و رئیسی موفق شد با استفاده از روش‌هایی که سبب می‌شود نفت خام ایران به‌طور طبیعی به بازارهای آسیایی وارد شود، ثأثیر تحریم‌های آمریکا بر نفت ایران را از بین ببرد.
صادرات نفت ایران رکورد زد
الجزیره تاکید کزد: سال گذشته احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصاد و دارایی، اعلام کرده بود که ایران به بالاترین سطح صادرات نفت خود از سال ۲۰۱۸ رسیده است. براساس داده‌های اوپک، میانگین تولید نفت ایران تا سال ۲۰۲۳ به حدود روزانه ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه و در آوریل گذشته به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه رسید. تولید نفت ایران در دوره ریاست‌جمهوری رئیسی و در حالی که تحریم‌های غرب علیه نفت ایران همچنان ادامه داشت، در بازه زمانی اوت ۲۰۲۱ تا آوریل ۲۰۲۴ افزایش ۶۰ درصدی را تجربه کرده است.
چهار منبع روسی به رویترز گفتند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه آماده است تا جنگ در اوکراین را با یک آتش‌بس قابل مذاکره که خطوط کنونی میدان جنگ را به رسمیت می‌شناسد، متوقف کند و عنوان کردند که او آماده است در صورت عدم پاسخگویی کی‌یف و غرب، در این زمینه مبارزه کند.
چهار منبع آگاه از مذاکرات درباره نظر پوتین گفتند، رئیس جمهور روسیه از بابت گروه کوچکی از مشاوران که آن را تلاش‌های مورد حمایت غرب برای جلوگیری از مذاکرات و تصمیم ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهو اوکراین برای رد گفت‌وگوها می‌داند، ناامید شده است. یکی از این چهار منبع آگاه گفت: «پوتین مدت‌ها می‌تواند به این نبرد ادامه دهد اما پوتین آماده آتش بس است تا این جنگ را پایان دهد.» این چهار منبع آگاه با پوتین در سطح ارشد در حوزه‌های سیاست و تجارت همکاری دارند اما خواستند نامشان فاش نشود.
در این میان، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در پاسخ به درخواست برای اظهار نظر گفت که پوتین بارها به صراحت اعلام کرده که روسیه برای دستیابی به اهدافش آماده گفت‌وگو است و گفت که این کشور «جنگ ابدی» نمی‌خواهد. انتصاب «آندری بلوسوف»، اقتصاددان به عنوان وزیر دفاع روسیه، از نظر برخی از تحلیلگران نظامی و سیاسی غربی، اقتصاد روسیه را در یک جنگ دائمی قرار داده تا در یک درگیری طولانی پیروز شود. دو تن از منابع بر اساس اطلاعاتی که از مکالمات در رده‌های بالای کرملین داشتند، گفتند پوتین بر این عقیده است که دستاوردهای جنگ تاکنون برای پیروزی کافی است. دورنمای یک آتش بس در جنگ اوکراین یا حتی یک مذاکره صلح در حال حاضر خیلی دور به نظر می‌رسد.
زلنسکی بارها گفته که صلح بر اساس خواسته‌های پوتین امکان پذیر نیست. او قول داده که اراضی تحت کنترل روسیه را پس می‌گیرد و در حکمی به تاریخ ۲۰۲۲ رسما هرگونه مذاکره با پوتین را غیرممکن اعلام کرد. یکی از این منابع آگاه نیز گفت، تا زمانیکه زلنسکی در راس قدرت در اوکراین است، هیچ توافقی صورت نمی‌گیرد مگر اینکه روسیه او را دور بزند و با واشنگتن توافق کند. با این حال، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا که اخیرا در کی‌یف بود گفته که فکر نمی‌کند پوتین مایل به انجام مذاکرات جدی باشد. اوکراین در حال آماده شدن برای مذاکراتی است که ماه آینده به میزبانی سوئیس با هدف متحد کردن افکار بین‌المللی در مورد چگونگی پایان دادن به جنگ برگزار می‌شود. این مذاکرات به ابتکار زلنسکی برگزار شد که گفته بود پوتین نباید در آن شرکت کند. سوئیس روسیه را دعوت نکرده است. مسکو هم گفته است که مذاکرات بدون حضورش معتبر نیست. اوکراین و سوئیس خواهان حضور متحدان روسیه از جمله چین هستند.
پوتین در سخنرانی خود در چین در ۱۷ مه گفت که اوکراین ممکن است از مذاکرات سوئیس برای جلب حمایت گروه گسترده‌تری از کشورها برای حمایت از درخواست زلنسکی برای خروج کامل روسیه استفاده کند که به گفته رئیس جمهور روسیه این یک شرط تحمیلی به جای یک مذاکره جدی برای صلح است. یکی از سخنگوهای وزارت امور خارجه ایالات متحده در پاسخ به سوالات مربوط به این خبر گفت که هرگونه ابتکار برای صلح باید به «تمامیت ارضی اوکراین در داخل مرزهای شناخته شده بین المللی» احترام بگذارد و روسیه را تنها مانع صلح در اوکراین توصیف کرد. کی‌یف و حامیان غربی آن بر روی بسته کمکی ۶۱ میلیارد دلاری ایالات متحده و کمک‌های نظامی اضافی اروپا سرمایهگذاری می‌کنند. علاوه بر کمبود مهمات پس از تاخیر ایالات متحده در تصویب این بسته، اوکراین اعتراف کرده که برای به خدمت گرفتن نیروهای کافی با مشکل مواجه است و ماه گذشته سن مردانی را که می‌توانند به خدمت سربازی بروند از ۲۷ سال به ۲۵ سال کاهش داد. روسیه کنترل ۱۸ دردص از اوکراین را به دست گرفته و در ماه جاری میلادی نیز خارکیف در شمال شرق را در اختیار دارد. یکی از منابع آگاه گفت، پوتین به آرامی مناطقی را تحت کنترل خواهد گرفت تا زمانی که زلنسکی پیشنهاد توقف ارائه دهد و ادامه داد، رئیس جمهور روسیه این دیدگاه را به دستیاران خود ابراز کرده که غرب به اندازه کافی تسلیحات ارائه نخواهد کرد که این امر روحیه اوکراین را تضعیف می‌کند.