ادامه تبادل پیام‌ها برای رفع تحریم
سرپرست وزارت خارجه در خصوص احتمال توقف چندماهه مذاکرات رفع تحریم‌ها به دلیل در پیش‌رو بودن انتخابات ایران و آمریکا، گفت: تبادل پیام‌ها هیچگاه قطع نشده و الان نیز جاری است. باقری کنی در حاشیه جلسه دیروز هیات دولت در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: تاکید رئیس‌جمهوری شهید بر فعال بودن در عرصه سیاست خارجی و محوریت سیاست همسایگی و تعامل جدی با آنان بود. وی در پاسخ به پرسشی درباره واگذاری پرونده هسته‌ای ایران به علی شمخانی، اظهار کرد: البته ما پرونده‌ای نداریم اما فعالیت‌های هسته‌ای در چارچوب تدابیر نظام زیر نظر شورای عالی امنیت ملی همچنان ادامه دارد. باقری در پاسخ به پرسشی درباره تدوام آزادسازی ارزهای بلوکه شده، گفت: مذاکرات در این زمینه جاری است. سرپرست وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره محتوای مذاکرات با هیات عمانی که به ایران آمده بودند، یادآور شد: ما در موضوعات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله موضوع غزه و جنایات رژیم صهیونیستی و نسل‌کشی در غزه به طور مفصل صحبت کردیم و درباره دیگر موضوعات بین‌المللی نیز رایزنی داشتیم.
قانون سرلوحه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری است
دبیر شورای نگهبان تاکید کرد: همه کسانی که به هر نحو در این انتخابات نقشی بر عهده دارند باید قانون را سرلوحه اقدامات خود قرار دهند. آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان در ابتدای جلسه دیروز چهارشنبه ۹ خرداد ۱۴۰۳ این شورا با اشاره به آغاز دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و آرزوی موفقیت برای منتخبان ابراز امیدواری کرد که منتخبان همه توان‌شان را برای انجام وظایف قانونی خود به کار گیرند و حرکت کشور به سوی پیشرفت را سرعت ببخشند. وی خاطرنشان کرد: صلاحیت‌ها و اختیارات قانونی نمایندگی مجلس شورای اسلامی، نعمت و فرصت بی‌بدیلی است که برای خدمت در اختیار نمایندگان قرار گرفته و مجاهدت مخلصانه برای انجام وظایف قانونی، بهترین راه برای به جا آوردن شکر این نعمت و سربلندی در پایان دوره نمایندگی است. دبیر شورای نگهبان گفت: بحمدالله نمایندگان مجلس شورای اسلامی الگوهای برجسته‌ای را به عنوان نماینده طراز پیش روی خود دارند که سرآمد آنها شهید مدرس است. آیت‌الله جنتی همچنین با اشاره به پیامی که مقام معظم رهبری به مناسبت آغاز به کار مجلس صادر فرمودند، گفت: این پیام در تمام دوره باید نقشه راه مجلس شورای اسلامی باشد و نمایندگان باید برای تحقق کامل مفاد این پیام راهبردی برنامه‌ریزی کنند.
تاکید ایران بر خلع سلاح کامل گروهک‌های تروریستی کردستان عراق
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با وزیر کشور عراق دیدار و گفت‌وگو کرد. سرلشکر محمد باقری در دیدار عبدالامیر الشمری وزیر کشور عراق با اشاره به فعالیت گروه‌های تروریستی و تجزیه‌طلب در کردستان عراق، گفت: توافقنامه‌ای بین دو کشور مبنی بر خلع سلاح و استقرار این گروه‌های تروریستی در اردوگاه‌های تحت کنترل به امضا رسیده که باید به صورت کامل اجرا شود. رئیس ستاد کل نیروهای مسلح افزود: آنچه مهم‌تر است توسعه روابط با کشور عراق است که یک تصمیم راهبردی، کلان و ملی در کشور ماست و تاکید و تایید رهبر معظم انقلاب اسلامی و ارکان نظام را دارد، از این‌رو حادثه تلخ شهادت رئیس‌جمهوری و همراهانش تاثیری در سطح روابط متقابل ندارد و روابط ما همچنان رو به گسترش خواهد بود.
میراحمدی رئیس کمیته امنیت
ستاد انتخابات کشور شد
وزیر کشور در حکمی سید مجید میراحمدی را به عنوان رئیس کمیته امنیت انتخابات کشور منصوب کرد. نخستین نشست کمیته امنیت ستاد انتخابات کشور روز شنبه ۱۲ خرداد ماه برگزار خواهد شد. چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که باید خرداد ماه سال ۱۴۰۴ برگزار می‌شد، پس از شهادت آیت‌الله رئیسی و جمعی از همراهانش در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ ، بر اساس قانون بصورت زودهنگام هشتم تیر امسال برگزار خواهد شد.
واکنش مخبر درباره ثبت‌نام در انتخابات
سرپرست ریاست جمهوری به سوالی درباره اینکه در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام می‌کند یا خیر، واکنش نشان داد. محمد مخبر سرپرست نهاد ریاست جمهوری در حاشیه اولین جلسه دولت بعد از رئیس جمهور شهید، در جمع خبرنگاران گفت: هیچ دغدغه‌ای به جز توجه و اجرای ماموریت‌های جناب آقای رئیسی را نداریم. وی در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه آیا در انتخابات ریاست جمهوری داوطلب خواهد شد، اظهار کرد: غیر از خدمت و پیگیری ماموریت‌های آیت الله رئیسی برنامه ای نداریم. مخبر تاکید کرد: خداوند رهبری مقام معظم رهبری را مستدام کند، آنچه که برنامه‌های رئیس جمهور شهید آیت الله رئیسی بود را پیگیری خواهیم کرد و هیچ برنامه دیگری نداریم.
اسامی کاندیداهای پیشنهادی حزب اتحاد ملت به جبهه اصلاحات
سید محمد صدر و محمدرضا ظفرقندی به‌عنوان دو کاندیدای پیشنهادی حزب اتحاد ملت به جبهه اصلاحات برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی شدند. امیرآریا زند مسئول ستاد انتخابات حزب اتحاد ملت در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در جلسه شورای مرکزی حزب در زمینه معرفی دو کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری به جبهه اصلاحات توافق صورت گرفت و اسامی آقایان محمد صدر و محمدرضا ظفرقندی به این جبهه اعلام شد.
تاکید وزیر کشور بر اداره امور
کشور به صورت صحیح
وزیر کشور گفت: ما همچنان عزادار شهادت رییس‌جمهورمان و همراهان او هستیم اما با عنایت خدا امور کشور بدون هیچ مشکلی در حال انجام است. احمد وحیدی وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران و عبدالامیر الشمّری همتای عراقی و هیات همراه وی عصر سه شنبه دیدار و درباره تمهیدات برگزاری باشکوه اربعین حسینی و سایر موضوعات مورد اهتمام دو کشور گفت و گو کردند. در این دیدارکه با حضور اعضای ستادهای اربعین دو کشور و مسئولان دخیل در برگزاری این زیارت برگزار شد، احمد وحیدی وزیر کشور از همتای عراقی به دلیل پیام های تسلیت و همدردی با شهدای خدمت شهیدان آیت الله سید ابراهیم رئیسی و وزیر امور خارجه و سایر همراهان ایشان از سوی رئیس جمهور و نخست وزیر عراق و اعلام عزای عمومی در این کشور و شرکت هیات عراقی در مراسم تشییع پیکر مطهر این شهدا تشکر کرد. وحیدی گفت: این، نشانه ارتباط عمیق دو ملت و دو دولت ایران و عراق و سطح روابط دو کشور در بالاترین سطح خود است. وزیر کشور افزود: ما همچنان عزادار شهادت رییس‌جمهورمان و همراهان او هستیم اما با عنایت خدا امور کشور بدون هیچ مشکلی در حال انجام است.
رایزنی علی باقری با وزیر خارجه کویت
سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزیر امور خارجه کویت به صورت تلفنی با یکدیگر رایزنی و گفت وگو کردند. علی باقری در این ارتباط در شبکه اجتماعی ایکس نوشت : در گفت‌وگوی تلفنی با آقای عبدالله علی الیحیا، وزیر امور خارجه کویت، از پیام‌های تسلیت امیر و نخست‌وزیر کویت و حضور ایشان در مراسم بزرگداشت بین‌المللی شهدای خدمت تشکر و قدردانی کردم.»
پرواز مستقیم زائران سوری
به عربستان پس از ۱۲ سال
پروازهای مستقیم از سوریه به عربستان سعودی برای زائران شرکت‌کننده در مناسک حج از سر گرفته شد و به ۱۲ سال انزوا به دلیل ناآرامی‌ها پایان داد. یک مقام سوری به خبرگزاری فرانسه اعلام کرد پروازهای مستقیم از سوریه به عربستان سعودی برای زائران شرکت‌کننده در مراسم حج از روز سه‌شنبه (۸ خرداد) از سر گرفته شده است و این امر به دنبال احیاء روابط دیپلماتیک میان دو کشور پس از حدود ۱۲ سال وقفه روی داده است.
گروه سیاسی: در چند هفته اخیر بیش از هر زمان دیگری موضوع صدور قطعنامه ضد ایرانی از سوی آمریکا و اروپا در شورای حکام آژانس بین‌المللی مطرح بود که به نظر می‌رسد پس از شهادت رئیس جمهوری کشورمان و همراهانش، دیدگاه آمریکا در همراهی با تروئیکای اروپایی به شدت تغییر کرده است.
به گزارش «تجارت»، آخرین بار سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به‌عنوان اعضای برجام به همراه آمریکا، در آبان ماه ۱۴۰۱ علیه ایران قطعنامه‌ای صادر کردند تا تهران را به همکاری بیشتر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وادارند، اما این قطعنامه با واکنش تند ایران مواجه شد و ایران برای اولین بار غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم خود در سایت فردو را کلید زد و این پاسخی قابل‌پیش‌بینی به تلاش آمریکا و تروئیکای اروپا در شورای حکام جهت افزایش تنش‌ها پیرامون مساله هسته‌ای ایران بود. در خرداد ۱۴۰۱ نیز علیه ایران در شورای حکام قطعنامه صادر شده بود که در آن مقطع نیز ایران در واکنش به آن فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس را متوقف کرد. ایران هیچگاه قطعنامه‌های آژانس را بدون پاسخ نگذاشته و واکنش ایران همواره در حوزه‌های فنی-هسته‌ای و یا نظارتی بوده است. از این رو قابل پیش‌بینی است که در صورت صدور قطعنامه‌ای دیگر از سوی تروئیکای اروپا و آمریکا در شورای حکام واکنش احتمالی ایران چه خواهد بود. اعمال فشار از سوی کشورهای اروپایی در آژانس در حالی انجام می‌شود که ایران و آژانس در آخرین مذاکرات فنی ۲جانبه خود در اردیبهشت ماه در اصفهان توافق کردند تا تیم‌های کارشناسی برای عملیاتی کردن بیانیه مشترک همکاری اسفند ۱۴۰۱، مذاکره کنند.
تلاش اروپا برای ماهی گرفتن از آب گل‌آلود
تشدید فضای همکاری و تعامل میان ایران و آژانس در شرایطی که مذاکرات سیاسی برای احیای برجام متوقف است، هدفی جز تشدید واکنش‌ها از سوی ایران و افزایش سطح و غنای فعالیت‌های هسته‌ای ایران ندارد. در حالی که ایران اخیرا نیز برای همکاری با آژانس اعلام آمادگی کرده بود، اما تلاش تروئیکای اروپا نشان می‌دهد که این کشورها درک دیپلماتیک و سیاسی درستی از شرایط کنونی ایران پس از اتفاق ناگوار سانحه سقوط بالگرد برای رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه و تیم همراهش که منجر به تعویق مذاکرات هیات‌های فنی ایران و آژانس شد، ندارند و این جز سوءاستفاده از فضای کنونی ایران و به تعبیری از آب گل‌آلود، ماهی گرفتن، نیست. برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه با نیم‌نگاهی به فضای داخلی ایران سعی دارند با صدور قطعنامه در شورای حکام، ایران را تحت فشار بیشتری قرار دهند تا به نوعی موضوع ایران را در این شرایط در فضای بین‌المللی یک بار دیگر در موضوع هسته‌ای بر سر زبان‌ها بیندازند تا مطالبات و زیاده‌خواهی‌هایشان را افزایش دهند. مطالبات این کشورها از ایران که بعضا از زبان آژانس و مدیرکل در ماه‌های اخیر بیشتر شنیده می‌شود، مطالباتی فراپادمانی و حتی گاهی فرابرجامی است. این کشورها انتظار دارند در حالی که آمریکا از برجام خارج شده و خودشان به تعهداتشان عمل نمی‌کنند، ایران یکجانبه تعهداتش ذیل برجام را اجرا کند و اگر اجرا نکند، تخلف محسوب شده و باید با قطعنامه و تحریم، تنبیه شود. این کشورها صدور قطعنامه را راهی برای وادار کردن ایران به همکاری «بیشتر» با آژانس معرفی می‌کنند در حالی که واکنش‌های ایران به قطعنامه‌ها، همکاری‌های ایران و آژانس را چندین مرحله به عقب برده است.
ماجرای فشار آمریکا بر اروپایی‌ها برای پس گرفتن قطعنامه
ماجرای توقف قطعنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران از آنجا آغاز شد که نشریه وال استریت ژورنال آمریکا گزارش کرد که دولت جو بایدن به متحدان اروپایی فشار می‌آورد تا قطعنامه پیشنهادی خود در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران را پس بگیرند. این نشریه به نقل از دیپلمات‌ها گفته بود در حالی که بریتانیا و فرانسه مشغول تهیه طرحی علیه تهران هستند، جو بایدن مخالف چنین اقدامی است زیرا می‌خواهد از تشدید تنش‌ها با تهران قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در پائیز امسال جلوگیری کند. به گفته آنها، ایالات متحده همچنین تعدادی دیگر از کشورها را تحت فشار قرار داده تا از رای به این قطعنامه خودداری کنند. کشورهای اروپایی از آنجا درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران نگران هستند که به گفته آنها، اورانیوم غنی‌شده در کشورمان برای ساخت سه سلاح هسته‌ای را در اختیار دارد. غربی می‌گویند غنی‌سازی تا این سطح نمی‌تواند هیچ هدف غیرنظامی دیگری داشته باشد. در همین راستا خبرگزاری رویترز جمعه چهارم خرداد به نقل از دیپلمات‌ها نوشته بود که آمریکا و سه کشور اروپایی بر سر مقابله با ایران از طریق پیگیری قطعنامه‌ای علیه این کشور در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اختلاف نظر دارند. رویترز تاکید کرده بود پیگیری چنین قطعنامه‌ای در شورای حکام می‌تواند به تشدید تنش منجر شود.
حالا شاهد هستیم که اخبار توقف قطعنامه علیه ایران از زمانی منتشر شد که سقوط بالگرد رئیس جمهور کشورمان، فرصت ۵۰ روزه ای را برای تغییر رئیس جمهور در ایران فراهم کرد. امریکایی ها در آن روزها در عمان مشغول مذاکرات محرمانه و غیرمستقیم با ایران حول مسائل منطقه ای بودند. اگرچه بعدها یک خبرنگار امریکایی خبر داد که علی باقری در این مذاکرات به عنوان نماینده ایران فعال بوده اما همزمان صبح روز یکشنبه ۶ خرداد خبری در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد که دریابان علی شمخانی مسوولیت پرونده هسته‌ای را مجددا در اختیار گرفته است، اما اجرای کار همچنان بر عهده وزارت امور خارجه است. این خبر ابتدا از سوی برخی تحلیلگران و خبرنگاران سیاست خارجی با تردید مواجه شد، اما کمتر از چند ساعت بعد صحت آن مورد وثوق قرار گرفت؛ هرچند به‌صورت رسمی از سوی مقامات ذی‌ربط این خبر تایید یا رد نشده است. در اخبار منتشره آمده که شمخانی از سه ماه گذشته یعنی از اواخر اسفند سال گذشته مسوولیت این پرونده را بر عهده گرفته است.
آینده‌نگری حساب شده واشنگتن در قبال ایران
در سطحی دیگر، ناظران سیاسی معتقدند امریکایی ها با دورنمای احیای برجام به دنبال تنش زدایی از رابطه با ایران در دو پرونده مسائل منطقه ای و مسئله هسته ای ایران هستند. در چنین شرایطی در صورت تصویب قطعنامه علیه ایران، به دلیل اینکه چنین قطعنامه ای احتمال واکنش ایران را در دو مذاکره موازی پیش رو به دنبال خواهد داشت، امریکا ترجیح می دهد اروپایی را با این استدلال متوقف کند که تحریم ها علیه ایران در حال افزایش است و اگرچه نفت ایران با تخفیف فوق العاده ای در حال فروش به چین است اما استمرار تحریم ها که استمرار تورم و کاهش ارزش پول ملی ایران را به دنبال داشته، نتوانسته دولت مورد حمایت حاکمیت را در رسیدن به وعده های اقتصادی موفق کند. بنابراین تحلیگران معتقدند احتمال دارد که ایران و امریکا در بزنگاهی تاریخی از فرصت ۵۰ روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری برای احیای برجام استفاده نمایند.
یک رسانه فرانسوی نوشت اگر اتحادیه اروپا نتواند بر رخوت و شکاف‌هایش غلبه و آتش‌بس در غزه و پایان دادن به خشونت و استعمار در کرانه باختری را بر رژیم صهیونیستی تحمیل کند، اعتبار خود را نزد بسیاری از کشورهای اسلامی و همچنین «جهان جنوب» از دست می‌دهد. نشریه چاپ فرانسه نوشت بی‌عملی اروپا درباره اوضاع در فلسطین، به اتحاد بقیه کشورهای دیگر علیه غرب کمک خواهد کرد و کار را برای «ولادیمیر پوتین» و متحدانش در اوکراین و جاهای دیگر آسان‌تر می‌کند. «نوول اوبس» با تاکید بر اینکه آینده اروپا در فلسطین رقم خواهد خورد، می‌نویسد: «آینده این اروپای ضعیف، منزوی و محاصره شده توسط کشورهای متخاصم، می‌تواند تاریک باشد». نویسنده این یادداشت آورده است: «ما این باور عمیق را داریم که سیاستی که توسط کابینه نتانیاهو دنبال می‌شود، در نهایت موجودیت خود اسرائیل را تهدید می‌کند. امیدواریم اتحادیه اروپا از اهرم‌هایی که در اختیار دارد برای وادار کردن آن به تغییر سیاست و در نهایت رعایت قوانین بین‌المللی استفاده کند.» به نوشته نوول اوبس پس از سازماندهی اولیه محاصره کامل غزه، ارتش رژیم صهیونیستی از ورود مقدار کافی مواد غذایی و کالاهای اساسی به غزه جلوگیری کرده که منجر به وضعیت قحطی تقریباً عمومی شده است. بمباران‌ها و اقدامات جنگی بدون درنظرگرفتن غیرنظامیان انجام می‌شود که منجر به شهادت بیش از ۳۶ هزار نفر شده که اکثریت قریب به اتفاق آنها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. بیش از ۱.۷ میلیون نفر از اهالی غزه به اجبار آواره شده‌اند و در شرایطی بسیار سخت زنده مانده‌اند، در حالی که بیش از نیمی از ساختمان‌ها در این منطقه تحت محاصره تخریب شده و بسیاری از زیرساخت‌های اولیه غیرنظامی شامل شبکه‌های آب، فاضلاب و برق نیز ویران شده‌اند. شواهد متعددی گواه بر این هستند که تخریب سیستماتیک ساختمان‌های غیرنظامی توسط ارتش رژیم صهیونیستی بدون هرگونه تهدید نظامی صورت گرفته است. همه این‌ها با انبوهی از مواضع عمومی مقامات اسرائیلی از جمله اعضای کابینه درباره اخراج فلسطینی‌ها از غزه، استعمار مجدد آن یا حتی تمایل برای غیرقابل زندگی کردن آن همراه بوده است؛ تا جایی که دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه در ژانویه اعلام کرد که خطر نسل‌کشی در غزه وجود دارد. این نشریه نوشته است: «در عین حال، گسترش خشونت‌آمیز استعمار غیرقانونی در کرانه باختری بدون اینکه دولت اسرائیل با آن مخالفت کند، افزایش یافته است. آنها اخیراً از تصرف ۸۰۰ هکتار زمین دیگر خبر داده‌اند». نوول اوبس با طرح این پرسش که «اتحادیه اروپا در مواجهه با این فاجعه انسانی چه واکنشی نشان داد؟»، نوشت: «در روزهای پس از عملیات حماس، رئیس پارلمان اروپا و رئیس کمیسیون اروپا بدون هیچ گونه مأموریتی از سوی نهادهای اروپایی به اسرائیل رفتند تا از دولت نتانیاهو حمایت بی قید و شرط کنند». «الیور وارهلی» کمیسر امور سیاست همسایگی و گسترش اتحادیه اروپا هم به طور یکجانبه و کاملاً غیرقانونی، تعلیق کمک اتحادیه اروپا به تشکیلات خودگردان فلسطین را اعلام کرد. البته کمیسیون اروپا آن را رد کرد. پس از ادعاهای رژیم صهیونیستی علیه «آنروا»، نهاد امدادرسان وابسته به سازمان ملل، او دوباره این کار را با قطع بودجه برای این سازمان انجام داد؛ ادعاهایی که متعاقباً معلوم شد که طبق گزارش «کاترین کولونا» وزیر امور خارجه سابق فرانسه، بی‌اساس است.
گروه سیاسی: روابط ریشه‌دار ایران و آفریقا چندین مرحله تاریخی را پشت سر گذاشته است اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، این سیاست بُعد متفاوتی را به خود گرفت و در دوره شهید رئیسی این روابط تقویت شد. از زمانی که شهید آیت الله «سید ابراهیم رئیسی» در سال ۲۰۲۱ به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شد، تمایل زیادی به تقویت روابط بین ایران و کشورهای همجوار به رغم تحریم‌های اقتصادی نشان داد و به سمت سیاست اقتصادهای نوظهور در یک جغرافیای وسیع از شرق آسیا و آفریقا تا آمریکای لاتین حرکت کرد.
طبق گزارش المیادین، روابط ریشه‌دار بین ایران و قاره آفریقا چندین مرحله تاریخی را گذرانده اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، این سیاست بُعد متفاوتی را به خود گرفت. شاهدی برای این مسئله اظهارات «نلسون ماندلا» نخستین رئیس جمهور آفریقای جنوبی در جریان دیدارش با آیت‌الله «سید علی خامنه‌ای» رهبر انقلاب اسلامی ایران است که گفت: «ما مدیون انقلاب اسلامی هستیم و رهبر کنونی آن تاثیرات واضح خود را بر جهان گذاشته است.» در سال ۱۹۸۴ (۱۳۶۵) رهبر انقلاب به لیبی سفر کرد. این سفر در راستای تلاش ایران برای ارتباط با «جبهه مقاومت در آفریقا» بود. در سال ۱۹۸۶ او یک سفر دوره‌ای به آفریقا شامل موزامبیک، آنگولا، زیمبابوه و تانزانیا داشت. در آن زمان توافق‌هایی با این کشورها در زمینه‌های مختلف امضا کرد. پیش از آن نیز «جهاد سازندگی» تعداد زیادی از پروژه‌ها را در آفریقا با هدف افزایش سرمایه‌گذاری‌های ایران ارائه کرد. اواسط دهه ۹۰ آفریقا به ایران فرصت‌های اقتصادی مهمی داد. این مسئله رئیس‌جمهور وقت، «علی اکبر هاشمی رفسنجانی» را به سفر به قاره آفریقا در چندین مناسبت در سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۶ تشویق کرد اما در دوره «محمود احمدی نژاد» این روابط از طریق راهبرد جنوب-جنوب که هدف آن تقویت روابط با آفریقا و آمریکای جنوبی بود، پویایی جدیدی کسب کرد اما در دوره «حسن روحانی»، ایران سیاستی آرام‌تر و با ثبات‌تر درباره آفریقا داشت.
گسترش مناسبات ایران و آفریقا در دولت سزدهم
دوره تقویت این روابط در دوره ریاست جمهوری شهید رئیسی و با حضور شهید «حسین امیرعبداللهیان» به‌عنوان وزیر خارجه بود. به دنبال ازسرگیری روابط ایران و سودان بعد از هفت سال، این روابط در دوره شهید رئیسی به جایگاه خود بازگشت. وزارت خارجه سودان اکتبر گذشته ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین ۲ کشور را اعلام کرد. «علی الصادق» وزیر خارجه سودان در حاشیه نشست سران کشورهای عدم تعهد در پایتخت اوگاندا با «محمد مخبر» معاون اول رئیس جمهور ایران در ژانویه امسال دیدار کرد. در بیانیه سودان آمده بود که ۲ مسئول درباره ازسرگیری روابط دوجانبه و تسریع اقدامات مربوط به بازگشایی سفارتخانه‌ها صحبت کردند. اوایل سال میلادی جاری مخبر پیام مکتوبی را از رئیس‌جمهور اریتره برای همتای ایرانی خود دریافت کرد. در آن زمان رسانه‌های ایرانی اعلام کردند که مخبر در حاشیه نشست رهبران جنبش عدم تعهد در اوگاندا بر لزوم حفظ امنیت گذرگاه‌های آبی بین المللی در راستای استراتژی اساسی و ثابت جمهوری اسلامی تاکید کرد. دوره شهید ابراهیم رئیسی فصل جدیدی را از همکاری اقتصادی و تجاری مشترک با قاره آفریقا رقم زد. او بعد از ۱۱ سال در چارچوب سیاست خارجه همه‌جانبه و متوازن به آفریقا سفر کرد. دفتر ریاست جمهوری ایران در آن زمان اعلام کرد سفر شهید رئیسی به آفریقا در راستای تقویت روابط با کشورهای دوست و هم پیمان و متنوع کردن مقاصد صادرات و ایجاد زمینه‌هایی برای همکاری سیاسی و تجاری است.