وزیر اقتصاد در مهلت قانونی معرفی میشود
معاون پارلمانی و راهبردی رئیسجمهور با اشاره به تعویق زمان معرفی وزیر اقتصاد پیشنهادی، گفت: وزیر پیشنهادی حتما در مهلت قانونی معرفی خواهد شد. به گزارش تجارت، محسن اسماعیلی با اعلام این خبر گفت: وزیر اقتصاد و دارایی این هفته به مجلس محترم معرفی نخواهد شد. وی افزود: طبق اصل ۱۳۵ قانون اساسی، رئیس جمهور فرصت دارد ضمن تعیین سرپرست برای وزارتخانه هایی که وزیر ندارند تا مدت سه ماه نسبت به معرفی گزینه مورد نظر اقدام نماید و این کار حتما در مهلت قانونی انجام خواهد شد. تاکنون نام هفت نفر برای تصدی وزارت امور اقتصادی و دارایی مطرح شده که عبارتند از علی طیبنیا وزیر اقتصاد دولت یازدهم، سیدکامل تقوینژاد دبیر هیات دولت، شمسالدین حسینی وزیر اقتصاد دولت احمدینژاد، علی مدنیزاده رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف، حمید پاداش - معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی معاون اول رئیسجمهور -، حجتالله صیدی - رئیس سازمان بورس - و رحمتالله اکرمی - سرپرست وزارت اقتصاد. با این حال تا زمان معرفی فرد مورد نظر هیچ چیز قطعی نیست.
ادعاهای بیاساس وزیر خارجه رژیم صهیونیستی علیه ایران
وزیر خارجه رژیم صهیونیستی امروز با بیان اظهاراتی ضد ایرانی گفت: این رژیم کاملا از طرح رئیس جمهور آمریکا برای غزه حمایت میکند. «گدعون ساعر» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی دیروز یکشنبه در اظهاراتی بیاساس و مغرضانه عنوان کرد: «ایران خطرناکترین کشور در منطقه است و باید از دستیابی آن به سلاح هستهای جلوگیری شود.» او همچنین اعلام کرد: «از طرح ترامپ برای رساندن کمکهای بشردوستانه به نوار غزه حمایت میکنیم.» ساعر افزود که رژیم اشغالگر خواهان همکاری با بیشترین تعداد ممکن از سازمانها برای اجرای این طرح در غزه است. او در بخش دیگری از سخنان خود نیز مدعی شد: «ابتکارهای یکجانبه برای بهرسمیت شناختن دولت فلسطینی، نتایج معکوس به همراه خواهد داشت.» ترامپ به تازگی بار دیگر اعلام کرد که آمریکا متعهد به کمک در رساندن کمکهای غذایی به دست فلسطینیها در غزه است. فرستاده آمریکا به اراضی اشغالی روز جمعه اظهار کرد: سازوکاری که آمریکا برای کمکرسانی به غزه از آن حمایت میکند، به زودی وارد فاز اجرایی خواهد شد.
احتمال دیدار ترامپ و الجولانی در ریاض
منابع رسانهای گزارش دادهاند که پایتخت عربستان سعودی، طی روزهای آتی میزبان نشستی پنججانبه با حضور مقامات ارشد آمریکا، عربستان، فلسطین، لبنان و سوریه خواهد بود. روزنامه «القدس العربی» به نقل از منابع رسانهای مطلع گزارش داد که نشستی مهم و پنججانبه قرار است فردا (سهشنبه) در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، برگزار شود. طبق این گزارش، این نشست شامل حضور «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا، «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی، «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، «ژوزف عون» رئیسجمهور لبنان و «احمد الشرع» رئیس دولت موقت سوریه معروف به «ابو محمد الجولانی» خواهد بود. بر اساس اظهارات یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود، این ابتکار از سوی ولیعهد عربستان ارائه شده و با موافقت دونالد ترامپ همراه بوده است. به گفته همین منبع، عربستان سعودی امیدوار است بتواند حمایت آمریکا را برای شرط کلیدی خود یعنی تشکیل دولت مستقل فلسطینی جلب کند؛ موضوعی که ریاض آن را «دستاوردی راهبردی» در راستای تلاشهای دیپلماتیک خود تلقی میکند.
حمایت قاطع آلمان از مذاکرات با ایران
وزیر امور خارجه آلمان ضمن نگرانی از برنامه هستهای ایران، تصریح کرد که تمامی مسیرهای مذاکرات برای حصول یک نتیجه مثبت، باز است. «یوهان وادهفول» وزیر امور خارجه آلمان دیروز (یکشنبه) در یک نشست خبری مشترک با همتای صهیونیست خود گفت «ایران موضوعی است که ما را عمیقاً نگران کرده» و افزود که دیدگاه برلین درباره دستیابی ایران به سلاح هستهای، با رژیم صهیونیستی، اروپا و آمریکا همراستاست. او همچنین گفت که برای گفتوگو درباره این مسئله، درخواست دیداری با «سید عباس عراقچی» وزیر خارجه ایران را مطرح کرده و احتمالاً در طول ماه مه این گفتوگو انجام خواهد شد. وزیر خارجه آلمان با اشاره به هماهنگی تروئیکای اروپایی درباره این مسئله، گفت: «من فردا نیز در لندن با همکارانم از فرانسه و بریتانیا در این مورد گفتوگو خواهم کرد. ما بهوضوح اعلام خواهیم کرد که این امکان وجود دارد که تحریمها دوباره به اجرا درآیند.»
استقبال وزیر خارجه قطر از آغاز مجدد مذاکرات ایران و آمریکا
وزیر خارجه قطر در دوحه در دیدار همتای ایرانی خود، از آغاز مجدد مذاکرات ایران و آمریکا با میانجیگری عمان استقبال کرد. «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر خارجه قطر روز شنبه در دوحه میزبان «سید عباس عراقچی»، وزیر خارجه ایران بود. براساس بیانیه وزارت خارجه قطر، دو طرف، روابط فیمابین و راههای حمایت و تقویت آن را بررسی کردند. وزیران خارجه ایران و قطر به بررسی تحولات اوضاع در نوار غزه و اراضی اشغالی فلسطین و همچنین شماری از مسائل منطقهای و بینالمللی دارای اهمیت مشترک پرداختند.
گروه سیاسی: چهارمین و شاید سختترین و سرنوشتسازترین مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا دیروز -یکشنبه- با میانجیگری کشور عمان در شهر مسقط برگزار شد. سرنوشتساز بودن دور جدید مذاکرات از این جهت اهمیت دارد که مذاکرات به مدت یک هفته تعلیق شده بود و طی این مدت مواضعی متناقض و بسیار زیادهخواهانه از سوی مقامات آمریکایی طی مدت اخیر مطرح شده بود. همچنین، دور چهارم مذاکرات به بارو بسیاری از ناظران سیاسی میتواند تعیین کنندهترین نقطه در مذاکرات دو طرف باشد. چرا که در این دور از مذاکرات مواضع شفاف و نهایی طرفین در ارتباط با ابعاد فنی هر گونه توافق مطرح خواهد شد. به روایتی در این مرحله از مذاکرات ریزبینی تهران و تعجیل آمریکا برای رسیدن به توافق به نقطه تلاقی خواهند رسید.
به گزارش «تجارت»، دور چهارم مذاکرات در مسقط پایتخت کشور عمان در شرایطی برگزار شد که بنا بر گفته سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، تیم کارشناسی ایرانی از قبل به عمان رفته و مستقر شده بود. همچنین، قبلتر، «استیو ویتکاف» نماینده ویژه آمریکا تهدید کرده بود، اگر دور بعدی مذاکرات در عمان در روز یک شنبه ثمربخش نباشد، گفتوگوها ادامه نخواهند یافت و باید مسیر دیگری را در پیش بگیریم. در سطحی دیگر، چهارمین دور از مذاکرات در حالی برگزار شد که مطالبه اصلی ایران که تاکنون بارها از سوی وزیر خارجه و سخنگوی این وزارتخانه شنیده شده، رفع موثر تحریمها و توقف هر اقدامی است که موجب محدودیت و تحریم بر اقتصاد ایران بشود و انتفاع اقتصادی ایران را متاثر سازد. در حوزه هسته ای نیز حفظ توانمندیهای هسته ای ایران و چرخه غنیسازی، برای ایران یک اصل غیرقابل مذاکره است. شایان ذکر است، سید عباس عراقچی دیروز در بدو ورود به مسقط با بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه سلطنت عمان دیدار و گفتوگو کرد. در این دیدار، وزیر امور خارجه کشورمان با قدردانی از وزیر امور خارجه و دولت عمان بهخاطر میزبانی و ایفای نقش مهم تسهیلگری گفتوگوهای ایران- آمریکا، دیدگاههای کشورمان را در مورد مهمترین ابعاد این گفت وگوها و مواضع اصولی و مبنایی ایران در این خصوص تبیین کرد. وزیر امور خارجه عمان با تاکید بر عزم این کشور برای هرگونه مساعدت جهت تسهیل روند گفت وگوها، عراقچی را در جریان ترتیبات و تمهیدات پیشبینیشده برای انجام این دور از گفتوگوها قرار داد.
مذاکرات سخت و مفید تهران و واشنگتن در دور چهارم
سخنگوی وزارت خارجه با اعلام پایان دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا گفت: زمان و مکان دور بعدی گفتوگوها توسط هماهنگکننده عمانی اعلام خواهد شد. «اسماعیل بقائی» در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران-آمریکا دقایقی قبل پایان یافت؛ مذاکراتی دشوار اما مفید برای درک بهتر از مواضع یکدیگر و یافتن راههایی معقول و واقعبینانه برای حل مسائل مورد اختلاف. زمان و مکان دور بعدی گفتوگوها توسط هماهنگکننده عمانی اعلام خواهد شد.» یک مقام آمریکایی نتیجه مذاکرات امروز میان ایران و آمریکا را دلگرم کننده دانست. آکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت: «توافق حاصل شد که مذاکرات با ایران برای ادامه بررسی جنبههای فنی پیش برود.» مقام آمریکایی تأکید کرد: «ما از نتیجه امروز دلگرم شدهایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدیمان هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.»
تاکید ایران بر قابل معامله نبودن غنیسازی
بدون تردید مهمترین موضوعی که طی چند هفته اخیر و شاید از همان آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا به عنوان مساله اصلی میان طرفین مطرح بوده، در ارتباط با غنیسازی ایران بوده است. آمریکاییها طی هفتههای اخیر مواضع به شدت متناقضی را در ارتباط با این حق مشروع ایران اعلام کردهاند. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا و استیون ویتکاف در گفتوگو با رسانههای مختلف تاکید کرده اند که باید برنامه هستهای ایران تعطیل شود و اورانیوم غنیشده مورد نیاز میبایست از سوی این کشور به تهران داده شود اما این موضوع به شدت از سوی ایران مورد رد و انکار قرار گرفته است.
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه در ارتباط با همین موضوع، دیروز (یک شنبه) پیش از سفر به مسقط و شرکت در چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با تاکید بر این که مشورتهایی را در تهران داشته تاکید کرد: «امیدواریم در مذاکرات امروز به نقطه تعیین کنندهای برسیم.» عراقچی با انتقاد از صحبتهای ضد و نقیض مقامات آمریکایی در ارتباط با این مذاکرات و خواستههایشان در این فرآیند گفت: ما متاسفانه صحبتهای ضد و نقیضی از سوی آنها میشنویم و صحبتهای طرف مقابل در داخل میز مذاکره و بیرون از مذاکره مواضع متفاوتی است و این یکی از مشکلات ما در این مذاکرات است. وی افزود: برعکس طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران مواضع شناخته شدهای دارد که بر پایه اصولی قرار دارد. ما در یک خط کاملا مستقیم حرکت کردیم و مواضع ما کاملا روشن است. برنامه هستهای ایران از پایههای حقوقی و قانونی قوی برخوردار است و همواره تحت نظارت آژانس بوده و خواهد بود و داشتن فناوری صلح آمیز هستهای جزء حقوق مردم ایران است که قابل مذاکره و معامله نیست.
وزیر خارجه تاکید کرد: غنیسازی یکی از دستاوردها و افتخارات ملت ایران است. برای این غنی سازی هزینه سنگینی پرداخت شده است، خون دانشمندان هستهای ما پای این دستاورد است و قطعاً قابل معامله نیست و این موضع روشن ما بوده و هست. وی خاطرنشان کرد : من به هر حال در آستانه دور جدید مذاکرات لازم هست تکرار کنم که حقوق مردم ایران کاملا مشخص است، اصول و مواضع ما در برنامه هستهای کاملا روشن است و اینها چیزهایی نیست که قابل مصالحه یا قابل معامله کردن باشد ولی برای اعتمادسازی، برای شفاف سازی بیشتر از آنچه که است، ما آمادگی داریم و امیدوار هستیم که طرف مقابل هم با یک منطق مذاکراتی روشن بیاید. این اظهارات عراقچی به معنای آب پاکی ریختن روی دست آمریکاییها است. بدین معنا که تهران به هیچ عنوان حاضر به عقبنشینی از حق مشروع خود برای غنیسازی نیست.
حلقه گمشده اعتماد میان ایران و آمریکا
در مقطع کنونی مهمترین مساله برای ایران گرفتن ضمانت اجرایی و اعتماد به اراده آمریکا برای توافق است. در این زمینه، سیانان به نقل از یک مقام آگاه مدعی شد که آمریکا در مذاکرات مربوط به برنامه هستهای تهران صادق نیست و ایران در حال آمادهسازی برای سناریوهای شکست مذاکرات با آمریکاست. سیانان به نقل از یک مقام آگاه ایرانی مدعی شد که آمریکا در مذاکرات مربوط به برنامه هستهای تهران صادق نیست. این مقام ایرانی گفت که مذاکرات غیرمستقیم اخیر با آمریکا که با هدف رسیدگی به برنامه هستهای تهران و لغو تحریمها انجام شد، از سوی آمریکا «صادقانه» نبوده و احتمالا از ابتدا بهعنوان «دامی برای سوق دادن اوضاع به سوی تنش» طراحی شده است. این مقام در ادعای سیانان گفت که ایران وقفهها و فاصلههای هفتگی مذاکرات را که برخلاف خواست تهران بوده، بهعنوان یک بازی سیاسی و رسانهای از سوی آمریکا ارزیابی میکند و برای هرگونه سناریویی حتی شکست مذاکرات هم در حال آمادهسازی است. در مقابل آمریکا نیز بر ایجاد یک «سامانه راستیآزمایی سختگیرانه» تأکید دارد. ویتکاف در مصاحبه با فاکس نیوز در مصاحبه اخیرش گفت: «مذاکرات درباره راستیآزمایی ابعاد نظامی برنامه ایران است.» اما ایران نظارتهای گسترده را «مداخلهجویانه» میداند. عراقچی تاکید کرده: «ما برای اعتمادسازی آمادهایم، اما نظارتها نباید توسعه فناوری ما را مختل کند.» این درحالی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی، که رافائل گروسی، مدیرکل آن، در تهران است و خواستار دسترسی بیشتر به تأسیسات ایران شده است.
گروه سیاسی: پس از ماهها تلاش برای گشوده شدن درهای مذاکره پیشروی اوکراین و روسیه برای پایان دادن به جنگ، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه دیروز یکشنبه گفت که قصد دارد با همتای ترکیهای خود، رجب طیب اردوغان، درباره احتمال برگزاری مذاکرات صلح با اوکراین در استانبول گفتوگو کند. پوتین به خبرنگاران گفت: «گفتوگویی با رئیسجمهور ترکیه، آقای اردوغان، برنامهریزی شده است. میخواهم از او فرصتی برای برگزاری مذاکرات [با اوکراین] در ترکیه بخواهم. امیدوارم او تعهد خود را برای تسهیل صلح در اوکراین تأیید کند.» رئیسجمهور روسیه از همه کسانی که نقش میانجیگری میان روسیه و اوکراین را برای حل این درگیری بر عهده گرفتهاند، از جمله دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا قدردانی به عمل آورد.
به گزارش «تجارت»، پیشنهاد اخیر رئیس کرملین در شرایطی ابراز میشود که رئیس جمهور روسیه شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ به مناسبت عید پاک آتشبس موقت ۳۰ ساعته و همچنین به مناسبت هشتادمین سالگرد پیروزی (بر آلمان در جنگ جهانی دوم) به مدت سه شبانهروز از نیمه شب ۷-۸ مه (شامگاه چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت) تا نیمه شب ۱۰-۱۱ مه ۲۰۲۵ (شامگاه شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴) در عملیات ویژه نظامی در اوکراین آتشبس موقت اعلام کرده بود. آمریکا نیز پیشتر پیشنهاد آتشبسی ۳۰ روزه داده بود. در همین حال، رهبران فرانسه، آلمان، لهستان، انگلیس و اوکراین شنبه با صدور بیانیه مشترکی خواستار «آتشبسی بدون قید و شرط» با روسیه از روز دوشنبه شدند. شایان ذکر است زمان دقیق مذاکرات برنامهریزی شده بین ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، در مورد حل و فصل بحران اوکراین هنوز مشخص نیست. براساس گزارش رویترز، پوتین تاریخ پنجشنبه ۱۵ مه را مدنظر دارد.
استقبال گرم دونالد ترامپ از پیشنهاد پوتین
رئیسجمهور آمریکا با استقبال از پیشنهاد همتای روس خود برای برگزاری گفتوگوهای مستقیم با کییف به منظور پایان دادن به جنگ اوکراین، گفت این فرصتی عالی برای دستیابی به صلح بین دو کشور است. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در مورد پیشنهاد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، برای مذاکره مستقیم با اوکراین در استانبول اظهار نظر کرد و گفت: این میتواند روز بزرگی برای روسیه و اوکراین باشد و این گام، فرصتی عالی برای دستیابی به صلح بین دو کشور است که میتواند آغاز راه حلی برای درگیریهای جاری باشد. ترامپ در پیام خود در شبکه تروث سوشال نوشت: یک روز بالقوه عالی برای روسیه و اوکراین! به صدها هزار جانی فکر کنید که با پایان یافتن این «حمام خون» بیپایان نجات خواهند یافت. این یک دنیای کاملاً جدید و بسیار بهتر خواهد بود. من به همکاری با هر دو طرف ادامه خواهم داد تا مطمئن شوم که این اتفاق میافتد. ایالات متحده میخواهد در عوض بر بازسازی و تجارت تمرکز کند. هفته بزرگی در پیش است!
استقبال مشروط زلنسکی از پیشنهاد پوتین
در واکنش به پیشنهاد پوتین، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین دیروز یکشنبه از روسیه خواست تا آتشبسی بدون قید و شرط را از تاریخ ۱۲ مه (امروز دوشنبه) تأیید کند و گفت در آن صورت اوکراین آماده است برای گفتوگوهای مستقیم با روسیه دیدار کند. زلنسکی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این نشانهای مثبت است که روسها بالاخره شروع به فکر کردن درباره پایان جنگ کردهاند... و اولین گام واقعی برای پایان هر جنگی، آتشبس است.» رئیسجمهور اوکراین همچنین نوشت: «ادامه کشتار حتی برای یک روز دیگر بیمعناست. ما انتظار داریم روسیه آتشبسی کامل، پایدار و قابلاعتماد را که از فردا، ۱۲ مه، آغاز میشود، تأیید کند و بعد اوکراین آماده دیدار است.» آندری یرماک، رئیس دفتر زلنسکی هم در تلگرام نوشت که ابتدا باید آتشبس برقرار شود، «سپس هر چیز دیگری.» او همچنین با اتهامزنی گفت: «روسیه نباید با بازی با واژهها، تمایل خود به ادامه جنگ را پنهان کند.»
اعلام آمادگی اردوغان برای میزبانی مذاکرات صلح اوکراین
رئیسجمهور ترکیه در تماس تلفنی با ماکرون و پوتین بر آمادگی آنکارا برای میزبانی مذاکرات آتشبس و صلح دائم میان روسیه و اوکراین تأکید کرد و این لحظه را نقطه عطفی تاریخی در مسیر پایان جنگ دانست. «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهور ترکیه در تماس تلفنی با «امانوئل ماکرون» رئیسجمهور فرانسه، درباره روابط دوجانبه میان ترکیه و فرانسه و همچنین موضوعات منطقهای و جهانی گفتوگو کرد. او همچنین در تماس با «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه از پیشنهاد او برای گفتوگوهای مستقیم با کییف در استانبول استقبال کرد. دفتر ریاست جمهوری ترکیه در بیانیهای از طریق شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که در جریان تماس تلفنی با پوتین، «رئیسجمهور اردوغان به ولادیمیر پوتین گفت که اظهارات او مبنی بر اینکه مذاکرات صلح بین روسیه و اوکراین از همان جایی که متوقف شده بود، در استانبول ادامه خواهد یافت، مورد استقبال است و ترکیه آماده میزبانی مذاکراتی است که منجر به یک راه حل پایدار شود.» در این بیانیه آمده است که اردوغان در این تماس تأکید کرد که «فرصتی برای دستیابی به صلح وجود دارد و آتشبس جامع، فضای لازم را برای مذاکرات صلح ایجاد خواهد کرد.»
تاکید کرملین بر سخاوتمندانه بودن پیشنهاد پوتین
در سطحی دیگر، «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کاخ کرملین گفت که پیشنهاد «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه برای برگزاری مذاکرات مستقیم با مقامات «کییف» تاییدی بر نیت حقیقی برای دستیابی به راه حل صلح آمیز بحران اوکراین است. پسکوف در گفتوگوی تلویزیونی در واکنش به این پیشنهاد گفت: «این پیشنهادی بسیار جدی است که نیت واقعی برای یافتن راه حلی صلح آمیز را نشان میدهد». سخنگوی کرملین تاکید کرد که یک صلح پایدار، تنها میتواند از طریق مذاکرات جدی به دست بیاید. وی افزود: «آمادگی برای این مذاکرات اکنون از سوی رئیسجمهور پوتین نشان داده شد».
استقبال محتاطانه پاریس از پیشنهاد پوتین
علاوه بر طرفین مذاکره، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز به پیشنهاد ولادیمیر پوتین واکنش نشان داد. به عقیده «ماکرون»، پیشنهاد «پوتین» برای برگزاری مذاکرات مستقیم با اوکراین در استانبول گام اول است، اما کافی نیست. امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه به خبرنگاران گفت: آتشبس بیقید و شرط قبل از مذاکره حاصل نمیشود. خبرگزاری فرانسه به نقل از او اعلام کرد: رئیس جمهور روسیه «به دنبال راهی برای خروج است، اما همچنان میخواهد زمان بخرد.»
بنگاهداری، اولویت بانکهای دولتی شده است
غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با اشاره به عملکرد نظام بانکی در تامین مالی تولید اظهار داشت: در سالهای گذشته اقداماتی برای صیانت از بانکها انجام شده که در مجموع تصمیمات درستی بودهاند، از جمله افزایش اختیارات بانکها و کاهش دخالت در امور اجرایی آنهاT با این حال، ما در کشور برنامههایی برای توسعه و سازندگی داریم و دولت نیز در این مسیر مأموریتهایی بر عهده دارد. در این میان، نقش بانکها در تأمین و تجهیز منابع مالی بسیار پررنگ است و جهتگیری آنها در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه عملکرد کنونی بانکها با جریان توسعهای کشور همراستا نیست، افزود: به نظر میرسد بانکها درگیر مسائل جانبی و حاشیهای شدهاند؛ از جمله بنگاههای اقتصادی تحت تملک خودشان که عملاً به اولویت اصلی آنها بدل شدهاند. وی با تأکید بر اینکه انتقادات مطرحشده متوجه بانکهای دولتی و شبهدولتی است، گفت: بانکهای خصوصی وظایف خود را در قبال سهامداران انجام میدهند، اما بانکهایی که نقششان در تامین منابع بالاست، در انجام این مسئولیت موفق نبودهاند. تاجگردون در پایان خاطرنشان کرد:همچنین بخش عمده فشارهای ناشی از افزایش پایه پولی و نقدینگی، از ناحیه همین بانکها به جامعه وارد می شود.
منابع حاصل از مولدسازی باید در خدمت بخش تولید باشد
غلامحسین زارعی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به پیشبینی منابع حاصل از مولدسازی داراییهای دولت در بودجه سالیانه، اظهار داشت: منابع بودجه سال آینده از محل فروش و مولدسازی داراییهای دولت تعیین شده و تکالیفی نیز برای دستگاههای اجرایی در این زمینه در نظر گرفته شده است. با این حال، همانطور که در سالهای گذشته نیز تجربه شد، این منابع در عمل چندان محقق نشدهاند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه تحقق این منابع در سال آینده با این وضعیت نیز بعید به نظر میرسد، افزود: دلایل متعددی برای عدم تحقق این هدف وجود دارد؛ مهمترین آن نبود جسارت کافی در میان دستگاههای اجرایی برای اجرای این سیاست است. دستگاهها غالباً این اموال را داراییهای اختصاصی خود تلقی میکنند و به همین دلیل نوعی نگاه بخشینگرانه و مقاومت در برابر واگذاری آنها وجود دارد. وی در ادامه با اشاره به سازوکار فعلی مولدسازی در کشور، گفت: این روند، در واقع نوعی فروش «فرش زیر پا» تلقی میشود، مگر آنکه به شکل هدفمند و با در نظر گرفتن اولویتها و کارایی داراییها، به خصوص اموال بلااستفاده یا فاقد بهرهوری، مدیریت شود.
گروه اقتصاد کلان: قطعی برق در ایران یکی از مشکلات اساسی است که به طور مستقیم بر عملکرد اقتصادی و صنعتی کشور تأثیر میگذارد. در سالهای اخیر، افزایش مصرف برق، بحرانهای زیرساختی و مشکلات تأمین انرژی باعث شده است که قطعیهای پی در پی برق در بسیاری از مناطق ایران به یک معضل مداوم تبدیل شود. این قطعیها نه تنها به راحتی به زندگی مردم آسیب میزنند بلکه تأثیرات گستردهای نیز بر عملکرد شرکتهای تولیدی و صنعتی، به ویژه شرکتهای بورسی دارند. قطعی برق میتواند به شدت عملکرد شرکتها را تحت تأثیر قرار دهد و موجب کاهش تولید، افزایش هزینهها و کاهش سودآوری شرکتها شود. در شرایطی که بسیاری از شرکتهای بورسی ایران با مشکلات اقتصادی و مالی دست و پنجه نرم میکنند، قطعی برق میتواند بر میزان سودآوری و ارزش سهام آنها تأثیرات منفی بگذارد. این مسئله نه تنها باعث از بین رفتن فرصتهای سرمایهگذاری در برخی بخشها میشود بلکه میتواند به افزایش نارضایتیهای عمومی و فشارهای اجتماعی منجر شود. ایران یکی از کشورهای دارای منابع انرژی غنی است. تولید برق در ایران عمدتاً از طریق منابع فسیلی مانند گاز طبیعی، نفت و زغال سنگ انجام میشود. طبق آمارهای موجود، بیش از 70 درصد برق تولیدی کشور از طریق گاز طبیعی تولید میشود. همچنین، ایران از ظرفیت بالایی برای تولید انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی برخوردار است، اما تا به امروز این منابع هنوز به طور گسترده در شبکه برق کشور مورد بهرهبرداری قرار نگرفتهاند. در سالهای اخیر، با توجه به بحرانهای اقتصادی و تحریمهای بینالمللی، سرمایهگذاری در بخش انرژی به شدت کاهش یافته است. این مسئله موجب عدم توانایی در نوسازی و گسترش زیرساختهای برقرسانی شده و تأمین برق به یکی از چالشهای اساسی کشور تبدیل شده است. با رشد جمعیت و افزایش روند صنعتی شدن، تقاضای برق در ایران نیز به طور چشمگیری افزایش یافته است. علاوه بر این، تغییرات اقلیمی مانند گرمای شدید تابستانها و افزایش دما نیز فشار بیشتری بر سیستم برق وارد کرده است. در سالهای اخیر، تقاضای برق به طور پیوسته در حال افزایش بوده و این تقاضا در برخی از فصول، به ویژه تابستانها، به بالاترین حد خود میرسد. چالشهای عمده تأمین برق در ایران شامل محدودیت در تولید انرژی، فرسودگی زیرساختها، عدم سرمایهگذاری کافی در بخشهای انرژی تجدیدپذیر و بحرانهای اقتصادی است. علاوه بر این، در برخی مناطق کشور، شبکههای انتقال برق با مشکلات جدی روبهرو هستند که موجب قطع برق در برخی مناطق میشود. این قطعیها نه تنها به مردم آسیب میزند بلکه تأثیرات منفی بر عملکرد شرکتها و صنایع مختلف میگذارد.
تأثیر قطعی برق بر صنایع بورسی
یکی از بخشهای مهمی که به شدت تحت تأثیر قطعی برق قرار میگیرد، صنایع بورسی است. بسیاری از شرکتها در بورس ایران، به ویژه در حوزههای پتروشیمی، فولاد، سیمان و خودروسازی، از مصرفکنندگان عمده برق هستند. قطعی برق میتواند موجب کاهش تولید، افزایش هزینهها و کاهش درآمد این شرکتها شود. در نتیجه، کاهش سودآوری این شرکتها بر قیمت سهام آنها در بورس تأثیر منفی میگذارد و موجب کاهش ارزش بازار این شرکتها میشود. قطعی برق در کوتاه مدت میتواند به طور مستقیم موجب کاهش تولید و توقف خط تولید شرکتها شود. این کاهش تولید میتواند باعث کاهش درآمد و سودآوری شرکتها شود. علاوه بر این، برخی از شرکتها مجبور به پرداخت هزینههای اضافی برای تأمین انرژی از منابع غیررسمی مانند دیزل ژنراتورها خواهند شد که این امر میتواند به افزایش هزینههای عملیاتی و کاهش سودآوری منجر شود. اثرات قطعی برق در بلندمدت ممکن است پیچیدهتر باشد. عدم توانایی در تأمین برق به موقع و مستمر میتواند موجب افت اعتماد سرمایهگذاران به عملکرد شرکتها شود و این مسئله ممکن است به کاهش جذب سرمایه و رشد کند شرکتها منجر شود. علاوه بر این، عدم بهبود زیرساختهای انرژی میتواند موجب توقف در فرآیندهای توسعهای و نوآوریهای فناوری شرکتها شود. قطعی برق به ویژه بر صنایعی که نیاز به انرژی زیادی دارند، نظیر صنایع پتروشیمی، فولاد، و سیمان تأثیرات مستقیم و قابل توجهی خواهد گذاشت. برای مثال، صنایع پتروشیمی که وابستگی زیادی به انرژی دارند، ممکن است در صورت قطعی برق با مشکلات جدی مواجه شوند و سودآوری آنها کاهش یابد. همچنین، صنایع فولاد و سیمان که در فرآیند تولید خود نیاز به انرژیهای فسیلی و الکتریکی دارند، از تأثیرات قطعی برق بینصیب نخواهند ماند. این تأثیرات به سرعت در ترازنامه شرکتها منعکس میشود و منجر به کاهش ارزش سهام آنها خواهد شد. دولت ایران در سالهای اخیر برنامههایی را برای بهبود وضعیت تولید برق و کاهش قطعیها ارائه داده است. یکی از این برنامهها توسعه ظرفیتهای تولید برق از منابع تجدیدپذیر است. همچنین، برخی اقدامات برای بهبود زیرساختهای شبکه برق و افزایش بهرهوری در دست اجرا است. اما این برنامهها نیاز به زمان و سرمایهگذاری بیشتری دارند.
نگاهی بر راهکارهای مدیریت ریسک و کاهش تأثیر قطعی برق بر شرکتهای بورسی
در شرایط قطعی برق، شرکتها میتوانند اقداماتی را برای مدیریت ریسک و کاهش تأثیرات منفی بر سودآوری خود اتخاذ کنند. استفاده از دیزل ژنراتورها یکی از این راهکارها است. شرکتها میتوانند برای تأمین برق اضطراری و جلوگیری از توقف خط تولید، از دیزل ژنراتورها استفاده میکنند. هرچند این راهکار در کوتاهمدت میتواند به کاهش تأثیر قطعی برق کمک کند، اما هزینههای بالای سوخت و نگهداری این ژنراتورها میتواند به افزایش هزینههای عملیاتی منجر شود. ارتقاء سیستمهای مدیریت مصرف انرژی از دیگر راهکارهای مدیریت ریسک این موضوع محسوب میشود. شرکتها میتوانند با بهینهسازی مصرف انرژی و استفاده از سیستمهای هوشمند مدیریت انرژی، به کاهش وابستگی به برق شبکه و کاهش تأثیرات قطعیهای مکرر برق بپردازند. تنظیم ساعات کاری از دیگر راهکارهای موثر در مدیریت ریسک و کاهش تأثیر قطعی برق بر شرکتهای بورسی است. در برخی صنایع، مانند صنایع فولادی و پتروشیمی، ممکن است شرکتها ساعات کاری خود را تنظیم کنند تا در زمانهایی که مصرف برق در پیک خود قرار دارد، تولید خود را کاهش دهند و از قطعیهای برق جلوگیری کنند. تمامی این موارد در زمره راهکارهای کوتاه مدت قرار دارند. برای مقابله با بحران قطعی برق به صورت بلندمدت، نیاز به رویکردهای استراتژیکتر و سرمایهگذاری در بهبود زیرساختها و فناوریهای جدید است. سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر نخستین راهکار موثر در این موضوع است سرمایهگذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی میتواند راهکار موثری برای کاهش وابستگی به انرژیهای فسیلی و تقویت امنیت تأمین برق باشد. برخی از شرکتها میتوانند با نصب پنلهای خورشیدی یا توربینهای بادی برای تولید انرژی خود، از قطعی برق در آینده جلوگیری کنند. ارتقاء زیرساختهای شبکه برق دومین راهبرد اثر گذار در خصوص مقابله با تبعات منفی قطعی برق است. دولت و شرکتهای خصوصی باید به بهبود و نوسازی زیرساختهای شبکه برق توجه ویژهای داشته باشند. بهبود خطوط انتقال، افزایش ظرفیت تولید برق و بهبود عملکرد پستهای برق میتواند به کاهش قطعیهای برق کمک کند. در نهایت بهرهبرداری از فناوریهای ذخیرهسازی انرژی از جمله راهکارهای بلند مدتی است که میتوان در کاهش اثرات منفی قطعی برق موثر واقع شود. استفاده از فناوریهای نوین ذخیرهسازی انرژی مانند باتریهای ذخیرهسازی میتواند به شرکتها این امکان را بدهد که در زمانهایی که برق تولید میشود، آن را ذخیره کرده و در زمان قطعی برق از آن استفاده کنند.یکی از مهمترین اقدامات برای مقابله با بحران قطعی برق، مدیریت مؤثر هزینهها است. شرکتها میتوانند با استفاده از راهکارهایی مانند بهینهسازی فرآیندهای تولید و کاهش اتلاف انرژی، هزینههای خود را کاهش دهند و در نتیجه تأثیرات قطعی برق را کاهش دهند. همچنین، مدیریت بهینه موجودیها و کاهش وابستگی به منابع انرژی خارجی میتواند به کاهش هزینههای کلی شرکت کمک کند. در نهایت آنچه که میتوان به عنوان جمعبندی بیان کرد این است که قطعی برق در ایران تأثیرات منفی گستردهای بر صنایع مختلف، به ویژه شرکتهای بورسی، دارد. این قطعیها موجب کاهش تولید، افزایش هزینهها و کاهش سودآوری شرکتها میشود. علاوه بر این، قطعی برق تأثیرات منفی بر اقتصاد کل کشور نیز دارد و میتواند به کاهش رشد اقتصادی و افزایش مشکلات اجتماعی منجر شود. برای کاهش تأثیرات منفی قطعی برق، نیاز است که دولت و شرکتها به سمت سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر، بهبود زیرساختها و استفاده از فناوریهای نوین حرکت کنند. همچنین، مدیریت مؤثر مصرف انرژی و بهینهسازی فرآیندهای تولید میتواند به کاهش هزینهها و بهبود وضعیت کلی شرکتها کمک کند. با توجه به وضعیت کنونی، انتظار میرود که در صورت عدم توجه جدی به بهبود وضعیت انرژی در کشور، قطعیهای برق همچنان به عنوان یک چالش بزرگ برای شرکتهای بورسی و اقتصاد کشور باقی بماند. بنابراین، اصلاحات ساختاری در این زمینه ضروری است تا از تأثیرات منفی آن بر صنایع و بازار بورس جلوگیری شود.
گروه اقتصاد کلان: حسین احمدزاده شهرودی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با اقتصاد معاصر پیرامون رفع ممنوعیت واردات کالاهای دارای مشابه داخلی اظهار کرد: تصمیم اخیر مبنی بر لغو ممنوعیت واردات کالاهای مشابه تولید داخل، در حالی اتخاذ شده که شعار سال «سرمایهگذاری برای تولید» و سیاستهای اقتصاد مقاومتی رهبر انقلاب، همواره بر حمایت همهجانبه از توان داخلی تأکید داشته است. این کارشناس اقتصادی افزود: متأسفانه این اظهارنظر یک مسئول، عملاً مشی سیاستگذاری را به سرعت از حمایت هدفمند به تسلیم در برابر واردات بیرویه تغییر داد. رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با کارگران، واردات بیضابطه را «آسانترین راه» اما «بهضرر کشور» دانستند و هشدار دادند «تضعیف تولید ملی به بیکاری کارگران و خروج سرمایه از کشور خواهد انجامید. وی تصریح کرد: این موضع قاطع باید چراغ راه تمامی دستگاهها باشد، اما شاهدیم که برخی نهادها بدون هماهنگی، زمینههای نابودی ظرفیتهای داخلی را فراهم میکنند. احمدزاده شهرودی گفت: در مقابل این تصمیم نمایشی، واقعیتهای میدانی کاملاً متفاوت است: زمینگیر شدن خطوط تولید، تعطیلی کارگاههایی که ظرفیت اسمی ۳۰ تا ۵۰ درصدی دارند و تهدید اشتغال دهها هزار کارگر و کارآفرین کوچک. بسیاری از این واحدها به دلیل کمبود نقدینگی و هزینههای بالای تامین مواد اولیه، در برابر کالاهای ارزانتر خارجی تاب مقاومت ندارند. این کارشناس اقتصادی متذکر شد: وقتی دیوار ممنوعیت برداشته میشود، بازار بیدرنگ به سمت نمونههای وارداتی ارزان و بیکیفیت میرود و تولیدکنندگان داخلی در گرداب رکود فرو میروند. در سالهای اخیر، قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور (ماده ۱۶) با هدف محافظت از صنایع نوپا و کوچک، واردات برخی کالاهای مصرفی را ممنوع اعلام کرده بود. این ممنوعیت، اگرچه کامل نبود، اما تا حد زیادی فضای لازم برای رشد کیفی بنگاههای داخلی را فراهم ساخته بود. حال، با پایان دوره پنجساله این قانون، بدون آنکه ارزیابی درستی از وضع صنایع صورت گیرد، تصمیم به لغو ممنوعیت اتخاذ شده؛ اقدامی که بیش از هر چیز، نشاندهنده عمق بیتوجهی به نیاز واقعی تولیدکنندگان و غفلت از پیامدهای اجتماعی آن است. وی متذکر شد: واکنش سریع رهبر انقلاب به این موضوع، باردیگر نیاز به بازنگری در سیاستهای وارداتی را گوشزد کرد. معظمله پیشتر نیز تأکید کرده بودند: «مسئولان باید به جای رجوع آسان به واردات، ظرفیتهای داخلی را تقویت کرده و با برنامهریزی دقیق، از تعطیلی واحدهای تولیدی جلوگیری نمایند.»
این تاکید صریح میبایست تلنگری باشد برای واپس نشدن به دستاوردهای پیشین و حفظ انگیزههای فعالان اقتصادی. احمدزاده شهرودی اظهار کرد: فرصتسوزی با چاشنی وابستگی لغو ممنوعیت واردات در شرایطی رخ میدهد که کشور با کسری بودجه و مشکلات ارزی دستبهگریبان است. هر دلاری که صرف خرید کالای مشابه داخلی یا واردات کالای لوکس شود، به منزله حفر چاه عمیقتر در ذخایر ارزی است.
مرتضی افقه
اقتصاددان
تحولات یک سال و نیم اخیر در منطقه و داخل کشور، مدیریت اقتصادی ایران را به وضعیتی انفعالی کشانده است. از تشدید تحریمها در سال ۹۷ تا اوجگیری تنشهای اخیر در غزه، ترور رهبران مقاومت و انتخاب مجدد ترامپ، همگی بر اقتصاد کشور سایه افکندهاند. این تحولات به ویژه با توجه به رویکرد تهاجمی ترامپ، اثرات روانی عمیقی بر بازارهای مالی گذاشتهاند، به گونهای که نرخ ارز و طلا به سرعت تحت تأثیر اخبار سیاسی نوسان میکنند. در چنین شرایطی، سیاستگذاران پولی و مالی، از بانک مرکزی تا وزارت اقتصاد، تنها میتوانند با اقدامات کوتاهمدت مانند فروش سکه یا کنترل نقدینگی، تا حدی از شدت نوسانات بکاهند. اما متغیر اصلی همچنان خارج از اختیارات آنهاست که تحولات سیاسی منطقهای و بینالمللی خواهد بود. در سالهای اخیر دولت و بانک مرکزی تقریباً تمام ابزارهای موجود برای مدیریت تورم و نرخ ارز را به کار گرفتهاند، از استقراض از بانک مرکزی تا انتشار اوراق و فروش اموال دولتی. اما اکنون، با تشدید احتمالی تحریمها تحت دولت ترامپ، حتی فروش نفت به صورت محدود نیز ممکن است متوقف شود. در چنین سناریویی، عملاً هیچ مانور اقتصادیای برای سیاستگذار باقی نمیماند. با این حال، بانک مرکزی تاکنون توانسته با کنترل نقدینگی، از افزایش شدیدتر قیمت دلار جلوگیری کند و سیاستهای انقباضی اخیر مانع از رسیدن نرخ دلار به سطوح بالاتر شده است. برخلاف برخی تحلیلها که مشکلات اقتصادی را صرفاً به افزایش نقدینگی نسبت میدهند، معتقدم منشأ اصلی بحران، سیاستهای مالی نادرست سالهای گذشته است. در دوران وفور درآمدهای نفتی، فشار گروههای ذینفوذ باعث شد هزینههای زائد بسیاری به بودجه تحمیل شود، هزینههایی که هیچ ارتباطی با تولید ملی یا رفاه عمومی نداشتند. این روند، پایه پولی را به شدت گسترش داد و به تورم دامن زد. تا زمانی که ساختار بودجهریزی و نظام اداری اصلاح نشود، کنترل نقدینگی به تنهایی کارساز نخواهد بود. برای سال پیشرو، دو سناریو قابلتصور است. اگر تهدیدهای ترامپ عملی شود، درآمدهای نفتی قطع خواهد شد و دولت حتی در پرداختهای جاری نیز دچار مشکل میشود. اما در صورت بهبود روابط خارجی، شرایط موقتاً بهتر میشود، اما وابستگی به نفت و ساختارهای ناکارآمد داخلی همچنان آسیبپذیری اقتصاد را حفظ خواهد کرد. تنها ابزار باقیمانده برای بانک مرکزی، کنترل نقدینگی و مدیریت محتاطانه ذخایر ارزی است. در شرایط بحران، دولت باید با سیاستهای توزیع عادلانه حداقلها را تأمین کند، اما بانک مرکزی باید با دقت بسیار، از هدررفت ذخایر ارزی جلوگیری نماید. هرگونه تصمیم در این زمینه نیازمند دوری از فشارهای سیاسی و تمرکز بر اصول اقتصادی است.
مجید صفاتاج
کارشناس مسائل فلسطین
تحولات غزه با آنچه در افغانستان و عراق رخ داد، تفاوتی بنیادین دارد. در افغانستان، پس از حمله نظامی، آمریکا با انتصاب زلمی خلیلزاد بهعنوان نماینده ویژه، زمینهساز تشکیل حکومتی موقت شد. بعدها همان فرد سفیر آمریکا در افغانستان شد و فرایند دولتیسازی تحت کنترل .واشنگتن آغاز شد. در عراق نیز، با الگوگیری از مدل افغانستان، فردی به ریاست حکومت گمارده شد و تلاشهایی برای شکلدهی به ساختار غیرنظامی صورت گرفت. اما در غزه، شرایط بهکلی متفاوت است. خلع سلاح کامل، مقابله با مقاومت و تحمیل ساختار حکومتی از بیرون، آنگونه که در افغانستان یا عراق ممکن بود، در غزه به دلایل متعدد، عملاً غیرقابل تحقق است. یکی از اهداف اساسی آمریکا و اسرائیل، خلع سلاح کامل غزه و از میان برداشتن گروههای مقاومت مانند حماس و جهاد اسلامی است.
این هدف، یک آرمان بلندپروازانه برای رژیم صهیونیستی محسوب میشود اما با این حال، واقعیت صحنه چیز دیگری است. حتی اگر مردم غزه فاقد سلاح نظامی باشند، پتانسیل اجتماعی و سیاسی بالای آنها در مقابله با اشغالگری، خود نوعی مقاومت است که اجازه تحقق چنین طرحهایی را نمیدهد. در طول سالهای گذشته، مردم غزه همواره نشان دادهاند که در برابر تسلیمشدن در برابر اشغال، مقاومت خواهند کرد؛ چه بهصورت مسلحانه، چه بهصورت مدنی. این پویایی درونی، نقطه شکست تحلیلهای سادهانگارانهای است که نسخههای خارجی را برای غزه تجویز میکنند. طرح خلع سلاح غزه و تشکیل دولت جدید، از سوی مخالفان داخلی و منطقهای نیز با واکنش مواجه شده است. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، از همان ابتدا رویکردی رقابتی نسبت به حاکمیت در غزه داشته و بارها تمایل خود را برای تسلط بر این منطقه ابراز کرده است. مصر و برخی کشورهای عربی نیز در این میان، مواضع خاص خود را دنبال میکنند که الزماً با منافع مردم غزه همسو نیست. این اختلافها و تنشهای داخلی و منطقهای، نشانهای از خام بودن طرح آمریکاییها برای آینده غزه است؛ طرحی که نه تنها از درک واقعیتهای میدانی عاجز است، بلکه نمیتواند اجماع سیاسی لازم را نیز به دست آورد.
اگر آمریکا واقعاً به دنبال مدیریت وضعیت غزه باشد، مناسبترین گزینه برای آنها همان تشکیلات خودگردان فلسطین است؛ ساختاری که در توافقنامه اسلو در سال ۱۹۹۳ بر آن تأکید شده بود. بر اساس مفاد این توافق، تشکیلات خودگردان بهعنوان نهاد رسمی ادارهکننده سرزمینهای فلسطینی به رسمیت شناخته شد و هر اقدام خارج از این چارچوب حقوقی و سیاسی، بهویژه تلاش برای تحمیل ساختارهای جدید از سوی نیروهای خارجی، میتواند پیامدهای خطرناکی برای آمریکا و رژیم صهیونیستی به همراه داشته باشد. چنین روندی نه تنها مشروعیت ندارد، بلکه به تعمیق بحران و گسترش بیثباتی در منطقه منجر خواهد شد. با گذشت بیش از یک سال و نیم از آغاز جنگ در غزه، رژیم صهیونیستی همچنان نتوانسته کنترل کامل غزه را بهدست بگیرد. حملات موشکی از سوی مقاومت ادامه دارد و نیروهای زبده اسرائیل، از جمله تیپ گولانی، در جریان نبردهای شهری تلفات سنگینی متحمل شدهاند. این نشانه آن است که «پاکسازی کامل» غزه، که در ادبیات نظامی رژیم صهیونیستی مطرح میشود، در عمل هنوز محقق نشده است.
گروه صنعت و تجارت: رئیس کمیسیون فرش اتاق ایران با بیان اینکه قوانین داخلی باعث مهاجرت مرمتکاران فرش دستباف شده، گفت: 7 سال است پیگیر رفع این مشکل از طریق دولت و مجلس هستیم اما همچنان مشکل پابرجاست. به گزارش تجارت، مرتضی حاجیآقا میری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران در گفتگو با مهر درباره مهاجرت طراحان و مرمت کاران فرش دستباف به کشورهایی همچون ترکیه، اظهار کرد: متأسفانه بخشی از طراحان فرش ایرانی به ترکیه مهاجرت کردهاند و مرمتکاران از ایران به پاکستان و ترکیه رفتهاند و این یکی از آسیبهای جدی به صنعت فرش ایرانی است که نتیجه قوانین داخلی مثل آئیننامه اجرایی قانون امور گمرکی بوده که محدودیتهایی را به صادرکنندهها تحمیل کرده است. وی افزود: این اتفاق بسیار نگرانکننده است، بهویژه آنکه در دانشگاههای سراسر کشور طراحان فرش تربیت میشوند، اما در عمل برنامهای برای حفظ و بهکارگیری آنها وجود ندارد.
تحریمهای داخلی عامل مهاجرت مرمتکاران
میری با بیان اینکه چنانچه شرایط این حوزه بهبود پیدا نکند، موج مهاجرت فعالان فرش ادامهدار خواهد شد، ادامه داد: در مورد طراحان، حل مشکل تعهد ارزی میتواند به بازگشت افراد و جلوگیری از مهاجرت بیشتر این قشر کمک کند، اما مسئله بزرگتر مربوط به مهاجرت مرمتکاران میشود زیرا آنها به خاطر برخی قوانین داخلی اقدام به خروج از کشور میکنند. وی افزود: تبصره ماده ۱۲۱ آئیننامه اجرایی قانون گمرکی باعث شده که بازگشت فرشهای صادراتی به کشور دچار مشکل شود و زمینه مهاجرت مرمتکاران را فراهم کند. رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران ادامه داد: از سال ۱۳۹۷ گفتگوهای بسیاری با گمرک، معاونت حقوقی ریاستجمهوری، وزارت صمت، اتاقهای تهران و ایران و اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران داشتیم؛ نتیجه این رایزنیها، پیشنهاد افزودن تبصرهای به ماده ۱۱۹ قانون امور گمرکی بود تا فرش دستباف از الزام ارائه اسناد ماده ۶۵ معاف شود. وی اضافه کرد: بر اساس ماده ۱۱۹، ارائه اسناد صدور طبق ماده ۶۵ برای معافیت الزامی است، اما بسیاری از فرشهایی که در بازارهای جهانی هستند، ۵۰ یا حتی ۶۰ سال پیش صادر شدهاند و اسناد اولیه آنها موجود نیست. بنابراین باید یک تبصره به ماده ۶۵ اضافه شود تا بتوان ماده ۱۲۱ آئیننامه را اصلاح و این مانع را رفع کرد. میری اظهار کرد: این پیشنهاد سالها در وزارت صمت مسکوت ماند و وزارتخانه حتی لایحهای برای ارسال به دولت تنظیم نکرد. وی گفت: سال گذشته نیز این پیشنهاد را به مجلس ارائه دادیم تا از طریق لایحه الحاق ۳ به قانون امور گمرکی این مشکل حل شود، اما متأسفانه دو هفته پیش این پیشنهاد در کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز رأی نیاورد. رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران تاکید کرد: با وجود تمام تلاشها، همچنان این مشکل بعد از حدود هفت سال پابرجاست.
وزیر امور خارجه در یادداشتی در روزنامه فرانسوی لوپوئن مینویسد: ایران موضع خود در برابر احتمال استفاده اروپاییها از مکانیسم ماشه را به صورت شفاف اعلام کرده است. ما به صورت رسمی به تمامی امضا کنندگان برجام هشدار دادهایم که سوءاستفاده از سازوکار ماشه عواقبی همراه خواهد داشت؛ از جمله اینکه نه تنها به نقش اروپا در این توافق پایان میدهد. سیدعباس عراقچی در ادامه این یادداشت نوشت: دو کشور انگلیس و فرانسه که حدود یک قرن پیش مرزهای نوین آسیای غربی را ترسیم میکردند، اکنون در وضعیتی گرفتار شدهاند که از تحولات دیپلماتیک منطقه کنار گذاشته شدهاند، به طوریکه دیپلماتهای اروپایی در مهمترین گفتگوهای در جریان منطقه - از جمله مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده- صرفا در نقش ناظرانی منفعل ظاهر شدهاند. واقعیت این است که انفعال کنونی اروپا نتیجه راهبردی است که آنان انتخاب کرده اند؛ راهبردی که به همه و از جمله خود آنان آسیب رسانده است.
شرکتهای اروپایی به جای عمل به تعهدات دولت های خود، به تحریم های آمریکا پایبند ماندند
وی میافزید: هنگامی که در سال ۲۰۱۸ دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به صورت یکجانبه از برجام بیرون آمد، (در دوره اول ریاست جمهوری خود) اروپا باید تصمیمی قاطعانه میگرفت. در همان زمان، برونو لومر، وزیر دارایی وقت فرانسه، در واکنش به خروج یکجانبه ترامپ از برجام، اعلام کرد که اروپا «رعیت» واشنگتن نخواهد بود. اما در عمل، سه کشور اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان نتوانستند این را ثابت کنند؛ به طوری که مزایایی اقتصادی که بنا بود ایران از برجام به دست آورد، هیچگاه عملیاتی نشد، چرا که شرکتهای اروپایی تصمیم گرفتند به جای عمل به تعهدات دولت های خود، به تحریم های آمریکا پایبند بمانند. در ادامه یادداشت عراقچی آمده است: امروز، نتیجه همان الگوی بیتصمیمی راهبردی به درون خانه اروپاییها هم رسیده است؛ جایی که واشنگتن برای توقف جنگ اوکراین با بیاعتنایی به پایتختهای اروپایی، به صورت مستقیم با مسکو وارد گفتگو شده است. همین بیتصمیمی راهبردی، در سیاست اخیر سه کشور اروپایی در قبال سازوکار موسوم به «ماشه» در برجام بیش از هرجای دیگر نمایان شده است. این سازوکار که به عنوان آخرین ابزار حل اختلاف در این توافق طراحی شده، اکنون توسط اروپاییها به عنوان یک اهرم فشار سیاسی استفاده میشود. عدم تعهد سه کشور اروپایی در قبال این موضوع مهم، خطر وقوع یک بحران اشاعه ای جهانی را افزایش می دهد؛ خطری که به شدت خود اروپاییها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
ایران به اروپا درباره مکانیسم ماشه هشدار داده است
وزیر امور خارجه مینویسد: ایران موضع خود در برابر احتمال استفاده اروپاییها از مکانیسم ماشه را به صورت شفاف اعلام کرده است. ما به صورت رسمی به تمامی امضا کنندگان برجام هشدار دادهایم که سوءاستفاده از سازوکار ماشه عواقبی همراه خواهد داشت؛ از جمله اینکه نه تنها به نقش اروپا در این توافق پایان میدهد، بلکه این اقدام به صورت بالقوه به افزایش تنشهایی غیرقابل ترمیم نیز منجر خواهد شد. سه کشور اروپایی باید از خود بپرسند که چرا به چنین بن بستی گرفتار شدهاند. در دوران دولت قبلی آمریکا، سه کشور اروپایی به عنوان واسطه کلیدی گفتگوهای غیر مستقیم بین تهران و واشنگتن در این گفتگوها نقش داشتند و ایران هم به طور سازندهای با آنان همکاری کرد. اما زمانی که اراده سیاسی در واشنگتن برای رسیدن به یک توافق از بین رفت، اروپاییها نیز به تدریج تلاشهای خود در این زمینه را قطع کردند. آنها به جای تطبیق خود با شرایط جدید، موضع تقابلی گرفتند و از بهانه هایی مانند حقوق بشر و روابط مشروع ایران با روسیه استفاده کرده و از تحرکات دیپلماتیک برای احیای توافق هستهای دست کشیدند.
در جریان آتشسوزی در بندر شهید رجایی، فقط روسیه کمکهای خود را ارسال کرد
عراقچی میافزاید: این رویکرد نه تنها به روابط دولت ها صدمه زده، بلکه پیامدهایی نیز در حوزه همکاریهای بشردوستانه به همراه داشته است. برای نمونه، ممنوعیت پرواز خطوط هوایی ایران در سال گذشته توسط اتحادیه اروپا- با استناد به ادعای صادرات موشک به روسیه که متعاقبا توسط مقامات ارشد اوکراین رد شد- به شدت دسترسی ایران به داروهای حیاتی از جمله داروهای لازم برای درمان سرطان را محدود کرده است. لذا مشاهده میکنیم که رفتار کنونی اروپایی ها با سالهای پیش تضاد فاحشی دارد. در سال ۲۰۰۳، پس از زلزله ویران کننده بم، فرانسه به سرعت یک بیمارستان صحرایی در آنجا برپا کرد. اما هنگامی که بندر شهید رجایی در همین ماه در بندرعباس آتش گرفت- و خطر اختلال در چرخه اقتصادی آسیای مرکزی و قفقاز را به همراه داشت- تنها روسیه بود که فورا کمک های خود را به ایران ارسال کرد. حتی پیام تسلیت اتحادیه اروپا نیز یک هفته پس از خاموشی بحران واصل گردید!
تاریخ روابط ایران و اروپا، پشتوانهای غنی دارد
در ادامه این یادداشت آمده است: این روابط شکننده، درست در زمانی است که جهان شاهد فجایع غزه و اوکراین است؛ دو فاجعه ای که به روشنی استانداردهای دوگانه غرب در قابل این دو رودیداد تاسف بار را برملا می کند. ایرانیها مانند دیگران این نحوه برخورد گزینشی را میبینند و از خود می پرسند: این چه تناقضی است؟ با این وجود و به رغم تنش ها، تاریخ روابط ایران و اروپا، پشتوانهای غنی دارد. مناسبات فرهنگی، علمی و اقتصادی ایران و اروپا شامل همکاری در حوزههای انرژی، فناوری، خودروسازی و محیط زیست نتیجه بخش بوده است. در حوزه دیپلماتیک نیز تعامل اروپاییها با ایران در خصوص مسایلی از افغانستان تا مدیترانه شرقی منجر به همکاریهای معنیدار شده است.
آمادگی خود را برای سفر به پاریس، برلین و لندن اعلام کردم
عراقچی در پایان خاطرنشان میسازد: اینجانب با توجه به چنین سابقهای در چندین نوبت دعوت کردهام تا گفتگوی معنیدار با اروپا از سرگرفته شود. در پاییز گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، پیشنهاد تعامل و همکاری نه تنها در خصوص پرونده هستهای، بلکه در خصوص تمامی موضوعات مورد نگرانی طرفین همچون اوکراین را ارایه دادهام .این حرکات مثبت با سکوت و انفعال اروپا روبرو شد، اما با این وجود، من هنوز هم به دیپلماسی متعهد هستم. به دنبال رایزنیهای اخیر در روسیه و چین، اینجانب آمادگی خود برای سفر به پاریس، برلین و لندن با هدف شروع فصلی جدید در روابط را اعلام کردهام. این ابتکار به شکل گیری گفتگوهایی مقدماتی در سطح معاونان وزرای امور خارجه منجر شده است. این گفتگوها اگر چه شکننده، اما امیدوارکننده است. زمان در حال اتمام است. نحوه واکنش ما در این مقطع حساس، آینده روابط ایران و اروپا را - بسیار فراتر از آنچه خیلیها انتظار دارند- تعیین میکند. ایران آماده ورود به فصل جدیدی در روابط است. امیدواریم شرکای اروپایی ما هم چنین آمادگی را داشته باشند.
رسانه انگلیسی نوشته رئیسجمهور آمریکا با وجود اینکه اخیرا با بیاعتنایی به منافع رژیم صهیونیستی تصمیمات مهمی درباره برخی موضوعات منطقهای گرفته و موجب برآشفتگی این رژیم شده، در آستانه سفرش به غرب آسیا به دلیل اهمیت موضوع غزه برای رهبران کشورهای عربی، به دنبال سازش با رژیم صهیونیستی و رسیدن به توافقی درباره مسئله غزه است.
«دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا پیش از سفر خود به منطقه غرب آسیا تصمیمهایی گرفته است که درآن منافع متحد اصلی خود در منطقه، یعنی رژیم صهیونیستی نادیده گرفته شده است. به نظر میرسد ترامپ فکر میکند این رژیم میتواند سفر بزرگ او به غرب آسیا را خراب کند و این موضوع دردسرساز شده است. پایگاه خبری-تحلیلی میدلایستآی در گزارشی با این مقدمه نوشت: یک مقام ارشد غربی در منطقه گفت که «شکاف، واژهای اغراقشده برای این وضعیت است اما نارضایتی و دلسردی در حال شدت گرفتن است». از سوی دیگر، تحلیلگران و دیپلماتها میگویند پیش از سفر ترامپ به منطقه چند پرونده حساس در حال بررسی است که «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر اسرائیل را ناراحت کرده است. مهمترین پرونده، مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن درباره برنامه هستهای ایران با میانجیگری عمان است که به گفته «جیدی ونس» معاون ترامپ «تاکنون خوب پیش رفته است.» ترامپ چند ماه است که درباره این مذاکرات به نتانیاهو بیاعتنایی کرده و نزدیکترین متحدان رسانهای او به «عوامل موساد» حمله کردهاند که سعی داشتند رئیسجمهور آمریکا را در این زمینه تحت فشار قرار دهند. ترامپ که در ابتدا با حمایت کامل از حملات رژیم صهیونیستی به غزه و حملات نظامی ارتش آمریکا علیه یمن در میان کابینه نتانیاهو محبوبیت یافته بود، حالا با اعلام متوقف شدن حملات ارتش آمریکا به یمن و تلاش برای رسیدن به توافقی بر سر غزه با رژیم صهیونیستی، جبهه نتانیاهو را برآشفته است.
مسئله غیرقابل چشمپوشی غزه
«مایکل وحید حنا» مدیر برنامه آمریکا در «گروه بینالمللی بحران» میگوید: «در مرحله فعلی، مشخص است که ترامپ وقتی بخواهد، مثلا درباره ایران یا یمن، برخی تصمیمات بزرگ یکجانبه را بدون در نظر گرفتن جدی منافع اسرائیل اتخاذ میکند اما درباره پرونده فلسطین چندان شاهد چنین چیزی نبودهایم. در بخش دیگری از این مطلب آمده است: با توجه به آغاز دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا که قرار است یکشنبه (فردا) برگزار شود، همچنین آتشبس شکنندهای که در یمن انجام شده، ترامپ توجه خود را معطوف به نوار غزه کرده است. نیروهای امدادی هشدار دادهاند این شهر ممکن است دقیقا در زمان ورود ترامپ به منطقه به قحطی و گرسنگی گسترده برسد. غزه در محاصره انسانی اسرائیل قرار دارد و کامیونهای حامل کمکهای امدادی هنوز اجازه ورود به این منطقه را ندارند.
«آرون دیوید میلر» یک مذاکرهکننده پیشین آمریکا در امور غرب آسیا که از اعضای ارشد «بنیاد کارنگی» است، گفت: ترامپ هنوز درگیر غزه است و نمیتواند آن را نادیده بگیرد. میلر افزود: او نیاز به یک برنامه کمکرسانی در نکات مذاکراتی خود دارد چراکه قرار است از سوی سعودیها به دلیل آنچه در غزه رخ نمیدهد، یعنی کمکهای امدادی تحت فشار قرار بگیرد. در مجموع، او قرار است با خرسنندی رهبران عربی از مذاکره با ایران و آتشبس با حوثیها(انصارالله یمن) و نارضایتی آنها از وضعیت غزه مواجه شود. بحران انسانی در غزه که به دلیل محاصره ارتش رژیم صهیونیستی با خطر بروز قحطی و گرسنگی گسترده روبهروست به گفته کارشناسان، به نظر میرسد که ترامپ با در نظر داشتن کنترل شدید رژیم صهیونیستی بر غزه، در تلاش است به این نگرانیها پاسخ دهد.
تحلیلگر معروف جهان عرب با اشاره به حملات موفق یمن به عمق اراضی اشغالی، به سرخوردگی و وحشت سران رژیم صهیونیستی اشاره کرده است. «عبدالباری عطوان» تحلیلگر معروف جهان عرب در مطلبی در رای الیوم با اشاره به حملات موشکی یمن به عمق اراضی اشغالی و ناتوانی سامانه های پدافندی رژیم صهیونیستی در مقابل آن، به سرخوردگی و آشفتگی سران صهیونیست پرداخت.
وی نوشت: ممنوعیت هوایی اعمال شده از سوی انصارالله یمن علیه رژیم اشغالگر، با وجود عمر کوتاهش موفقیت چشمگیری داشته است و بیش از صد شرکت هواپیمایی پروازهای خود را به فرودگاههای اسرائیل لغو کرده اند. عطوان بیان کرد: روان پریشی رژیم اشغالگر قابل فهم است زیرا آمریکا به عنوان قدرت بزرگ عصر کنونی پرچم سفید را بالا برده و به میانجی گر عمانی برای آتش بس متوسل شد و این پس از خسارات سنگین و سقوط دو جنگنده اف ۱۸ مدرن نیروی هوایی آمریکا و فرار ناو «ترومن» به شمال دریای سرخ انجام شد. اگر آمریکا پس از ۱۳۰۰ حمله فهمید که این جنگ بی فایده است و شکست حتمی است و تصمیم به بالا بردن پرچم سفید گرفت، پس ما از نگرانی و وحشت حاکم بر رژیم اشغالگر که در غزه و اردوگها جنین در کرانه باختری زمین گیر شده است، شگفت زده نمی شویم.
این تحلیلگر تاکید کرد: رزمنده شجاع یمنی این جنگنده های آمریکایی را ساقط و ناوهای آمریکایی را از کار انداخته و فرودگاه های «اللد و رامون» و بنادر اشدود را بسته است. رزمندگان یمنی با موشک های چند هزار دلاری جنگنده اف۱۸ شصت میلیون دلاری را هدف قرار داده اند. وی به اوج سرخوردگی سران اشغالگر در برابر حملات نیروهای مسلح یمن و فرار میلیون ها شهرک نشین به پناهگاه به شکل روزانه و تغییر معادلات اشاره کرد و گفت: یمنی ها کابوس اشغالگران و شهرک نشینان و متحدان عربشان شده اند. آنها معادله برتری هوایی رژیم اشغالگر را برهم زده و به شکل تدریجی در حال نابودی این معادله هستند زیرا آنها ترسی از شهادت ندارند و بر حمایت تمام عیار از غزه اصرار دارند. عطوان در ادامه با اشاره به تهدیدهای صهیونیستها علیه ایران خاطرنشان کرد: مقامات ایرانی احتمال حمله را بعید ندانسته و آماده رویارویی هستند و سردار سلامی تاکید کرده است که درهای جهنم به روی رژیم صهیونیستی یا آمریکا اگر حمله ای به ایران انجام شود، گشوده خواهد شد. این تحلیلگر نوشت: درهای جهنم به روی پایگاههای آمریکایی و پنجاه هزار نظامی آن در کشورهای شورای همکاری، عراق، اردن و سوریه گشوده خواهد شد و نیز به عمق اراضی اشغالی و فرودگاهها و بنادر و زیرساختهای برق و آب نیز حمله خواهد شد. عطوان در پایان تصریح کرد: حمله با ۳۰ جنگنده به نیروگاههای برق و انبارهای سوخت در الحدیده، صنعا، صعده و فرودگاه صنعا و رد شدن از همه خطوط قرمز به انصارالله مشروعیت توسعه درگیری و انتقال به معادله فرودگاه در برابر فرودگاه و بندر در برابر بندر و نیروگاههای برق در برابر نیروگاههای برق در فلسطین اشغالی را می دهد.