روزنامه تجارت- حسین خدنگ؛ در این میان البته کشوری که صنعت چرم را به رونق کنونی در بازارهای جهانی رساند ایتالیا بود که با تولید و صادرات محصولات متنوع از پوست های مختلف توانست گوی سبقت را از دیگر کشورهای دنیا برباید و جهان را زیر سلطه چرم ایتالیایی در آورد.البته امروز ایران هنوز هم جزو 3 کشور اصلی در تولید پوست و صادرکننده محصولات نیم ساخته محسوب می شود و کشورمان یکی از بزرگترین تامین کننده های صنعت دباغی در جهان در بحث چرم سبک محسوب می شود اما متاسفانه صنعت چرم سازی سبک در ایران بسیار محدود است و از آنجا که میزان پوست استحصالی بسیار بالاست و میزان مصرف داخلی تنها امکان جذب 10 تا 15 درصد مقدار پوست موجود در بازار داخلی را دارد، لذا مازاد آن بصورت نیمه ساخته شده صادر می شود که همین مسئله سبب می شود ارزش افزوده چشمگیری از دست ایرانیان برود.این صنعت از جمله صنایع مرجع کشور است و دستخوش نامهربانیهایی ناهمسو با هدف ایجاد ارزشافزوده داخلی بالاتر شده که باعث کاهش توان رقابت تولیدکنندگان محصولات چرمی تولید شده در داخل کشور است و کیفیت و کمیت تولید را تحت تأثیر قرار داده است.در این راستا، چیزی در حدود 85 درصد از کل میزان صادرات پوست ما به صورت سالامبور و وتبلو که محصول نیم ساخته هستند صادر می شود و میزان ارزآوری این محصول سالانه تنها حدود 200 میلیون دلار است.امروزه تنها چند کارخانه تولید چرم در کشور فعال است که متاسفانه تجهیزات و دستگاههای تولید شان نیز مستهلک شده است و با مشکلات بسیار نظیر کمبود سرمایه در گردش مواجه اند که به اعتراف دبیر انجمن صنایع چرم ایران این واحدها تنها با 40 درصد ظرفیت واقعی خود کار می کنند.جهانگیرمجیدی، معتقد است: صنعت چرم با وجود سرمایهگذاریهای بالا در کشور چندان که باید به جایگاه واقعی خود دست نیافته است و با وجود این که کشور ایران از سابقه تاریخی در صنایع چرم برخورداراست و پوست دامهای ایرانی از لحاظ ژنتیکی جزو بهترین پوستهای جهان هستند، اما؛ متأسفانه کشورمان به جایگاه خاصی در حوزه صنایع چرم در بازارهای بینالمللی دست پیدا نکرده است. وی میافزاید: صادرات سالامبور به خارج از کشور نه تنها کمکی به صنعت چرم ایران نمیکند بلکه به اشتغال و ارزشافزوده این محصول لطمه میزند. در هیج جای دنیا ماده اولیه یک صنعت را در اختیار کشور دیگر قرار نمیدهند، اما؛ صادرات سالامبور آماده ایران سبب شده است تا کشورهای دیگر بهترین چرم جهان را تولید میکنند. این کارشناس صنعت چرم معتقد است: ایران در چرم سنگین بسیار خوب کار میکند، اما متأسفانه سیاست غلط خصوصیسازی در دهه گذشته منجر به تعطیلی بسیاری از کارخانهها شد. بنابراین اگر دولت بنا دارد که صادرات سالامبور را آزاد کند میتواند پوست را خشک کرده و سپس به صادرات آن اقدام کند، نه این که تمام زحمت تولید سالامبور برای کشور باشد. دبیر انجمن صنایع چرم ایران با بیان اینکه دولت باید به چرم ایرانی نگاه ویژه ای داشته باشد، میگوید: صنعت چرم با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم میکند که از جمله آنها میتوان به تعرفه واردات ماشینآلات و مواد شیمیایی، نبود سرمایهگذار، ورود کالاهای قاچاق و صادرات سالامبور بدون عوارض اشاره کرد.البته این روزها به این فهرست بلند بالای مشکلات باید کاهش صادرات همان سالامبور که مزیت برجسته صنعت چرم ایران بود را نیز باید اضافه کرد که ناشی از محدود شدن حمل و نقل دریایی است و به گفته محمد لاهوتی نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم ایران با شرایط بوجود آمده پیش بینی میشود ارزش و میزان صادرات چرم امسال نسبت به سال گذشته با کاهش چشمگیری مواجه شود.
نائب رییس کنفدراسیون صادرات ایران می افزاید: سال گذشته ارزش صادرات محصولات چرمی حدود ٢٠٠ میلیون دلار بوده که از این میزان حدود ١٨۵ میلیون دلار سالامبور و وت بلو و الباقی کراست و چرم بوده است اما با مشکلاتی که در زمینه حمل و نقل دریایی و زمینی بوجود آمده و ناشی از گسترش تحریمهاست به نظر میرسد امسال میزان صادرات با کاهش مواجه شود.
لاهوتی می گوید: هر چند در آبان ماه سال گذشته صادرات وتبلو و سالامبور حدود ۴۵ روز ممنوع شد اما در حال حاضر صادرات وتبلو ازاد و سالامبًور نیز با اخذ عوارض ۵ درصدی صادر میشود. البته در سالهای گذشته صادرات چرم ایران بیشتر به کشورهای اروپایی و به خصوص ایتالیا بود این کشور بزرگترین خریدار ما طی ۱۰۰ سال گذشته بوده است اما با مشکلاتی که در زمینه نقل و انتقال پول به ایران بوجود آمد هم اکنون ۳ کشور چین هند و پاکستان در آسیا جایگزین کشورهای اروپایی شدهاند.
لاهوتی می افزاید: در حال حاضر با وجود شرایط تحریمی که بوجود آمده تنها کشتی رانی جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای تابعه آن میتوانند کالاهای کشور را حمل کنند که تعدادشان نیز محدود است اما در گذشته کشتیهای چینی و دیگر خطوط هم به حمل و نقل کالاهای ایرانی میپرداختند اما در حال حاضر تنها کشتی رانی جمهوری اسلامی فعالیت دارد و بقیه خطوط تقریبا متوقف شده است.به گفته این مسوول افزایش کالاهای صادراتی و محدود شدن خطوط کشتی رانی موجب زمین گیر شدن کالاها در بندر عباس شده که این موضوع برای کالاهای فاسد شدنی همچون سالامبور مضر بوده و باعت تخریب آن میشود. بر اساس آمارها همچنین صادرات کالا توسط کامیونها هم کاسته شده زیرا آنها تنها میتوانند اجناس را از ایران به یکی از کشورهای اروپایی ببرند اما در راه بازگشت کالایی نمیتوانند به ایران حمل کنند و همین امر باعث شده هزینه حمل و نقل تا ۳ برابر افزایش یابد. یکی دیگر از مشکلات صادرکنندگان این است که چون حمل کالاهایی همچون سالامبور و وتبلو که بصورت خیس ارسال می شوند بدلیل خارج شدن اسید و غیره از آن از بنادر جبل علی و سایر بنادر همسایه نیز به سختی انجام میشد که اخیرا کلا ممنوع شده است.این ممنوعیت های صادراتی و کاهش میزان حضور ایران در بازارهای خارجی سبب شده است تا صنعت چرم ایران بیش از پیش از رمق و نفس بیفتد هرچند در بازار داخلی نیز سایه شومی به نام کالای چینی آینده فعالیت 400 کارخانه تولید چرم در ایران را با چالش جدی مواجه کرده است.
به اعتقاد کارشناسان از آنجاکه چین به دلیل داشتن نیروی کار فعال، تولید زیادی دارد توانسته بازار کل دنیا را از آن خود کند؛ بهطوری که توانسته است کیف و کفش را با نیمی از قیمت تولید داخل ایران در بازار عرضه کند. کارشناسان بازار سرمایه مشکل نقدینگی و سرمایه در گردش را مشکل عمده واحدهای تولیدی چرم می دانند و معتقدند در جامعهای که بانکها 30 درصد سود از صنایع اخذ میکند نمیتوان چشم امیدی به صنایع داشت. این در حالی که در کشورهای اروپایی تنها پنج درصد از صنایع سود گرفته میشود. این مساله باعث میشود قیمت کالا بالا رود و دود این موضوع تنها به چشم مصرفکننده خواهد رفت.
هر چند نباید در این میان تنها قیمت تمام شده را علت اصلی فتح بازار ایران توسط کالاهای چینی دانست و در این میان شاید بتوان به نبود برند و تبلیغات مناسب در خصوص کیفیت و مزیت محصولات چرمی ایرانی و ناآشنایی با سلیقه مصرف کننده نیز اشاره کرد.شاید به همین علت است که سیاستگذاران صنعت چرم قصد دارند با برگزاری مداوم و سالانه یک نمایشگاه بزرگ با حضور فعالان این عرصه راه را برای فتح دوباره بازار داخلی و خارجی با محصولات ایرانی هموار کنند.
ویترین صنعت چرم در یک نمایشگاه!
در همین راستا نخستین نمایشگاه بین المللی صنعت چرم، کیف، کفش و صنایع وابسته با همکاری و مشارکت؛ انجمن صنایع چرم ایران، اتحادیه چرم و مصنوعات وابسته، اتحادیه کفش دستدوز، اتحادیه کفش ماشینی، اتحادیه سراجان، اتحادیه تولید چرم مصنوعی و انجمن مدیران صنف کفش ایران نیز به منظور ایجاد بستری برای رونق بیشتر این صنعت چندی پیش برگزار شد.به گفته رسول شجری رئیس ستاد برگزاری نمایشگاه در فضایی به مساحت ۷ هزار متر مربع و با حضور ۱۳۰ شرکت ایرانی و ۵۰ شرکت خارجی از کشورهای ایتالیا، ترکیه، تایلند، چین و هند برگزار شد.شجری در آیین افتتاح این نمایشگاه و در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه در حال حاضر افراد توانمند و دلسوزی در دولت، اتاقهای اصناف ایران و تهران به طور جدی پیگیر این مشکلات هستند گفت: مهمترین و بهترین هدف برگزاری این نمایشگاه تجهیز و نوسازی صنعت چرم، کفش و کیف کشور و همسانسازی حرکت آن در راستای توسعه اقتصاد مقاومتی است و این نمایشگاه تلاش دارد تا فرصت بیشتری را برای شناخت واحدهای تولید و عرضه محصولات کیف کفش و چرم ایجاد نماید تا در تعامل با شرکتهای خارجی خود را تقویت کنند.
او تاکید کرد: بنیانگذاران نمایشگاه امپکس با برنامه ۱۰ ساله و با بهرهگیری از تکنولوژی دنیا در صدد احیای جایگاه جهانی صنعت چرم ایران هستند.رییس ستاد برگزاری نمایشگاه بینالمللی چرم،کیف وکفش ایران با اشاره به وجود ۵۰۰ میلیون نفر مصرف کننده کفش در منطقه گفت: سال گذشته کشورمان با صادرات ۲۵۰ میلیون کفش رتبه دهم را در جهان کسب کرد و ما در سال گذشته ۱۰۰ میلیون دلار و در سه ماهه اول سال جاری ۵۴ میلیون دلار صادرات داشته ایم.
در این گردهمایی بزرگ فعالان این عرصه رئیس اتحادیه سراجان تهران نیز در حاشیه افتتاحیه نمایشگاه کیف،کفش و چرم وصنایع وابسته به خبرنگاران گفت: مشکلات پیش روی تولید صنعت چرم ایران باید برداشته شود چرا که کالاهای تولید شده در این بخش قابل رقابت در بازار جهانی است.محسن خردمند افزود: صنعت چرم کشور و محصولات وابسته به آن در بازارهای جهانی از جایگاه خوبی برخوردار است اما حمایت از تولیدات داخلی لازم و ضروری است که بتوانیم این صنعت را سرپا نگه داشته و تولید و صادرات را افزایش دهیم .خردمند نیز با بیان اینکه هیچ گونه حمایتی از تولید داخلی صورت نمیگیرد و صحبت های گفته شده در حد شعار است ، افزود: در حال حاضر صنعت چرم کشور نیازمند حمایت مسئولان است تا مواد اولیه را با قیمت مناسب در اختیار تولید کنندگان بگذارند که به لحاظ قیمتی و کیفیتی بتوان رقابت داشت اما این همکاری تا کنون حاصل نشده است.به گفته فعالان صنعت چرم اکنون هزینه های سربار تولید، افزایش قیمت مواد اولیه چرم و یراق آلات ، بالارفتن هزینههای مالیات و مالیات برارزش افزوده و نبود بیمه و ارائه تسهیلات بخش تولید را با سردرگمی مواجه ساخته است. این در حالی است که کارگاههای کوچک تولیدی بین 6 تا 100 نفر اشتغال زایی دارند که دولت باید به این مساله توجه داشته باشد و با حمایت از واحدهای تولید رشد کیفیت و رشد صادرات را ایجا کند.آنچه ترجیع بند سخنان همه فعالان صنعت چرم ایرانی است تاکید بر حمایت دولت از این بخش است زیرا هزینه تامین و نوسازی ماشین آلات بسیار بالا است که در توان همه تولید کنندگان داخلی نیست مثلا دستگاه برش لیرزی که حدود 700 میلیون تومان است که تولیدکننده ایرانی توانایی خرید آن را در بسیاری از کارگاه ها ندارد.
از سوی دیگر یکی از اصلی ترین مشکلات این صنعت، تامین مواد اولیه است و از آنجا که تولید با استفاده از چرم، مواد اولیه بسیاری را مصرف میکند تا به کالای نهایی نظیر کیف و کفش تبدیل شود تحریم برای از این مواد، تاثیرات زیادی را در صنعت چرم و تولید کیف و کفش گذاشته است. این تاثیر ها به شکل های مختلف سبب شده است که برخی از برندهای خاطره انگیز و بسیار معتبر ایرانی در زمینه کفش اکنون متاسفانه به خاطره بپیوندند و برای دیگر تولید کنندگان نیز شرایط سخت و تهدید کننده باشد.
سنگ مشکلات و پای لنگ کفش ایرانی!
کارشناسان می گویند هجوم كفشهای چینی به بازار ایران تهدید و مایه نگرانی است اما این تهدیدها می تواند صنعتگران کیف و کفش را با این پرسش مواجه کند که این صنعت برای رفع موانع موجود چه برنامه راهبری توسعه كمی و كیفی دارند تا دوباره جایگاه از دست رفته خود را به دست آورند.در چند سال اخیر به طور كامل سهم بخش خصوصی از بازار كفش ایران تغییر پیدا كرده است و با تعطیل یا متوقف شدن فعالیتهای تولیدی واحدهای دولتی نظیر كفش ملی، بلا و وین عملا سهم بازار واحدهای دولتی در اختیار بخش خصوصی و تولیدكنندگان چینی قرار گرفت.
حال كه خواسته یا ناخواسته دولت از بازار این محصول خود را كنار كشیده است، این سوال راهبردی در برابر بخش خصوصی صنعت كفش قرار دارد كه چه رویكردی در قبال تحولات و تغییرات سهمها است اتخاذ میكنند؟ آیا بازار خود را در اختیار تولیدكنندگان خارجی قرار میدهند ؟ آیا تولید محصولات نامتناسب با خواست مشتری وبعضا کم كیفیت، خلا موجود را پر میكند؟ آیا تقاضای موثر و بازار تشنه، زمینه عطش واردات غیررسمی را فراهم نمیكند.
به نظر می رسد با نوعی بازتعریف در وظایف نهادهای دولتی و حمایت های ویژه مسوولان از واحدهای تولیدی داخلی می تواند با پاسخ به این سوال ها راه را برای رونق دوباره صنعت کفش ایرانی و شکست دادن چینی ها هموار کند و سبب شود یکی از بخش های زیر مجموعه صنعت چرم به نام کفش ایرانی دوباره به کیفیت و جایگاه و بازار پر رونق خود بازگردد. مرکز آمار ایران، همه ساله اطلاعاتی را منتشر میکند که بر مبنای آن میتوان به آمار مصرف کفش در ایران نزدیک شد. دادههای مرکز آمار ایران نشان داده است که مردم در سال 1392 چیزی حدود چهار هزار و 220 میلیارد تومان، از هزینههای غیرخوراکی خود را صرف خرید کفش کردهاند. که از این میزان چیزی حدود 75 تا 80 درصد آن به کفش ایرانی تخصص یافته است.از سوی دیگر بر مبنای اطلاعات مرکز آمار ایران در سال 93، کفش ایرانی به مبلغ 341 میلیارد تومان به خارج از ایران صادر شده است و در عوض تنها در حدود 21 میلیارد تومان واردات رسمی داشتهایم.البته باید در نظر گرفت که بخش عمدهای از کفش موجود در بازار ایران قاچاق میشود.چنانچه مقایسهای در صادرات کفش ایران در سالهای 1393 تا 1390 داشته باشیم، میبینیم که صادرات ایران افت کرده است. چنانچه میزان صادرات کفش ایران در سال 1390 حدود 453 میلیارد تومان، در سال 91 حدود 398 میلیارد تومان، در سال 92 حدود 359 میلیارد تومان و در سال 93 حدود 341 میلیارد تومان بوده است.
علی لشکری، رئیس هیات مدیره جامعه صنعت کفش ایران، چندی پیش به رسانه ها گفته بود: متاسفانه واردات و قاچاق کفش ضربه سنگینی به صنعت کفش ایران وارد کرده است. به گونه ای که صنعت كفش كشور مستلزم حمايت ويژهاي است تا سهم صادرات كفش ايران در5 سال آينده به 19هزارم درصد نرسد.به گفته این کارشناس بر اساس آمارها صادرات کفش ایران در سال گذشته نیز به کمترین مقدار خود در شش سال اخیر رسیده است و در شرایط امروز بازگرداندن سهم ایران از بازارهای هدف که در اختیار چین و ترکیه قرار گرفتهاند، کار راحتی نیست.لشکری خاطرنشان می کند: در10 سال گذشته سهم صادرات كفش ايران در جهان 5/3 درصد بوده است كه اين ميزان در حال حاضر 19/0 درصد است و با روند كنوني در صنعت كفش كشور ممكن است كه سهم صادرات كفش ايران نسبت به دنيا در پنج سال آينده به 19 هزارم درصد برسد از سوی دیگر بررسی روند واردات کفش به ایران نشان میدهد روند واردات کفش به ایران نیز با نوساناتی همراه است. بر مبنای آمار اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران واردات کفش به ایران در سال 93، 36 میلیارد، در سال 92 حدود 24 میلیارد، در سال 91 حدود 29 میلیارد و در سال 90 حدود 21 میلیارد تومان بوده است. باید در نظر داشت که واردات رسمی کفش به ایران، بخش کوچکی از بازار کفش خارجی در ایران را تشکیل میدهد. کارشناسان حوزه صنعت کفش قاچاق کفش به ایران را چندین برابر واردات رسمی آن به ایران عنوان کردهاند و معتقدند این رقم نیز در حال افزایش است.
کار و بار سکه کیف ایرانی!
با وجود حال و روز نامناسب صنعت کفش ایرانی خوشبختانه باید گفت اوضاع واحدهای تولیدی کیف های چرمی در ایران آفتابی و امیدوار کننده است. تا آنجا که حتی پای این کسب و کار به خانه ها و تولیدیهای متعدد و بی شمار زیر پله ای رسیده است و انبوه فعالان این عرصه بر خلاف کفش نشان از وضعیت مناسب کیف ایرانی دارد.
سید جواد حسينيخواه از تولید کنندگان کیف در کشور در این خصوص می گوید: تعداد توليدكنندگان خانگي كيف زياد بوده و با وجود کارگاه های کوچک و خانگی بی شمار تولید کننده تهران به قطب كيفسازي كشور تبدیل شده است و 85 درصد از واحدهاي توليد كيف كشور در تهران فعاليت ميكنند.
این عضو انجمن صنايع چرم ايران می افزاید: بر خلاف کفش در حوزه كيفهاي چرمي بازار ايران تقريبا رقيب خارجي نداشته و در اختيار توليدكنندگان داخلي است؛ ضمن اينكه محصولات ساخت تركيه در اين حوزه گران بوده و از لحاظ طراحي نيز باب طبع مشتريان ايراني نيست. قيمت اين محصولات هم در ضمن بالا است. از سوي ديگر در ايران مردم به دليل خصوصيات محافظهكاران خود كيف رمزدار را ترجيح ميدهند در حالي كه در خارج از ايران كيفها معمولا قفل سادهاي دارند. كيفهاي چيني هم علاوه بر اينكه در ساخت آنها از چرم مصنوعي استفاده شده از نظر اندازه كوچك بوده و مورد پسند ايرانيها نيستند.
این عضو انجمن صنایع چرم ایران می افزاید: ما تا همين دو سال پيش واردكننده كيف بوديم اما بعدا تصميم گرفتيم توليدكننده شويم كه تا حدودي هم موفق شدهايم. مواد اوليه چرم از داخل تامين ميشود. يراقآلات هم از چين و تايوان تامين ميشوند. قصد داريم مازاد توليد خود را نيز در آينده به بازار كشورهاي عربي و حاشيه خليج فارس و برخي كشورهاي آفريقايي صادر كنيم.
او با بيان اينكه واحد توليدياش ماهانه به طور متوسط 10 تا 15 هزار عدد كيف چرمي توليد ميكند، توضيح می دهد: متاسفانه نبود آمار در حوزه بازار و صنعت كيفسازي به دليل آن است كه اكثر توليدكنندگان اين حوزه زيرزميني هستند و همین راه را بر اجرای برنامه های ویژه حمایتی و نظارتی بر این بخش می بندد.هر چند به نظر می رسد بر خلاف فعالان صنعت کفش، کیف سازان کمتر به حمایت های دولتی چشم دوخته اند و به علت کوچک بودن کسب و کارهای خانگی پر تعداد خود را کمتر درگیر افق های دور نظیر بازارهای جهانی کرده اند و همین هم شاید با اشباع بازار داخلی بعدها به پاشنه آشیل و نقطه ضعف این بخش تبدیل شودو باید از همین حالا به فگر راهکارهای حل مشکلات این قشر و ساماندهی آنان بود .
باز شدن پای مجلسي ها به بازار کفش!
به اعتقاد کارشناسان کیف و كفش بعد از مواد غذايي و دخانيات جزو گروههايي است كه بالاترين اشتغال را در كشور دارد ولي اين در حالي است كه به دليل افت سهم تولید این کالاها در اقتصاد ملي، توليد، صادرات حجم بازار، اشتغال و سهم آنان در هزينه خانوار كاهش پيدا كرده است و این بخش را با چالش های جدی مواجه کرده است.
جایگاه مهم صنعت چرم در اقتصاد ایران و ظرفیت های آن که رشد و شکوفایی اقتصادی کشورهای دیگر را به همراه داشته سبب شده است تا برای حل این چالش ها پای نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم به ماجرا کشیده شود شاید رونق دوباره به بازار چرم و کارگاه های تولیدی اشتغالزای آن برگردد.در همین راستا رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به این که پس از بررسی تطبیقی چندین کشور از جمله ترکیه، مالزی و کره به این نتیجه رسیده ایم که عامل پیشرفت این کشورها در صنعت چرم و کفش حمایت قاطعانه دولتها بوده است، معتقد است: با وجود قدمت چندین ساله این صنعت در کشور به خصوص در تبریز انتظار میرود دولتمردان نگاهی دلسوزانه تر نسبت به این صنعت داشته باشند و کلید شکوفایی این بخش در دست دولتمردان است.
رضا رحمانی که مشکلات این بخش را در دیدار با فعالان صنعت چرم رصد کرده است خواستار ایجاد برنامههای راهبردی دولت برای احیای این صنعت می شود و میگوید: حفظ و تعالی این صنعت در گرو همکاریها و همدلیهای دولت و مجلس خواهد بود و کمیسیون صنعت و معدن مجلس شورای اسلامی آمادگی خود را برای احیای این صنعت اعلام میکند. وی برنامههای مجلس شورای اسلامی در خصوص بهرهوری فضای کار را خوب ارزیابی کرده و خاطرنشان می کند: مجلس شورای اسلامی برای بهبود فضای کسب و کار و حمایت همه جانبه از تولید، دولت را موظف کرده در مدت سه ماه، تمامی فرایندهای صنعت را بررسی و تکالیف را موشکافانه نقد کند.امیدواری فعالان و مسوولان به حل مشکلات این بخش در روزهای اخیر و با زمزمه های دولت و نمایندگان مجلس مبنی بر برنامه ریزی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی دو چندان شده است و همگان معتقدند ایران به عنوان نخستین خاستگاه صنعت چرم در دنیا می تواند با اجرای برنامه های ویژه حمایتی دوباره به جایگاه نخست خود در این بازار دست یابد. هر چند در این میان تنها سخن گفتن و شعار کافی نیست و باید با برداشتن گامهای عملی جلا و رونق را دوباره به چهره چرم ایرانی برگرداند.