در پی برنامهریزیهای انجام شده و پس از وعدههای وزیر نفت، با گذشت چند هفته از اجرای برجام و لغو تحریمهای نفتی و بانکی، معاون برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت به «ایران» خبر داد که تولید نفت خام کشور حدود 190 هزار بشکه در روز افزایش یافته و هدف از این افزایش تولید نفت، تقویت صادرات است.
مشتاقعلی گوهری اضافه کرد: ظرفیت تولید نفت خام کشور از آبان ماه سال جاری بیش از 500 هزار بشکه افزایش یافت و ایران در حال حاضر براحتی توان افزایش 500 هزار بشکهای تولید و صادرات نفت خام را دارد.
وی با بیان اینکه تحقق این حجم از تولید منوط به ازسرگیری صادرات است، تأکید کرد: تمام مراحل آمادهسازی و رکوردگیری و... انجام شده است و ظرفیت بالقوه وجود دارد.
گوهری در پاسخ به این سؤال که قرار بود در کمتر از یک هفته بعد از لغو تحریمها افزایش 500 هزار بشکهای صادرات نفت محقق شود اما چرا هنوز این اتفاق نیفتاده است، گفت: کار صادرات زمانبر است و تا وقتی تفاهمنامهها تبدیل به توافق نشود و پالایشگاههای کشور مقصد و یا گیرنده محموله اعلام امادگی نکند و همینطور روند حمل و نقل و بیمهها و... تعیین تکلیف نشود امکان پذیر نیست لذا ما بنا به تعهدات خود اعلام کردهایم که کاملاً آمادگی افزایش صادرات را داریم اما آمادگی خریداران نیز برای تحویل محموله اهمیت دارد.
به گفته گوهری اگرچه تحریمها روی کاغذ برداشته شدهاند اما بازگشت ایران به دوران قبل از تحریم سخت و زمانبر است و باید بسترسازی کافی انجام شود. با وجود این به منظور افزایش صادرات و آمادگی کامل ایران برای افزایش صادرات، تولید نفت خام کشور از ابتدای بهمن ماه افزایش یافته و اکنون تولید نفت خام نسبت به آخرین روزهای تحریم 190 هزار بشکه بیشتر شده است.
با افزایش این 190 هزار بشکه به تولید نفت خام روزانه کشور، مجموع تولید نفت ایران در حدود 3 میلیون و 300 هزار بشکه در روز برآورد میشود.
معاون برنامهریزی تلفیقی شرکت ملی نفت در خصوص اینکه این افزایش 500 هزار بشکهای از کدام میادین نفتی انجام خواهد شد، اظهار کرد: در حال حاضر تمام میادین حوزه نفتخیز جنوب و فلات قاره برای افزایش تولید صیانتی نفت خام آماده شدهاند که همان میادین حوزه خشکی و دریایی کشور هستند.
برخی از تحلیلگران بینالمللی بازار انرژی معتقدند به نظر نمیرسد ایران بتواند براحتی سطح صادرات خود را در سال 2016 افزایش دهد چراکه اجرای برنامه ایران نیازمند سرمایه گذاری زیادی برای تأمین امکانات تولید و پایانههای صادراتی است. در این باره گوهری میگوید: ایران در همین لحظه تمام امکانات افزایش صادرات نفت خام را فراهم کرده است و جای هیچ نگرانی وجود ندارد.
بارگیری محمولهها در ماه جاری
همچنین یک منبع آگاه در گفتوگو با «ایران» در خصوص برنامههای صادراتی این افزایش تولید نفت گفت: اگرچه افزایش 190 هزار بشکهای نفت خام از میادین کشور محقق شده اما هنوز این محموله جدید به مقاصد جدید بارگیری نشده است که طبق برنامه امیدواریم در ماه جاری انجام شود. بنابراین بزودی ایران بخشی از بازار از دست رفته خود را احیا میکند اما در این بین عدهای از فعالان بازار جهانی نفت خام نگران هستند که احیای بازار نفت ایران، قیمت نفت را بیش از پیش کاهش دهد. این نگرانی در حالی است که ایران به عنوان یکی از اعضای سازمان اوپک به مراتب برنامه افزایش تولید خود را در مجامع مختلف انرژی به گوش کشورهای تولید کننده نفت عضو و غیرعضو در اوپک رسانده بود تا برای چنین روزی برنامههای تولید خود را تنظیم و برای بازگشت نفت ایران جا بازکنند تا قیمت نفت از آنچه هست کمتر نشود. اکنون به نظر میرسد برخی از کشورها نظیر عراق برای این درخواست ایران آماده شدهاند و جای نگرانی وجود ندارد ضمن آنکه ایران تولید نفت خام مازاد خود را با شیبی ملایم روانه بازار خواهد کرد تا قیمتها دچار شوک نشوند.گفتنی است دیروز در زمان تنظیم این گزارش هر بشکه نفت خام برنت در بازار جهانی معادل 35 دلار و 81 سنت معامله شد که این رقم در مدت مشابه سال قبل 52 و 99 سنت بود. در حال حاضر و با توجه به این قیمت، کشورهای صادرکننده نفت خام اعلام کردهاند که تاب تحمل ارقام پایین تر را ندارند.
مقصد محمولههای جدید اروپاست
این منبع آگاه در خصوص اینکه مقصد محمولههای جدید نفتی ایران کجا خواهد بود، اظهار کرد: این محمولههای جدید عمدتاً به سمت غرب و مقاصدی که در حال مذاکره برای دریافت نفت خام ایران هستند، فرستاده خواهند شد.
در چند ماه اخیر بسیاری از شرکتهای برتر نفتی جهان نظیر شل، توتال و انی که قبل از اعمال تحریمها مشتری نفت ایران بودند، اعلام آمادگی و با مقامهای ایرانی مذاکره کردهاند که در مدت زمان اندکی بعد از لغو تحریمها مجدداً از ایران نفت خام بخرند. بر اساس مراودات سالهای قبل از تحریم و مذاکرات ماههای اخیر به نظر میرسد مقصد این محمولههای جدید کشورهای یونان، ایتالیا، اسپانیا، انگلیس، چین، ژاپن، کره جنوبی و هند و احتمالاً آفریقای جنوبی و همینطور شرق آفریقا باشد.
بازار نفتی ایران متنوع میشود
صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران از حدود 6/2 میلیون بشکه در روز در سال 2011 تقریباً به 1/1 میلیون بشکه در سال 2015 رسید. این کاهش نتیجه تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا بود که از همان ابتدا صادرات نفت کشور را به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمدی هدف گرفت. به همین خاطر ایران دردو سال گذشته عزم خود را جزم کرد که با استفاده از ظرفیت مذاکرات هستهای و همچنین توافق صورت گرفته سهم از دست رفته کشور در بازار نفت خام را احیا کند. در همین راستا وزارت نفت نیز برنامهریزی کرد که صادرات نفت با پایان یافتن تحریمها و در مدت زمان اندکی 500 هزار بشکه در روز افزایش یابد و در فاصله کمتر از 6 ماه 500 هزار بشکه دیگر نیز به تولید و صادرات آن افزوده شود تا میزان عرضه نفت ایران به بازار جهانی به مقدار پیش از تحریمها بازگردد. اکنون با اجرای برجام و لغو تحریمهای نفتی و بانکی فرصت این افزایش تولید و صادرات فراهم شده و ایران در تکاپوی احیای بازار از دست رفته خود است. تقریباً تمام نفت ایران از سال 2012 به بازارهای آسیایی نظیر چین و هند فرستاده میشد اما در حال حاضر مسیر حرکت نفتکشهای ایران متنوع تر شده و قرار است تا پایان ماه جاری بازارهای اروپا و آفریقا نیز میزبان نفت ایران باشند. بازارهای جدیدی که بیصبرانه مشتاق دریافت نفت ایران هستند.