شما به دعوت شهردار تهران و با هدف امضای توافقنامه بین شهر خود و تهران به ایران سفر کرده‌اید. سابقه‌ای از روابط تهران و میلان در اختیار دارید؟
بله، روابط بین میلان و تهران به خصوص حتی زمانی که تفاهمنامه هسته‌ای اخیر نیز به مرحله نهایی نرسیده بود، وجود داشته است. ایران در اکسپوی میلان به صورت فعال و شاخص حضور داشته و دارد. همچنین در عرصه همکاری‌های دانشگاهی میان دو طرف همواره ارتباطات وجود داشته، به خصوص بین دانشگاه پلی‌تکنیک میلان و دانشگاه‌های ایرانی. همان طور که می‌دانید پیش از آغاز اکسپوی میلان یک نمایشگاه فرهنگی و هنری نیز در میلان برگزار شد که ایران در آن حضور داشت و موزه جدیدی نیز به همین مناسبت افتتاح شد. همچنین ظرفیت‌های بالایی وجود داند که مورد بهره‌برداری قرار گرفته یا در آینده مورد توجه بیشتر قرار خواهند گرفت.
اما درباره این سفر باید بگویم، به طور حتم دعوتی که از سوی شهردار تهران برای انجام این سفر صورت گرفت نقطه عطفی در روابط تهران و میلان بود. در این سفر موفق شدیم گروه شاخصی از کارشناسان مدیریت شهری میلان را همراه داشته باشیم. نمایندگان این شرکت‌ها و کارشناسان جزو متخصصان رشته‌های خود هستند که یا ارتباط مستقیم کاری با ما دارند یا این که به عنوان شرکت‌های تابعه شهرداری میلان فعالیت می‌کنند. حوزه‌های کاری آنها هم حمل‌ونقل عمومی، محیط زیست، بهره‌برداری از فرودگاه‌ها و غیره است. همچنین در زمینه مدیریت و تفکیک پسماند شرکت‌های شاخصی ما را همراهی می‌کنند.
یعنی در این سفر فقط به مسائل شهری پرداخته شد؟
البته نکته حائز اهمیت تبادل فرهنگی و ایجاد شناخت متقابل میان ملل و به ویژه شهرهای بزرگ جهان است. تهران و میلان از این ظرفیت بالای فرهنگی برخوردار هستند و می‌توانند این ارتباط را شکل ببخشند. به عنوان نمونه یکی از کارهایی که قرار است با عنایت به امضای تفاهمنامه بین دو طرف برگزار شود، برپایی هفته‌های فرهنگی شهرهای تهران و میلان در ایتالیا و ایران است. همچنین در سال جاری سه سالانه معماری و طراحی را داریم که برگزار خواهد شد.
در تفاهمنامه‌ای که با شهردار تهران امضا کردید، 2 نکته همکاری‌های زیست‌محیطی و مسئله تفکیک پسماند مورد تأکید قرار گرفته است. دقیقا در این زمینه‌ها قرار است چه اتفاقی بیفتد؟
باید بگویم که در این زمینه شرکت‌های تابعه شهرداری میلان ما را همراهی می‌کنند. یکی از این شرکت‌ها «A2A» است. تهران شهر تمیزی است اما آلودگی هوا مشکل بزرگ این شهر است. البته میلان هم با چنین مشکلی روبه‌رو بود که آن را از سر گذرانده است. در زمینه تفکیک پسماند شهری هم میلان قدم‌های بزرگی را برداشته است و هم اکنون 60درصد زباله میلان از مبدا تفکیک می‌شوند.
البته قدم‌های مهمی هم برای محیط زیست تهران برداشته شده است. یکی از این موارد که به‌نظرم نمود بیشتری داشت، مناطقی است که به‌صورت پیاده‌راه درست شده‌اند. مورد دیگری که در تهران توجهم را به خود جلب کرد و در حال پیشرفت است مربوط به مدیریت نوع استفاده از خودرو است. محدودتر کردن استفاده از خودروهای شخصی، افزایش، تجهیز و تسهیل امکانات حمل‌ونقل عمومی و ترغیب شهروندان به استفاده از این شبکه بسیار می‌تواند کارساز و مؤثر باشد.
همچنین در زمینه کاهش آلودگی هوا بهبود کیفیت خودروها می‌تواند بسیار کارساز باشد. البته باید فرهنگ‌سازی هم صورت بگیرد؛ چرا که نمی‌توان مردم را نسبت به پذیرش فرهنگی در مورد رفتار شهروندی استفاده از حمل‌ونقل عمومی و کاهش استفاده از خودروهای شخصی مجبور کرد. این مدیریت خاص خود را نیاز دارد که البته می‌بینم در تهران این امر مورد توجه واقع شده و کارهایی صورت گرفته است. به طور حتم در زمینه استفاده از خودروهای عمومی نیز می‌توانیم همکاری‌های لازم را با تهران داشته باشیم. در زمینه ارتقای سطح استفاده از حمل‌ونقل درون شهری می‌توانیم به‌صورت کارسازی برنامه‌ریزی کنیم. با توجه به اراده و آمادگی دو طرف راه نیز هموار است تا بتوانیم در محیط‌های بهتری زندگی کنیم.
وضعیت حمل‌ونقل عمومی در شهر میلان به چه شکل است؟
حمل‌ونقل عمومی در میلان اولویت اول است. همچنین با اقداماتی که برای ترغیب شهروندان انجام داده‌ایم، در سال جاری میزان خرید خودروی شخصی در این شهر 39 هزار دستگاه کمتر شده است که اگرچه رقم بالایی نیست اما نشان می‌دهد مردم متوجه موضوع و آسیب‌های استفاده از خودروهای شخصی شده‌اند.
در زمینه بهبود شبکه حمل‌ونقل عمومی هم میلان جوایز متعددی ازجمله OCSE را کسب کرده است. درباره حمل‌ونقل پایدار با احترام به محیط زیست اقدامات دیگری هم صورت گرفته است. یکی از این کارها ترغیب شهروندان به استفاده بیشتر از دوچرخه بوده است که موفقیت لازم را کسب کرده است. نکته دیگر این که مردم تشویق می‌شوند تا به نظام اشتراک دوچرخه و خودرو بپیوندند. یعنی چند خانواده از یک خودرو استفاده می‌کنند یا دوچرخه‌ها را در ایستگاه‌های مختلف قرار داده‌ایم تا شهروندان استفاده کنند. در تهران هم دیدم که سیستم اشتراک دوچرخه در حال شکل‌گیری است و در برخی از محله‌ها راه‌اندازی شده است. البته در میلان هر 100متر یک ایستگاه دوچرخه راه‌اندازی شده است.
جمع‌آوری پسماند شهر میلان به چه شکل انجام می‌شود؟
در مورد پسماند تفکیک شده از مبدا هم باید عرض کنم که میلان در این حوزه رتبه نخست را در اروپا دارد. برای اینکه شهروندان را به تفکیک زباله از مبدا نیز ترغیب کنیم جوایزی را درنظر گرفته‌ایم. میلان 9منطقه شهری دارد و ما برای این مناطق مسابقاتی را در نظر گرفتیم تا ببینیم که کدام منطقه بیشترین میزان تفکیک را خواهد داشت. همین امر شهروندان را علاقه‌مند به این موضوع کرد و جوایزی را هم به این امر اختصاص دادیم. البته در کنار تشویق و ترغیب باید جریمه‌هایی را هم برای شهروندانی در نظر گرفت که چنین مسائلی را جدی نگرفته و رعایت نمی‌کنند. خیلی مهم است که بتوان با شهروندان ارتباط برقرار کرد و بتوان مردم را در اجرای یک حرکت جمعی همراه کرد. اگر در مسائل شهری هم بتوانید شهروندان را با خود همراه کنید موفقیت به‌دست خواهد آمد. به طور حتم جمع‌آوری پسماندهای شهری در ابتدا کمی دشوار به نظر می‌آید اما زمانی که شهروندان تأثیرات مثبت آن را در ارتقای کیفیت زندگی و بهتر شدن وضعیت شهرشان ببینند با آن همراه می‌شوند.
با توجه به نکاتی که گفتید نکات اشتراک زیادی بین تهران و میلان وجود دارد. بحث تفکیک زباله از مبدا در تهران هم مورد توجه است اما یکی از نکات مهم در تهران مربوط به آلودگی هواست. یکی از راه‌های کم کردن از آلودگی هوا اجرای طرح کاهش (LEZ) است. میلان هم با اجرای این طرح موفقیت‌های زیادی کسب کرده. درباره اجرای محدودیت‌های ترافیکی در میلان توضیح دهید.
بله، در محدوده مرکزی میلان ما منطقه A را داریم که تردد خودروها به دقت نظارت می‌شود. با اجرای طرح کاهش در این محدوده 30درصد انتشار سرب کاهش پیدا کرد. همچنین در تولید ذرات معلق کمتر از 10میکرون نیز 50درصد کاهش را شاهد بودیم. در گام بعد به مرور مناطقی که تحت پوشش این نظام کنترل‌کننده آلودگی هوا بود، افزایش پیدا کرد. همزمان با این اقدام، نظام اشتراک خودرو و دوچرخه را توسعه دادیم. نکته مهم دیگری را درنظر بگیرید که میلان از تهران بسیار کوچک‌تر است. همچنین یکشنبه‌های هر دو هفته یک‌بار را روز بدون خودرو نامگذاری کردیم. در کنار همه این موارد ابتکارهایی را هم داشتیم. مثلا در روز یکشنبه بدون خودرو شهروندان از جوایزی چون تماشای رایگان مسابقات ورزشی یا بلیت با تخفیف سینما، تئاتر و غیره را عملی کردیم که همه این موارد ترغیب‌کننده هستند. البته در آغاز کار شهروندان بسیاری اعتراض می‌کردند اما وقتی که مردم نتایج اجرای طرح ازجمله تمیزی هوا، ارتقای کیفیت محیط زیست، تخفیف در استفاده از فعالیت‌های فرهنگی مانند تئاتر و سینما، پیاده‌روی امن و موارد این چنینی را در زندگی خود مشاهده کردند، استقبال کردند. روش کاری که استفاده شد به این صورت بود که اول طرح ترافیکی را اجرا کردیم بعد ترغیب شهروندان و در اختیار قراردادن امکانات به مردم بود که در نتیجه جذب افکار عمومی نسبت به ابتکار عمل شهرداری میلان را به‌دنبال داشت.
پیاده‌راه‌هایی هم در تهران ایجاد شده‌اند...
بله، باعث خرسندی من شد که دیدم شهردار تهران، آقای قالیباف هم اقداماتی را در این راستا انجام داده‌اند تا فضای لازم برای شهروندان به وجود بیاید. به‌عنوان مثال دیدم که پیاده‌راه‌هایی برای شهروندان ایجاد شده است که گام بزرگی است و می‌تواند فضای دلنشینی را برای مردم ایجاد کند اما این نکته را نباید از یاد برد که باید موزائیکی را در نظر گرفت که این کار به‌صورت زنجیره‌ای اجرا شود تا فضای مناسب شهری به وجود آید. در منطقه بازار دیدم که ایجاد فضای پیاده‌راه چقدر مفید بود و شخصیت و متانت آن منطقه را بالا برده است. در مورد کار دیگری که برای کاهش آلودگی هوا در شهر میلان موفق به اجرای آن شدیم توضیح دهم. ما بچه‌های مدرسه‌ای را ترغیب کردیم با هم به مدرسه بروند و برگردند. این کار چند مزیت دارد. اول این که بچه‌ها وقتی به‌صورت گروهی حرکت می‌کنند لحظات شادتری را تجربه می‌کنند چون با هم ارتباط دارند. این مسئله به آنها کارگروهی را آموزش می‌دهد اما غیراز این موارد، سفر گروهی بچه‌ها موجب می‌شود که خودروی کمتری در شهر تردد کند و آلودگی هوا هم کمتر می‌شود. البته این موضوع را با مسئولان مدارس و والدین بچه‌ها هماهنگ کردیم. در ابتدا هم مقاومت‌هایی وجود داشت اما اجرای طرح نتیجه خوبی داشت.
نظر شما درباره به کارگیری مدیریت یکپارچه برای اداره شهرها چیست؟ آیا شما در شهر میلان مسئول همه امور هستید؟
باید نکته‌ای را بگویم که حتما لحاظ شود. در دیدار با مدیران شهر تهران دیدم که همه مدیران شهرداری تهران افرادی شاخص و متخصص در کار خود هستند. در مدت حضور خود در تهران با مسئولان سازمان مدیریت بحران و سازمان حمل‌ونقل و ترافیک تهران دیدار داشتم و این امر را از نزدیک دیدم. البته واقعیت‌های شهر تهران و میلان را نمی‌توان با هم مقایسه کرد؛ چرا که این دو هر کدام هویت خاص خود را دارند و با توجه به این مسئله باید مدیریت مورد نیاز تعریف شود. البته می‌بینیم که در تهران کارهای بسیاری انجام شده و هر دو طرف توشه تجربیات زیادی را در اختیار دارند که می‌توانند با هم به اشتراک بگذراند. با تبادل این تجربیات است که می‌توان با عنایت به فرهنگ و تجربیات کارهای بزرگی را در شهرهای خود انجام دهند.
تهران، شهری روزآمد برای تمام شهروندان
تهران خیلی بیشتر از آنچه فکرش را می‌کردم شهری پویا، باز و به سوی جهان در حرکت است. با وجود مواردی که در غرب درباره تهران گفته می‌شود و آن را شهری در خود فرورفته و در انزوا تعریف می‌کنند مشاهده کردم که به هیچ وجه این طور نیست. تهران شهری روزآمد است که امکانات مناسبی را برای شهروندان از هر گروه سنی فراهم کرده است. مردم هم به راحتی در شهر تردد دارند. درباره مسائل فرهنگی و نکات دیگر به بحث می‌نشینند که همه این موارد از ویژگی‌های شهرهای بزرگ و زنده جهان است.
