رشد صادرات فرآورده های نفتی در سایه توسعه گاز در کشور

یکی ازمهم ترین فواید توسعه همه جانبه گاز در کشور طی سالهای اخیر افزایش چشم گیر میزان صادرات فرآورده های نفتی در کشور است به طوری که میزان صادرات فرآورده های نفتی در سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است به گونه ای كه میزان صادرات گازوییل بیش از 30 برابر و صدور سوخت هواپیما 400 درصد افزایش یافت.درواقع با صعودی شدن میزان صادرات فرآورده های نفتی در کشور ایران به تدریج وارد بازار صادرات فرآورده های نفتی شده است و در حال مستحکم کردن جایگاه خود در میان فعالان بین المللی این محصولات است. در حقیقت ایران اكنون به جز بنزین در سایر فرآورده های نفتی مانند گازوییل، نفت كوره، نفت سفید و حتی سوخت هواپیما به یک صادركننده مهم در جهان تبدیل شده است و به سرعت در حال توسعه فعالیت های خود است.صادرات سوخت هواپیما كه از سال 1393 توسط ایران آغاز شد در سال 1394 رشد چشمگیری یافت و افزایشی 400 درصدی داشت.البته درکنار افزایش میزان صادرات فرآورده های نفتی کشورمان بخش صادرات گاز مایع عملكردی مطلوب داشت اما به دلیل نوسانهای شدید بازار در بخش نفت وگاز درصادرات این محصول به میزان پیش بینی شده دست پیدا نکردیم، زیرا در بعضی موارد قیمت محموله ها از ٩٧٠ دلار به ٢٨٠ دلار رسید البته برآوردها نشان می دهد که در بخش گازوییل سال گذشته صادرات 270 هزارتن تحقق پیدا کرده است ولی صادرات 500 هزار تن گازوییل در سال جاری از مهم ترین اهداف پیش بینی شده در صنعت نفت است. از سوی دیگرصادرات نفت سفید در سال ٩٣ نیز به رقم ٥٠٠ تن رسید كه این رقم در سال گذشته با دو هزار و ٦٠٠ درصد رشد به ١٣ هزار و ٥٠٠ تن رسیده بود. ازطرف دیگر صادرات سوخت هواپیما در سال گذشته به ١٥ هزار تن رسید، در حالی كه این مقدار در سال ٩٣، سه هزار تن بوده است كه از رشد ٤٠٠ درصدی حكایت می كند. البته صادرات دیگر فرآورده ها هم با توجه به مقادیر مازاد مصرفی طی دوسال گذشته با افزایشی چشم گیری روبرو بوده است. درحقیقت دلیل اصلی افزایش صادرات فراورده های نفتی در كشور، افزایش تولید وتوسعه گاز در کشور واختصاص گاز به نیروگاه ها به عنوان سوخت مصرفی به جای فرآورده های نفتی است که به منظور بررسی بیشتر این موضوع به سراغ مدیرعامل شرکت پخش فرآورده های نفتی ایران رفته ایم. سید ناصر سجادی با اشاره به اینکه صادرات فرآورده های نفتی طی سال جاری نسبت به سال گذشته بیشتر شده است به ((تجارت ))گفت: توسعه گاز در کشورما موجب می شود تا گاز به جای فرآورده های نفتی بنشیند که این عامل در افزایش صادرات فرآورده های نفتی موثراست. وی تصریح کرد: در سال گذشته به طور میانگین روزچهار میلیون لیتر گازوییل صادر می کردیم که در چهار ماه ابتدایی سال جاری این میزان به 13 میلیون لیتر در روزرسید. سجادی افزود: البته در طی چهار ماهه گذشته45 میلیون لیتر نفت کوره صادر کرده ایم.وی تصریح کرد: بخش اعظمی از سوخت نیروگاههای کشور گاز مایع بوده است که طی چند سال گذشته سوخت گاز مایع نیروگاهها تبدیل به گاز طبیعی شده است که همین موضوع هم موجب افزایش صادرات فرآورده های نفتی کشورمان شده است وبه نوعی وقوع این اتفاق ارزآوری زیادی برای کشور داشته است.وی افزود: نکته مهم دیگری که در موضوع استفاده از فرآورده های نفتی مطرح است بحث  زیست محیطی این فرآورده ها ست.سجادی گفت: وقتی فرآورده های نفتی می سوزند هیدروکربن تولید می شود که آلودگی هوا را بیشتر می کند وهم اکنون با استفاده از گاز طبیعی به جای فرآورده های نفتی آلودگی هوا کمترشده است.مدیر عامل شرکت ملی پالایش وپخش فرآورده های نفتی ایران گفت: در سال گذشته نسبت به سال 93 حدود 20 درصد از مصرف گازوییل در کشور کاهش یافته است وبه طور تقریبی روزی 20 میلیون لیتر گازوییل در سال گذشته نسبت به سال 93 مصرف شده است. وی گفت: در چهار ماه نخست سال جاری روزی 10 میلیون لیتر گازوییل مصرف شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است. سجادی گفت: در چهار ماهه نخست سال جاری قریب به 20 میلیون لیتر نفت کوره در کشور مصرف شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل با روندی نزولی روبرو بوده است. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران تصریح کرد:آمارها به درستی از کاهش چشمگیر مصرف فرآورده های نفتی در کشور خبر می دهند که وقوع این اتفاق نوید دهنده توسعه همه جانبه گاز در کشور است.وی تاکید کرد: در واقع با تحت پوشش قرار گرفتن همه نقاط به شبکه گاز رسانی به امید خدا به جایی خواهیم رسید که از فرآورده های نفتی تنها در ناوگان حمل ونقل عمومی استفاده کنیم.سجادی گفت: در واقع  وقتی بخش های تولیدی، صنعتی وخانگی کشورزیر پوشش گاز می روند وقوع این اتفاق موجب می شود تا از یک طرف شاهد افزایش صادرات فرآورده های نفتی کشورمان باشیم واز طرف دیگر به لحاظ زیست محیطی دیگر شاهد آلودگی هوا هم نخواهیم بود. وی به تک نرخی شدن بنزین طی ماههای آتی هم اشاره کرد وافزود: تک نرخی شدن بنزین در قیمت 1000 تومان می تواند بسیار مناسب باشد  وسیاست های تک قیمتی در بازار بنزین برخلاف دونرخی شدن که فسادآور است بسیار خوب جواب می دهد. سجادی گفت: با تک نرخی شدن بنزین دیگر نیازی به استفاده از کارت هوشمند سوخت نیست که اینجانب هم موافق حذف کارت سوخت با تک نرخی شدن بنزین هستم.مدیرعامل شرکت پخش فرآورده های نفتی گفت: حذف کارت سوخت برای بنزین ضرورت دارد ولی برای گازوییل واستفاده سوختی خودروهای دیزلی وجود کارت هوشمند سوخت ضروری است. وی افزود: استفاده از کارت سوخت برای گازوییل واستفاده آن در بخش حمل ونقل لازم وضروری است زیرا گازوییل را به قیمت 300 تومان در هرلیتر در کشور عرضه می کنیم که این قیمت برای سوداگران جاذبه ویژه ای به منظور قاچاق دارد واعتقاد دارم که کارت سوخت در نفت وگاز باید حفظ شود تا زمانی که قیمت گازوییل به جایی برسد که دیگر شاهد قاچاق آن نباشیم. وی تصریح کرد: هم اکنون پروژه عرضه نفت وگاز براساس پیمایش را در بستر سامانه هوشمند سوخت  در حال اجرا است وطی 9 ماهی که از این پروژه گذشته است یعنی از مهرماه سال گذشته تا خرداد ماه سال جاری حدود 13/1 لیتر در بخش نفت وگاز صرفه جویی داشته ایم که اگر بر اساس روز این میزان را حساب کنیم روزی 6/4 لیتر در مصرف گازوییل کشورمان صرفه جویی شده است.سجادی اضافه کرد: از سال 86 که سهمیه بندی سوخت آغاز شد پیشنهادی برای افزایش قیمت انواع سوخت در کشور ندادیم ولی تجربه نشان می دهد که تثبیت قیمت سوخت در کشور موفق نخواهد بود.وی افزود: حدود چهار سال قیمت بنزین را روی 80 تومان نگه داشتیم که بعد ازآن با رشد11 درصدی مصرف بنزین در کشور مواجه شدیم که این موضوع سهمیه بندی بنزین را رقم زد.سجادی اضافه کرد: نگهداری سامانه هوشمند سوخت سالانه 30 میلیارد تومان هزینه دارد ولی ارزشمند است.وی از اجرای پروژه عدم عرضه گازوییل به خودروهای فاقد بیمه شخص ثالث از اول مرداد ماه سال جاری خبرداد وگفت: براساس گزارش هایی که دریافت کرده ایم نزدیک به 1900 مالک خودروهای سنگین در کشور بلافاصله پس از اجرای این طرح خودروهای خود را بیمه کرده اند. وی افزود: البته با ارتقای نحوه کارکرد سامانه هوشمند سوخت در کشور از مهاجرت کارت های سوخت گازوییل به شهرهای مختلف کشور جلوگیری به عمل می آید وخودروهای دیزلی که پلاک آنها مربوط به یک شهر درکشوراست باید در همان شهر سوخت گیری کنند. درحقیقت صحبت های مدیرعامل شرکت پخش فرآورده های نفتی ایران این واقعیت را روشن می کند که از یک طرف کاهش مصرف فرآورده های نفتی در کشور به سبب توسعه گاز افزایش صادرات این فرآورده ها را رقم زده است واز طرف دیگر حذف کارت سوخت از بنزین وحفظ کارت سوخت در گازوییل می تواند گامهای مهمی به منظور ایجاد تحولات مثبت سوختی در کشور باشد البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که قاچاق سوخت درکشورما طی چند سال اخیر روند رو به رشدی به خود گرفته است که برای مقابله با این اتفاق باید فکر وچاره ای اساسی اندیشیده شود. ازسوی دیگر موضوع توسعه گاز در کشور یک بحث جدی ومهم در سخنان سید ناصر سجادی است که وی  توسعه هر چه بیشتر گاز را موجب افزایش صادرات فرآورده های نفتی می دانست که به نظر می رسد سخن وی با توجه به آلودگی زیست محیطی فرآورده های نفتی کاملا صحیح ومنطقی باشد.بنابراین  حمایت از تک نرخی شدن بنزین وحذف کارت سوخت از یک طرف واصرار بر حفظ کارت سوخت گازوییل در کشور به منظور مقابله با قاچاق از طرف دیگر می تواند قصه پر غصه قیمت گذاری سوخت را در کشور ما برای همیشه به پایان برساند.