کورش شرفشاهی: با وجود اینکه هنوز نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشخص نشده است شاهد واکنش های متفاوتی از سوی بازارهای سرمایه در سطح جهان به این رویداد بوده ایم. سبز شدن بورس های جهانی که با زمزمه پیروزی بایدن اتفاق افتاد نشان داد بازارهای جهانی از رفتن ترامپ و جو روانی ناامنی که ایجاد کرده بود خوشحالند. در ایران هم با وجود اینکه انتخابات امریکا تاثیری در روندهای سیاسی و تصمیم گیریهای کلان کشور ندارد در بخش اقتصاد با واکنش های مختلفی رو به رو هستیم. نوسانات قیمت ارز و سکه و طلا همزمان با انتشار خبرهای مختلف از سرنوشت انتخابات نشان داد دلالان و سوداگران در تلاشند از این اتفاق به سود خود بهره برده و با جوسازی از آب گل آلود ماهی بگیرند. هر چند در نهایت کاهش چند هزار تومانی قیمت دلار و افت چند میلیونی قیمت سکه نشان داد بازنده این بازی همین دلالان و سوداگران هستند. آنها دست به دعا بودند تا ترامپ بار دیگر رییس جمهور شود تا بتوانند برای ۴ سال دیگر آشفته بازار ایجاد کنند و از جو روانی کاذب، جیب هایشان را پر کنند، اما نشد. از همان لحظه که آرای بایدن پیش افتاد، سفته بازان و دلالان خطر را بیخ گوششان احساس کردند. آنهایی که می توانستند این وضعیت را پیش بینی کنند، دست به فروش زدند و آنها که اعتقادی به بازی روانی نداشتند، همچنان بر داشته های خود اصرار کردند.
خبرسازی برای فرار از بحران
امروز بازار با شرایط ریزشی در همه بخشهای طلا، ارز، خودرو، لوازم خانگی، موبایل و... رو به رو است و این روند برگشتی ندارد زیرا مردم باور کرده اند که قیمت ها پایین می آید. مردم دلیل این کاهش را نمی دانند همانطور که دلیل افزایش قیمت را نمی دانستند اما به آن دامن می زدند. اما دلالها که نگران پایین آمدن قیمت ها هستند، دست به کار شده و با تولید خبرهای ساختگی و القای جو منفی به بازار، سعی دارند مانع ریزش بیشتر قیمتها شوند. آنهایی که در بازار خودرو فساد ایجاد کرده و صدها خودرو را در پارکینگ ها انبار کرده اند تا روز به روز بازار را ملتهب تر کنند تا به سود بیشتری برسند، اکنون مانند غریقی به هر تکه پاره ای دست می اندازند و در بدترین شکل ممکن، به هم پالکی های خود التماس می کنند مانع کاهش قیمتها شوند. این دلالهای خودرو بدون در نظر گرفتن عواقب، در فضای مجازی پیام عجیبی نوشته اند که برخی دلالان خودرو و نمایشگاه داران بین همکاران خود پخش میکنند« قابل توجه همکاران عزیز/ خواهشمندیم الکی ننویسید بازار در حال ریزش است. ماشین دارید، اعلام کنید قیمت شو بزنید، بعضی همکاران تو ضرر هستند. ماشین زیاد دارند. شما ماشین نداری، اعلام نکن. عزیز این کار والا خیلی بد است. همکار باید غم همکار را بخورد. ماشین شو بفروشه براش، نه دست روی دست بگذارد. قابل توجهی که ماشین ندارند و اعلام می کنند بازار ریزشی است.» براستی عجب ضرر تو ضرری شده است، آن موقع که برای فروش یک ماشین خارجی بیش از ۱۰۰میلیون تا یک میلیارد تومان سود بردند، چرا باید نگران و ناراحت امروز باشند؟ این داستانی است که در مورد بقیه کالاها نیز شنیده می شود.
کاهش قیمت دلار و سکه
آنچه در بازار سکه و ارز اتفاق می افتد، ریزش لحظه ای است و هیچ کس نمی تواند قیمت ها را برای یک ساعت دیگر پیش بینی کند. قیمت دلار از ۳۰ هزار تومان در روز چهارشنبه به ۲۴ هزار تومان در روز شنبه رسید و سکه نیز از ۱۵ میلیون تومان به ۱۲ میلیون تومان کاهش یافته است. اگرچه برخورد انتظامی همچنان ادامه دارد و وزارت اطلاعات در یک هفته اخیز دو تیم اخلاگر ارزی را در اصفهان و یزد دستگیر کرده که دهها هزار میلیارد تومان گردش مالی از بازار ارز داشت، اما هنوز این بحران ادامه دارد به نوعی که قیمت سکه در اتاقهای معاملاتی روز جمعه تا کانال ۱۱ میلیون تومان هم افت کرده بود ولی از صبح شنبه کانالهای دلالی تلاش میکنند با افزایش قیمت سکه در معاملات فردایی آنهم پیش از آغاز رسمی معاملات در بازار، به بازار سیگنال صعودی بدهند.مشابه این وضعیت در بازار ارز و خودرو نیز مشهود است تا جایی که دلالهای این بازارها در مکالمات با یکدیگر رسماً تأکید میکنند که نباید اجازه دهند سرمایهها از این بازارها بهسمت بازار بورس برود و خودشان ضرر کنند. در این رابطه محمد کشتی آرای نائبرئیس اتحادیه طلا و جواهر درباره علت افزایش قیمت سکه در معاملات فردایی گفت: برخی از دلالها میخواهند برای کاهش ضرر خود با بالا بردن ساختگی قیمتها، خریدهای قبلیشان را تبدیل به نقد کنند و به همین دلیل هم سعی در افزایش قیمتها در معاملات فردایی دارند.
ترس از کوچ نقدینگی به بورس
نکته بسیار مهمی که به چشم می خورد این است که در کانالهای تلگرامی و گروههای معاملاتی طلا، ارز و خودرو، اتحادی شکل گرفته تا مانع از حرکت نقدینگی بهسمت بازار سرمایه شود، تا جایی که فعالان این کانالها سعی دارند با منفی جلوه دادن بازار بورس و انتشار شایعات، بورس را ریزشی کنند و اجازه ندهند که پولها از بازارهای خودشان خارج شود. کارشناسان اقتصادی معتقدند، بعد از تخلیه حباب طلا و ارز و کاهش قیمتها در این بازارها، نقدینگی حاصل از فروش طلا و ارز راهی جز بانک و بورس ندارد؛ آنها میگویند بعد از این احتمالاً سرمایهها یا تبدیل به سپرده بانکی میشوند یا سهام؛ و احتمالاً همین اطمینان از مسیر آینده سرمایههای موجود در بازار طلا و ارز و خودرو موجب شده دلالهای این بازارها به تکاپو بیفتند و مانع از خروج نقدینگی از بازار شوند چراکه در این صورت کاسبیشان کساد خواهد شد و دیگر سودهای میلیاردی و بادآورده به جیب نمیزنند.در همین رابطه یک کارشناس بازار سرمایه گفت: با انتخاب بایدن به عنوان رییس جمهور امریکا با کاهش نرخ دلار مواجه میشویم که اثر آن در بازار سرمایه پیش خور شده و پس از چند روز نوسانات هیجانی در بازار دوباره شاهد تعادل در بازار خواهیم بود.شایان زهراکار در گفت وگو با ایلنا گفت: در هفته گذشته بازار سرمایه با هیجانات انتخابات آمریکا درگیر بود به طوری که یکسری از گروهها به سمت صف فروش و یکسری به سمت صفهای خرید تمایل داشتند.وی ادامه داد: چهارشنبه هفته گذشته، اکثر فعالان بازار با توجه به اخبار آمریکا، ترامپ را برنده انتخابات میدانستند در حالی که به صورت ناگهانی آرای بایدن پیشی گرفت. روز چهارشنبه بازار به سمت گروههای دلاری مانند فولاد، پتروشیمی و...پرتقاضا دیده شد. بازارهای ریالی مانند خودرو و بانک به سمت منفی و صف فروش حرکت کرد.این کارشناس بازار سرمایه افزود: در صورت انتخاب قطعی بایدن، در بازه زمانی کوتاه در بازار شاهد حرکت گروههای ریالی به سمت مثبت خواهیم بود.زهراکار تاکید کرد: پولهایی که از بازارهای موازی مانند مسکن و خودرو خارج میشود، میتواند به بهترین بازار که نقدشوندگی بالایی دارد، یعنی بازار سرمایه وارد شود.
بازی با روان مردم
نکته ای که نباید نادیده گرفته شود، نبود فرهنگ از خود گذشتگی، تفکر دلالی و یک شبه به همه چیز رسیدن است. این رویکردها باعث می شود تا سفته بازان و دلال ها به جو دادن به بازار، مردم را به مسیرهایی هدایت کنند که خودشان می خواهند وپس از آنکه سودهای لازم را از آن بازار کسب کردند، سرمایه هایشان را به بازارهای دیگر هدایت می کنند. این فرصت طلبان سعی می کنند بازارهای آرام را به چالش بکشند و مردم را در این بازی منفعت طلبانه به دام بکشند، دامی که متاسفانه مردم بسادگی وارد آن می شوند و گیر می کنند.
