به گزارش خبرنگار شهری- خبرگزاری فارس: خیلی‌ها معتقدند سخت‌ترین و پیچیده‌ترین حوزه فعالیت شهرداری‌ها، حوزه معاونت امور اجتماعی و فرهنگی است، چون باروح شهر سروکار دارد و علاوه بر آن، متولی فرهنگ عمومی شهر به‌حساب می‌آید. براین اساس معاونت امور اجتماعی و فرهنگی وظایف متعددی را در حوزه شهری دنبال می‌کند، اما امسال بنا به گفته شهردار تهران «علیرضا زاکانی» جلب و توسعه مشارکت‌های مردمی یکی از اولویت برنامه‌های شهرداری مناطق است. ازاین‌رو معاونت‌های امور اجتماعی و فرهنگی رویکرد توسعه مشارکت‌های مردمی را در اولویت برنامه‌هایشان قرار داده‌اند.
در منطقه ۱۴ تهران در همین مدت کوتاه معاونت امور اجتماعی و فرهنگی منطقه با ایده‌های جدید، توانسته است پروژه‌های جالبی را کلید بزند و در جلب و توسعه مشارکت‌های مردمی سنگ تمام بگذارد. «محمدحسین شیخ سفلی» معتقد است اصل کار در این حوزه، تعامل سازنده ما مردم است. او می‌گوید: «تعامل سازنده، با مردم منطقه را از سال‌های پیش، از طریق مسجد محله برقرار کرده است. همچنین ۱۵ سال فعالیت در حوزه شورایاری‌ها به او این فرصت را داده است تا پتانسیل‌های محله را بشناسد و شناخت و تعامل نسبی را با اهالی ۲۱ محله، در منطقه ۱۴ داشته باشد. او در این گفتگو از چگونگی جلب مشارکت مردم و پروژه‌های انجام‌شده می‌گوید و در انتها به معضلات و دفع آسیب‌های اجتماعی در منطقه ۱۴ اشاره می‌کند. با ما همراه باشید:
**حضور شما به‌عنوان سرپرست معاونت امور اجتماعی و فرهنگی با رسیدن ایامی مثل شروع سال تحصیلی، هفته دفاع مقدس و واکسیناسیون همگانی در منطقه همراه بود. در این شرایط از تعاملی که با مردم داشتید توانستید با جلب مشارکت‌های مردم، اهداف اجتماعی و فرهنگی شهرداری را پیش ببرید؛ دراین‌باره بیشتر بگویید.
قبل از اینکه سرپرستی امور اجتماعی و فرهنگی را بر عهده بگیرم مسئول فرهنگی بودم و قبل‌تر به مدت ۱۵ سال شورایار محله، بعدتر دبیر دبیران منطقه. با این اندوخته تجربه، توانستم مردم را در این شرایط سخت اقتصادی به میدان بیاوریم و به همکاری دعوت کنیم. این کار من تنها نیست مجموعه‌ای از کارکنان که ایده پردازی می‌کنند درراه انداختن پویش‌ها کمک می‌کنند. وقتی هدف کمک به مردم و فرهنگ مردم باشد خود مردم به میدان می‌آیند و ما را تنها نمی‌گذارند.
**از ساختار فرهنگی منطقه ۱۴ و شناختی که از منطقه خودتان دارید بگویید.
منطقه ۱۴ در مرکزیت پایتخت است. به هر جای تهران که بخواهید بروید باید از منطقه ۱۴ بگذرید. اهالی این منطقه بسیار مذهبی‌اند و خیلی از مقام‌های لشکری و کشوری به دلیل بافت مذهبی و اصیل نشین در این منطقه ساکن هستند.
اکثر اهالی این منطقه جزی محله‌های قدیمی و خانواده‌های دولابی، طلایی، چهارباغی، فشمی. لواسانی‌های و... هستند که بسیار ریشه‌دار بوده و فرهنگ خاص خودشان را حفظ کرده‌اند. در منطقه ما همچنان آداب‌ورسوم قدیم که همسایه باید از همسایه خبر داشته باشد حفظ‌شده است و ما هم تلاش می‌کنیم که این فرهنگ را زنده نگه‌داریم.
**به نظر شما جلب مشارکت‌های اجتماعی توسط شهرداری مناطق چه میزان می‌تواند در رفع مشکلات مردم تأثیرگذار باشد؟
در بحث مشارکت‌های اجتماعی بیشترین دادوستد با مردم است. مثل ارتباط با نخبه‌ها، امامان جماعت، غیرانتفاعی‌ها، شورایاری‌ها، هیئت‌ها، پاتوق‌ها و همه و همه حتی از ارتباط مؤثر با عامه جامعه نیز نباید غافل بود.
به‌ویژه اینکه کار فرهنگی و اجتماعی ارتباط و تعامل سازنده با مردم را می‌طلبد. مشارکت‌های اجتماعی باعث می‌شود مردم در کنار هم باشند و بستر اعتمادسازی بین مردم و سازمان شهرداری مهیا شود. در موارد بحران کمک‌های همه مردم یک‌کاسه شود و تأثیر بسزایی در حل بحران داشته باشد این موضوع در بحث کرونا به همه ثابت شد. طوری که با حمایت خیرین شهرداری منطقه ۱۴ توانستیم حدود ۳ هزار بسته معیشتی را در اختیار خانواده‌های با آبرویی قرار دهیم که در شرایط بحران ویروس کرونا، کار و درآمد خود را از دست داده بودند. بیشتر این کمک‌ها از جانب خیرین منطقه تأمین‌شده بود.
**در حال حاضر جذب کدام طیف از مشارکت‌های اجتماعی برای شما در اولویت است؟
جذب خیرین در محله‌ها با کمک شورایاران در اولویت برنامه‌های ماست.
**به نظر شما تبلیغات برای جذب خیرین این شبهه را افزایش نمی‌دهد که سازمان شهرداری باوجوداینکه خودش درآمدزا است و مالیات و عوارض از مردم می‌گیرد بازهم در پی جذب خیرین است و برای برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی از بودجه خود شهرداری هزینه نمی‌کند؟
بله ممکن است برای خیلی‌ها این سؤال پیش بیاید، اما وقتی پای خیرین به میان می‌آید برکت حضور به‌قدری زیاد است که می‌تواند مشکلات بزرگی را حل کند و این طی همه این سال‌ها به ما ثابت‌شده است. شناسایی خیرین کمک می‌کند که خیران در آبادانی محله خودشان شریک باشند و حتی در حمایت از همسایه‌ها. وقتی خیران دست‌به‌دست هم بدهند می‌توانند کارهای بزرگی انجام دهند. مثلاً در ابتدای کرونا چند خیر با حمایت شهرداری و شورایاری نیت کردند که ۱۴ گوسفند را برای سلامتی اهالی محله قربانی کنند. روزی که قرار شد کنار مسجد گوسفندها قربانی شوند به‌جای ۱۴ گوسفند، ۲۸ گوسفند قربانی شد و همه گوشت قربانی توسط معتمدان محلی بین مردم نیازمند تقسیم شد. از همان موقع تا همین امروز هرماه خیران چندین گوسفند را در محله خود قربانی می‌کنند تا برخی نیازمندان را متنعم کرده باشند. این‌یک نمونه از همدلی خیران ۲۱ محله ما و مشارکت‌های مردمی است.
**در پویش‌هایی که به‌تازگی انجام داده‌اید رد پای خیران هم دیده می‌شود؟
بله و این‌یکی از افتخارات شهرداری منطقه ۱۴ است که خیران به شهرداری اعتماد دارند البته حلقه اتصال این ارتباط مؤثر شورایاران هستند. بیشتر شورایاران منطقه ۱۴ از مساجد محلی برخاسته‌اند و مردم آن‌ها را به‌عنوان نمایندگان خود قبول دارند. در پویش مهر و مهربانی که به مناسبت بازگشایی مدارس راه افتاد بالغ‌بر ۵۰۰ بسته معیشتی و لوازم‌التحریر توسط خیران اهدا شد که ارزش ریالی هر بسته حدود ۴ میلیون ریال بود و همه تلاشمان را کردیم که این بسته‌ها به دست نیازمندان واقعی برسد. البته مشارکت‌های مردمی وقتی جلوه پیدا می‌کند که مردم در کنار خیرین قرار می‌گیرند و هر فردی بامهارتی که دارد سعی می‌کند گره‌ای را بگشاید.
**مصداقی دراین‌باره وجود دارد که خیران و مردم عادی و شهرداری در کنار هم گره‌گشایی کنند؟
بله ازاین‌دست برنامه‌ها در منطقه داریم. مردم در تمام این سال‌ها کنار ما بودند. یکی از برنامه‌هایی که در حال اجراست بحث برپایی مراکز واکسیناسیون است. در منطقه ما، ۸ مرکز ثابت واکسیناسیون فعال‌شده است برای تأمین ناهار این عزیزان برنامه‌ریزی کردیم که بتوانیم در هزینه‌ها صرفه‌جویی شود. برای تهیه ناهار بالغ‌بر ۱۰۰ پرسنل به مدت یک ماه خیران محلی مواد غذایی خشک برای پخت ناهار به مدت یک ماه تأمین کردند. برخی آشپزهای محلی با هماهنگی شورایاران برای پخت‌وپز در محلی که شهرداری در اختیارشان قرار داده غذای گرم را برای ۱۰۰ پرسنل مراکز واکسیناسیون آماده می‌کنند.
**یکی از دلایل مهم در مشارکت‌های مردمی، تعهدی است که اهالی قدیمی نسبت به محله‌شان دارند. شما با این جمله موافقید؟
بله دقیقاً همین‌طور است. مصداق این حرف تلاش پیرمردی از اهالی منطقه ماست که به‌صورت خودجوش سال‌ها پیش چند صد اصله نهال کاشته است و در تمام این سال‌ها خودش درخت‌ها را آبیاری کرده و هرس می‌کند از درخت‌ها به‌عنوان فرزندان خودش یاد می‌کند و بدون هیچ منتی باز بزرگی را از دوش شهرداری منطقه برمی‌دارد این خودش یک مشارکت مردمی است و تعهدی است که اهالی قدیمی نسبت به محله خوددارند.
**در منطقه شما شورایاران نیز از این طیف متعهد انتخاب‌شده‌اند؟ به همین دلیل است که توانسته‌اند ارتباط سازنده‌ای بین مردم و شهرداری ایجاد کنند؟
شورایاران در شناسایی خیران و خانواده‌های نیازمند بسیار گره‌گشا هستند شورایاران به این دلیل که از بدنه مسجد آمده‌اند مردم به آن‌ها اعتماد کافی دارند. یکی از طرح‌هایی که اعلام کردیم و متأسفانه با آن موافقت نشد این بود که شورایاران محله ناظر بر کار پیمانکاران شهرداری باشند تا روند کیفت کار بهتر شود. چون ناظران شهرداری منطقه نمی‌توانند بر تمام فعالیت پیمانکاران نظارت کنند.
از مهم‌ترین اتفاقاتی که در منطقه ۱۴ باعث افتخار ماست خودکفایی ۲۱ سرای محله است طوری که هر سرای محله باعث کارآفرینی مستقیم و غیرمستقیم برای ۱۰۰ نفر شده است و علاوه بر آن سراهای محله در کنار مسجد محله کار می‌کند و بسیاری از اهداف مسجد در سراهای محله پیاده‌سازی می‌شود.
**در هفته دفاع مقدس در امور اجتماعی فرهنگی چه ایده‌هایی را با مشارکت‌های مردمی عملیاتی کردید؟
اولین گام این بود که به مادران شهدا سر زدیم، آن‌هم نه دست‌خالی؛ گروهی از خانم‌ها محترمانه از مادر شهید درخواست کردند که اجازه دهد خانه‌اش را رفت‌وروب کنند. آن‌وقت پزشک را به خانه مادر شهید دعوت کردیم. چکاب کامل از وضعیت سلامت مادر شهید انجام شد و خدمات پزشکی برایشان انجام دادیم و در این مسیر همراهشان بودیم. اتفاق جالبی که افتاد از مادران شهید خواستیم که درخواست‌هایشان را بگویند. همه مادران شهدا سخاوتی داشتند مانند پسران شهیدشان. چیزی از ما نمی‌خواستند به‌غیراز اینکه آن‌ها را به بهشت‌زهرا ببریم برای زیارت خاک فرزندانشان. سنگ‌قبر یکی از شهدا را عوض کردیم و سر خاک یکی از شهدا گل کاشتیم همین و بس. مادران شهدا چیزی نمی‌خواستند و این بزرگ‌ترین درس برای جماعت جوانی بود که رفته بودند تا خواسته‌های مادران شهدا را اجابت کنند.
یکی دیگرازطرح هایمان که بسیار از آن استقبال شد دعوت از خوشنویسان محله بود که به‌صورت خودجوش یک روز کنار هم جمع شدند تا بر روی تخته‌هایی که شبیه به پلاکاردهای دوران دفاع مقدس و جبه‌ها بود با خط خوش شعارهای قدیمی مثل «لطفاً با وضو وارد شوید»، «لبخند بزن رزمنده» و.. را بنویسند. اغلب این شعارها برای رزمنده‌های جوان آن دوران که حالا مویی سفید کرده‌اند بسیار جذاب بود. این پلاکاردها را در معابر اصلی منطقه نصب کردیم. اصلاً فکرش را نمی‌کردیم که چنین کاری با چنین هزینه کم و با کمک و مشارکت مردم بتواند این‌طور برای مردم جذاب باشد. در این سال‌ها با چشم خودمان دیده‌ایم هرگاه از مشارکت خود مردم استفاده کنیم، طرح‌ها بیشتر بر جان‌ودل مردم می‌نشیند و رنگ و روی واقعی‌تری پیدا می‌کند.
**چه طرح‌های دیگری در طول سال داشتید که اهالی را برای حفظ و ارتباط صمیمانه و منصفانه تشویق کند؟
یکی از طرح‌های موفقی که عملیاتی شد انتخاب ۲۰ کاسب خوش انصاف توسط مردم محله بود. معیار انتخاب کاسب خوب محله، مردم‌داری، خوش انصافی، خداباوری بود که با جمعی از اهالی محله مثل امام جماعت مسجد، معتمد محله نماینده شهرداری به محل کسب، کاسب نمونه رفتیم و بنری را به‌عنوان کاسب نمونه محله به در مغازه او نصب کردیم و از طرف همه مردم محله از او تشکر کردیم. در بین کاسبان ریش‌سفید، جوان‌ها هم بودند.
**به نظر شما چطور مسئولان و مدیران شهرداری می‌توانند در جلب مشارکت‌های عمومی مؤثر باشند؟
باید خودمان وسط میدان باشیم و کارکنیم از اهالی بخواهیم که کنار ما باشند. البته این خطی مشی است که خدا رحمت کند شهید «حاج قاسم سلیمانی» بنا کرد دریکی از سخنرانی‌هایش می‌گفت: «فرمانده باید به سربازها بگوید بیایید نه اینکه بگوید بروید». این یعنی فرمانده باید خودش وسط میدان باشد و این بهترین درس برای افرادی است که می‌خواهند ایده‌ای را عملیاتی کنند.
**آسیب‌های اجتماعی منطقه را چطور رصد می‌کنید آیا برای دفع آسیب‌ها نیز از مشارکت مردم استفاده می‌کنید؟
بله اصل ماجرا این است که تا مردم نباشند هیچ اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد، اینجا هم روی کمک مردم حساب می‌کنیم مثلاً برای اینکه فضای بوستان‌ها و پارک‌های منطقه را امن کنیم برای مردم برنامه‌های ورزشی و مناسبتی را تهیه می‌بینیم و مردم در بوستان‌ها جمع می‌شوند و فضای بوستان‌ها برای تجمع معتادها ناامن می‌شود. ما تلاش می‌کنیم بتوانیم شرایط مناسبی را برای امنیت خاطر معتادهای محله هم ایجاد کنیم و بستر ترک اعتیاد را برای آن‌ها مهیا کنیم ازنظر ما آن‌ها هم یک شهروند بیمار هستند. نمونه مشارکت‌های مردمی برای ترک اعتیاد می‌توانم به حضور یکی از جوان‌های محله اشاره‌کنم که خودش اعتیاد را تجربه کرده بود و از ما خواهش کرد که زیرزمین سرای محله را برای کلاس‌های آموزشی ترک اعتیاد و بحث‌های روانشناسی برگزار کند. با مشورت هیئت‌امنا مسجد و معتمدین محله تصمیم گرفتیم به این جوان اعتماد کنیم و باگذشت سال‌ها شاهد هستیم که این جوان چقدر توانسته است در ترک دادن جوان‌های محله موفق باشد.
**شهرداری چه حمایت‌هایی از معتادهای در حال ترک داشته است؟
برای تشویق و حمایت جوان‌هایی که اعتیادشان را ترک کردند تلاش کردیم برای آن‌ها با توجه به مهارتی که داشتند کاروکاسبی دست‌وپا کنیم. اگر فردی به دنبال بنا، معمار، لوله‌کش، گچ کار و... بود. این افراد را به آن‌ها معرفی می‌کردیم تا بتوانند با درآمدزایی شرایط بهتری را برای زندگی‌شان فراهم کنند. بازهم از هرجایی که نگاه می‌کنیم اگر موفقیتی هست رد پای خود مردم است. تا مردم نخواهند هیچ اتاق مثبتی نخواهد افتاد. در کل معاونت اجتماعی و فرهنگی اساساً با تعامل با مردم معنی پیدا می‌کند.
**از عمده مشکلات شما در بحث آسیب‌های اجتماعی د ر منطقه ۱۴ چیست؟
مشکلات و آسیب‌های اجتماعی منطقه ما رها کردن زمین‌های بی‌دفاع شهری است. اغلب این زمین‌ها در ناحیه ۵ قرارگرفته‌اند. سازمان‌ها و اداراتی که متولی این زمین‌ها هستند زمین‌ها را به حال خود رها کرده‌اند و شرایط مساعدی را برای پرسه زدن معتادها فراهم کرده‌اند. این در حالی است که باید متولیان برای زمین‌های بی‌دفاع شهری حصار و مرزبندی ایجاد کنند و زحمت آن را از دوش شهرداری منطقه کم کنند.
انتهای پیام/
