دبیر کمیته علمی کشوری کرونا گفت: با توجه به این که امیکرون در کشور ما هفته گذشته شناسایی شده است و با توجه به زمان تکثیرش که حدود یک ونیم تا ۳ روز است، انتظار میرود که اگر پروتکلها رعایت نشود و واکسیناسیون انجام نشود، حداقل سه تا ۴ هفته آینده با اوج امیکرون در ایران مواجه شویم.
دکتر حمیدرضا جماعتی در نشست خبری آنلاین با خبرنگاران، گفت: با توجه به اینکه امیکرون از نظر سرایت زایی نسبت به ویروس دلتا تقریبا سه برابر سرایت زایی بیشتری دارد و حتی وقتی یک نفر مبتلا میشود میتواند ویروس را به ۱۰ نفر دیگر هم انتقال دهد و سرعت تقسیم شدن به دوتا را تقریبا یک و نیم تا دو روز میتواند ادامه دهد و این سبب افزایش قدرت سرایت زایی این جهش میشود، بنابراین این ویروس نسبت به جهش های قبل بیش از ۵۰ برابر جهش پیدا کرده است و این سبب شده است که ما در مورد رفتار ویروس هنوز خیلی چیزها را نمیدانیم و منتظر مطالعات بیشتر در مورد آن هستیم تا بر این اساس بتوانیم تصمیم گیری داشته باشیم.
وی افزود: آنچه که فعلا برای ما مشخص است این است که چون قدرت سرایت زایی بالایی دارد در خیلی از کشورهای دنیا بخصوص کشورهای اروپایی به نوع قالب ویروس درآمده است و در آمریکا تا حدود ۷۳ درصد این سویه گسترش یافته است. بر اساس گزارش های آخری که در مورد گسترش ویروس اعلام شده تقریبا تمام کشورهای دنیا آلوده به این جهش شدند؛ بنابراین ما باید در مورد این ویروس بیشتر بدانیم. فعلا بر اساس مطالعات صورت گرفته در کشورهای اروپایی میدانیم که بیشترین سنی که گرفتار این ویروس میشوند سنین ۲۰ تا ۳۰ سال و افرادی هستند که بالاتر از ۶۰ سال باشند که مورد تهاجم ویروس قرار میگیرند.
او تاکید کرد: در کرونای امیکرون نسبت به نوع دلتا ۴۰ تا ۵۰ درصد میزان بستری در بیمارستان کمتر بوده است ولی با توجه به سرایت زایی بالایی که دارد این مسئله که تعداد بستری کم است چندان مورد توجه قرار نگیرد. باید مردم با توجه به سرایت زایی بالایی که دارد پروتکلها را به خوبی رعایت کنند و بویژه مجامع، کنسرتها و... توجه کنند زیرا ویروس میتواند به سرعت منتقل شود. استفاده از ماسک سرایت زایی را به طور قطع کاهش میدهد.
جماعتی با تاکید بر لزوم انجام واکسیناسیون کرونا، اظهار کرد: همانطور که قبلا هم اعلام کردیم الان دیگر به عنوان دز بوستر در خیلی از کشورهای دنیا این واکسیناسیون را قبول ندارند و آن را در مقابل امیکرون به عنوان دز سوم و تکمیل کننده در نظر میگیرند و به مردم توصیه میکنیم دز سوم واکسیناسیون را انجام دهند و آن را جدی بگیرند. توصیه ما حتی به واکسیناسیون ۵ تا ۱۱ سال هم است. با توجه به بازگشایی حضوری مدارس که ممکن است سبب انتشار امیکرون شود توصیه میکنیم در این سنین هم واکسیناسیون داشته باشیم.
جماعتی در ادامه صحبتهایش درباره دو قرص درمان کرونا که در چند روز گذشته از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا تاییدیه دریافت کرده اند، گفت: در چند روز گذشته سازمان غذا و داروی آمریکا دو قرص درمان کرونا را اپرو (تایید) کرد. قرص های پکسلویید و مولنوپیراویر در کشور ما هم شرکتهای داروسازی توانایی ساخت آن را دارند و حتی تعدادی از آن را ساختند و منتظر سازمان غذا و دارو هستند تا در اختیار مردم قرار دهند؛ اما همانطور که مستحضر هستید موارد استفاده از این داروها در موارد مختصر تا متوسط در افرادی است که در شروع علائم بیماری هستند و بیماری زمینه ای دارند که وقتی به بیماری مبتلا میشوند امکان تشدید بیماری در بدن آنها وجود دارد و احتمال بستری شدن در بیمارستان را دارند توصیه میشود و نه هر فردی که علائم بیماری را به صورت خفیف دارد.
او در پاسخ به سوال ایسنا درباره مصرف این دو دارو در ایران، تصریح کرد: پکسلویید تا ۷۰ درصد و مولنوپیراویر تا ۳۰ درصد میتواند از پیشرفت بیماری و بستری در بیمارستان جلوگیری کند و اگر در افرادی که ریسک تشدید بیماری را دارند، استفاده شود موثر خواهد بود. چند شرکت دارویی در کشور مولکول دو دارو را ساختند و به تعدادی هم ساخته اند و منتظر مطالعات هستند و فکر نمیکنم با توجه به تایید دارو در سازمان غذا و داروی آمریکا، مشکلی در تایید دارو در سازمان غذا و داروی ایران به وجود آید.
جماعتی در ادامه صحبت هایش درباره تاثیر دورهمی ها در انتشار سویه اومیکرون اظهار کرد: اگرچه گزارشاتی از دورهمی ها داشتیم ولی معمولا با توجه به سیری که ویروس دارد اثرات آن هفته آینده مشخص میشود. در خیلی از کشور ها از جمله اتریش با انجام قرنطینههایی به مدت سه هفته توانستند میزان مرگ و میر و بستری افراد را کاهش دهند و موفق هم بودند. در ایتالیا هم از چند روز قبل محدودیت در مجامع عمومی گذاشتند و ما هم پیشنهاد این محدودیتها را دادیم. با توجه به این که امیکرون در کشور ما هفته گذشته شناسایی شده است و با توجه به زمان تکثیرش که حدود یک ونیم تا ۳ روز است، انتظار میرود که اگر پروتکلها رعایت نشود و واکسیناسیون انجام نشود، حداقل سه تا ۴ هفته آینده با اوج امیکرون در ایران مواجه شویم؛ از این رو تاکید بر پروتکلهای بهداشتی و انجام واکسیناسیون دز سوم در زمان طلایی دو هفته پیش رو داریم.
وی افزود: بر اساس مطالعات تزریق دز سوم حدود ۷۵ درصد در مقابل امیکرون در بدن فرد ایمنی ایجاد میکند. ایجاد محدودیتها بر اساس پروتکلها با نظر ریاست جمهوری و وزارت کشور هم موثر خواهد بود.
او ادامه داد: تدابیر ما رعایت پروتکلهای بهداشتی و محدودیت در مجامع و واکسیناسیون دز سوم است. با توجه به اینکه کیت تشخیص امیکرون در انستیو پاستور ایران ساخته شده است و در اختیار استانها قرار گرفت ولی با توجه به اینکه معمولا مبتلایان جوان بودند و سیستم ایمنی قوی داشتند و واکسیناسیون انجام دادند شاید با تعداد بالای امیکرون مواجه نبودیم. پروتکلهای اولیه ما ارزیابی افراد بستری در بیمارستانها بود و این سبب میشد بر اساس تست ها به آن میزان مبتلا به امیکرون شناسایی نکردیم.
وی درباره تعداد مبتلایان به امیکرون در ایران گفت: تا امروز تعدادی از امیکرون گزارش شده است و با توجه به روند ادامه دار تستها نمیتوان تعداد دقیقی از مبتلایان اعلام کرد. ۹۰ درصد مبتلایان به امیکرون سه علامت شاخص دارند؛ سرفه، گلودرد و تب علائم آنها است و خیلی از افراد ممکن است فکر کنند دچار سرماخوردگی معمولی شدند که این امر هم بسته به بدن افراد و وجود یا عدم وجود بیماری زمینهای متفاوت است.
دبیر کمیته علمی کشوری کرونا درباره تغییر معیار رنگبندی شهرهای کشور نیز بیان کرد: در جلسهای که با وزیر بهداشت داشتیم بر این موضوع تاکید شد و جلسهای متخصصین آمار وزارت بهداشت داشتند و به این نتیجه رسیدند که معیار رنگبندی باید تغییر کند و میزان افراد مبتلا بر اساس بحث بستری نسبت به دلتا باید ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر باشد تا نتیجه رنگبندی جدید به دست آید ولی این امر هنوز به صورت خام است و باید ببینیم رفتار ویروس چگونه خواهد بود.
وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره اینکه آیا افرادی که واکسن سه دزه پاستوکووک را تزریق کرده بودند اکنون با گذشت ۴ ماه از تزریق واکسن دز سومشان، لازم است برای تزریق دز چهارم اقدام کنند یا خیر، تصریح کرد: خیلی از کشورها در مورد دز چهارم فعلا صحبتی نکردند و میگویند باید دو ماه بگذرد تا رفتار جهش جدید شناسایی شود و در عین حال بعد از تزریق دز سوم سطح آنتی بادی بدن افراد به چه نحو خواهد بود و این موضوع نیاز به زمان دارد و سپس میتوان درباره تزریق دز چهارم قضاوت کرد و این امر در مورد واکسن پاستوکووک هم مصداق دارد.
جماعتی ادامه داد: مشخص شده است که انواع واکسنهایی که ما استفاده میکنیم اگر دز سوم هم تزریق شود دربرابر ویروس امیکرون موثر خواهد بود و ایمنی نسبتا خوبی ایجاد میکند. شاید بر نوع تزریق بحث باشد که واکسنهایی با پایه غیرفعال تزریق شود بهتر است دز سوم با پلتفرم دیگری باشد و... این بحث وجود دارد اما تغییر دز سوم بیانگر این نیست که واکسنهای قبلی واکسن خوبی نبودند. در مطالعاتی در آمریکا با واکسن های فایزر و مدرنا مشخص شد بعد از ۲۵ هفته کارایی این واکسنها در برابر دلتا به زیر ۴۰ درصد رسیده است و در مورد امیکرون کارایی ۱۰ درصد داشتند به همین دلیل توصیه به تزریق دز سوم شده است که کارایی واکسن به بیش از ۷۵ درصد برسد. این مسئله در مورد کشور ما هم با توجه واکسنهای موجود، وجود دارد؛ بنابراین توصیه بر این است که هر واکسنی که تزریق کردند باز هم دز سوم تزریق شود که کارایی واکسن افزایش یابد تا در برابر سویه امیکرون محافظت شوند.
او درباره علائم ابتلا به امیکرون، خاطرنشان کرد: ۹۰ درصد علائم این سویه سرفه، تب و گلودرد است و سایر علائم بر اساس فرد، سن او، بیماری زمینهای و... متفاوت است که به صورت ضعف، کوفتگی، علائم عضلانی، سردرد و... بروز مییابد. امیکرون علامت اختصاصی ندارد اما اگر در جامعهای سویهای غالب شود علائم مشابه را هم منتسب به آن سویه میکنیم. در مورد درمان دو بحث کورتیکو استروئید و توسیلیزومب به عنوان درمان اساسی برای بیماری در نظر گرفته شده است. در مواردی که بیماری حاد نباشد درمان علامتی و بر اساس شکایت بیمار است. اگر بیمار دارای ریسک فاکتور سن بالا یا بیماری زمینهای باشد توصیه به مصرف پکسلویید و مولنوپیراویر میکنیم.
وی افزود: مطالعاتی که انجام شد نشان داد که در مورد واکسنهای مختلف زمان کاهش سطح آنتیبادی متفاوت است؛ مثلا در مورد واکسنهای «این اکتیو» ویروسها تا سه ماه سطح آنتی بادی بالا بوده است و بعد از سه ماه سطح آنتی بادی کاهش مییابد به همین دلیل توصیه کردیم به سرعت دز سوم تزریق شود. آنچه واکسن ساخت داخل است هم میتواند کاملا با واکسن خارجی برابری کند و در کشور ما هم مطالعاتی انجام شده است. توصیه بر تزریق دز سوم بر اساس در دسترس بودن واکسن اهمیت زیادی دارد و توصیه کشورها و سازمان جهانی بهداشت بر اساس مطالعات انجام شده در کشورها است که در کشور ما استرازنکا و پاستوکووک برای دوز سوم به عنوان واکسن متفاوت از پلتفرم اولیه توصیه میشود؛ البته باز هم در دسترس بودن واکسن اهمیت دارد و تزریق دوز سوم تاکید میشود. شعار ما همیشه این بوده که بهترین واکسن در دسترس ترین واکسن است.
دبیر کمیته علمی کشوری کرونا درباره اینکه سویه ای از کرونا مخصوص ایران وجود دارد یا خیر، بیان کرد: ویروس در گردش است و همین سبب بروز جهش ها میشود. تاکنون جهش خاصی که مخصوص ایران باشد، نداریم و اکثر سویهها در کل دنیا در گردش بودند. گاهی جهشها به سمت بدتر شدن رفتار ویروس و گاهی به سمت بهتر شدن رفتار ویروس میرود. واکسن باعث میشود گردش ویروس در جامعه کم شده و سویههای جدید کمتر پدید آید و در وهله دوم سبب میشود که انتقال ویروس کند شود که سبب میشود جهش ویروس کمتر شود. ما باید تا حد امکان پیشگیری های لازم را انجام دهیم و بحث تزریق دوز سوم واکسن به بالای ۱۸ سال و واکسیناسیون در افراد زیر ١٨ سال و محدودیتهای هوشمند را جدی بگیریم تا اگر با ویروس وحشی رو به رو بودیم تا حد ممکن جلوی بروز پیک امیکرون را بگیریم. کسانی که سه ماه از تزریق دز دوم واکسن آسترازنکایشان گذشته باشد هم میتوانند اقدام به تزریق دز سوم کنند.
او تاکید کرد: تمام پیشبینی ها در مورد دز سوم صورت گرفته است و تولیدات داخلی ما برای دز سوم کفایت می کند. تمامی افراد بالای ۱۸ سال باید در چند هفته پیش رو برای دز سوم اقدام کنند تا ایمنی کافی در بدنشان به وجود آید.
وی درباره مدارس و مراکز آموزشی، گفت: توصیه ما این است که اگر میخواهند به شکل حضوری بازگشایی شود حتما باید پروتکلهای بهداشتی به دقت رعایت شود و تعداد محدود دانشآموز و و دانشجو در مدارس رعایت شود تا بتوان به صورت حضوری بازگشایی را انجام داد، اما اگر شرایط به درستی رعایت نشود و ممکن است سبب انتقال بیماری شود، توصیه میکنیم وزارت آموزش و پرورش با اولیای مدارس شرایط لازم و کامل را برای رعایت پروتکل بهداشتی رعایت کنند تا دانشآموزان آسیب نبینند یا عامل شروع پیک بیماری نباشند.
جماعتی افزود: در برخی کشورها تستی انجام نمیشود و گزارشاتی نداریم که اگر هم گرفتاری به کرونا پیش آید به بیماری های دیگر منتسب میشوند و به همین دلیل شاید آماری هم نداشته باشند ولی نمیتوان گفت در آن کشورها بیماری کلا وجود ندارد. ما که گزارش ارائه میدهیم روزانه تستهای زیادی انجام میدهیم و گزارش جهانی ارائه میدهیم.
او تاکید کرد: با توجه به اینکه در کشورهای دیگر دنیا امیکرون به سوش غالب بدل شده است، امیدواریم در چند هفته آینده اطلاعات کافی به دست آوریم تا سیستم خود را تنظیم کنیم ولی از آنجایی که نمیتوانیم معطل بمانیم باید تمام احتیاطات لازم را انجام دهیم تا جان کسی در خطر نباشد.