«یوگنی پریگوژین» رئیس گروه نظامی واگنر پس از اختلافنظر با فرماندهان نظامی ارشد روسیه بر سر نحوه اداره عملیات نظامی در اوکراین که در نهایت به شورش ناکام او و نظامیان تحت امرش علیه دولت روسیه منجر شد، در کانون توجه رسانهها قرار داشت و روز پنجشنبه هم در پی سقوط جت شخصی خود، به همراه گروه دیگری از همقطارانش از جمله «دیمیتری اوتکین» دست راست خود، کشته شد.
روزنامه وال استریت ژورنال روز جمعه آخرین روزهای زندگی پریگوژین را اینگونه روایت میکند: چرخهای جت پریگوژین جمعه گذشته فرودگاه بانگی، پایتخت جمهوری آفریقای مرکزی را لمس کرد و هدف از این سفر، حلوفصل یکی از اولین ماموریتهای واگنرها در آفریقا بود یعنی حمایت از دولت این کشور. امپراتوری واگنرها در آفریقا شامل پنج هزار نیروی نظامی بود که در سرتاسر این قاره پراکندهاند.
منابع مطلعِ رسانه آمریکایی میگویند در کرانه رود اوبانگی و در کاخ ریاستجمهوری آفریقای مرکزی، پریگوژین به «فوستن-آرکانژ توادرا» گفت شورش ماه ژوئن در روسیه، او را آوردن جنگجویان و سرمایهگذاری بیشتر برای متحدان خود در کشورهای «مرکز آفریقا» متوقف نکرده است.
کمی بعد، بالگرد واگنرها در نزدیکی مکان ملاقات فرود آمده و به ادعای وال استریت ژرونال، پنج نفر از فرماندهان «نیروهای واکنش سریع» سودان که در حال جنگ علیه ارتش این کشور، البته با پشتیبانی واگنرها هستند، در آن حضور دارند. این افراد از دارفور سودان راهی بانگی شدهاند تا هدیهای را به دست پریگوژین برسانند.
در عوضِ فراهمکردن موشکهای زمینبه هوا برای نیروهای واکنش سریع، آنها برای پریگوژین شمشهای طلا آوردهاند؛ هدیهای ارزشمند که از معادن منطقهای استخراج شده که نظامیان واگنر، امنیت آن را در منطقه جنگزده غرب سودان برای این نیروها تامین کردهاند.
در سوی دیگر منطقه صحرا در آفریقا اما، رقبای پریگوژین در وزارت دفاع روسیه پیام رقابتی را برای واگنرها در لیبی آورده بودند؛ کرملین در حال کنترل رسمی یک شبکه گستردهای بود که جاهطلبیهای آنها از حد فراتر رفته بود.
پریگوژین در همین زمانها بود که روسیه بازگشت. این یک سفر خداحافظی بود که فرمانده ۶۲ ساله فکر آن را نمیکرد.
یک پس از سقوط جت شخصی پریگوژین در منطقه تِوِر روسیه، پوتین کشتهشدن کسی را که پیشتر عالیترین نشان نظامی روسیه را به او اعطا کرده بود، تسلیت گفت.
رئیسجمهور روسیه با این حال گفت «او چند اشتباه جدی در زندگیاش مرتکب شد و تا جایی که میدانم روز گذشته از آفریقا بازگشته بود».
وال استریت ژورنال میگوید واگنرهای تحت هدایت پریگوژین در کشورهای مالی و سوریه نیز حضور داشتند و او چند روز پیش، به دولت نظامی جدید نیجر که پس از برکناری «محمد بازوم» رئیسجمهور نزدیک به غرب قدرت را به دست گرفته بودند، خدمات خود را ارائه میکرد.
پریگوژین در آخرین سفر خود به آفریقا و پیش از بازگشت به روسیه، ویدئویی از خود در مالی منتشر کرد و گفت «با وجود گرمای ۵۰ درجه، روسیه را فوقالعادهتر و آفریقا را آزادتر خواهد کرد».
پریگوژین همچنین در یکی از ویدئوهایی که تاریخ آن مشخص نیست و یکی از کانالهای تلگرامی نزدیک به واگنرها منتشر کرده میگوید: «همه ما به جهنم خواهیم رفت اما در آنجا، ما بهترین خواهیم بود».
وال استریت ژوزنال مینویسد پریگوژین که توسط ۳۰ کشور تحریم شده بود، «به زندگی در حال فرار خو گرفته بود، ترانسپوندرهای هواپیمای او اغلب خاموش بود و از گذر از آسمان کشورهایی که دولت نزدیک به غرب داشتند و ممکن بود اطلاعاتی به واشنگتن که جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای آن تعیین کرده بود ارسال کنند، پرهیز میکرد».
اکتبر گذشته پریگوژین به همراه ۶ نفر دیگر با یک ظاهر و گریم خاص برای دیدن ژنرال «خلیفه حفتر» به لیبی رفته بود. یکی از افرادی که حضور او در لیبی را دیده بود میگوید «هر کسی او را میدید، فکر میکرد یک سلفی است».
وال استریت ژرونال مینویسد پس از شورش ناکام، پریگوژین برای خودش، دشمنهای خودی در روسیه تراشید.
«الکساندر لوکاشنکو» رئیسجمهور بلاروس بعدها فاش کرد پس از اینکه واگنرها به مسکو نزدیک بودند، پوتین مصمم به کشتن پریگوژین بود اما او با رئیسجمهور روسیه تماس گرفت و او را منصرف کرد.
لوکاشنکو میگوید به پوتین پیشنهاد کرده بود واگنرها به بلاروس بروند و پریگوژین سه روز بعد با یک جت خصوصی وارد این کشور شد.
پریگوژین همچنان امیدوار بود ساختارهای نظامی که در آفریقا ایجاد کرده بود را سر پا نگه دارد. مقامهای اطلاعاتی غربی میگویند گروه جدیدی از واگنرها راهی جمهوری آفریقای مرکزی شده بودند و استقرارهای جدیدی هم در نزدیکی مرز با کنگو برای محافظت از حملات شورشیان، برپا شده بود.
یک مقام اطلاعاتی نیجری که کشورش خطر حمله جامعه کشورهای غرب آفریقا موسوسم به «اکوواس» را احساس میکند، به وال استریت ژورنال گفته است: «مرگ پریگوژین هیچ چیز را تغییر نمیهد. روسیه همچنان آنجاست. در نبود رهبر واگنر، آنها همچنان در آفریقا فعالیت میکنند، شاید حالا بازوهای کرملین قویتر خواهند شد».
مشاور رئیسجمهور آفریقای مرکزی نیز میگوید: «خبر مرگ پریگوژین دردناک است. او به حفظ دموکراسی کمک کرده، پس طبیعتاً کشور ما حالا داغدار است اما این اتفاق هیچچیزی را برای ما تغییر نمیدهد. ما به لطف قراردادهایی که با کرملین داریم، به همکاری با گروه پیمانکار نظامی واگنر ادامه میدهیم».
در هر حال و به ادعای رسانه آمریکایی، آخرین سفر پریگوژین از بانگی آغاز شد. او به رئیسجمهور و رئیس دستگاه اطلاعاتی جمهوری آفریقای مرکزی گفت گروه واگنر به منظور اطمینان از امنیت و همچنین تسهیل سرمایهگذاریها جدید در کشاورزی، حضور خود در این کشور را تقویت میکند.
روز بعد، پریگوژین شمشهای طلای استخراجشده از معادن دارفور را از نیروهای واکنش سریع دریافت کرد اما بنا بر ادعای سودانیهای حاضر در این مکالمه، گفت «طلای بیشتری میخواهم».
بنا بر ادعای رسانه آمریکایی، کمکهای پریگوژین به نیروهای واکنش سریع، باعث شده آنها پیروزیهای میدانی کسب کنند و کارخانه تسلیحات ارتش سودان و بزرگترین مقر پلیس در خارطوم را تصرف کنند.
بر اساس اطلاعات هوایی جت شخص پریگوژین، او پس از بانگی و پیش از بازگشت به مسکو و وقوع حادثه مرگبار، به باماکو در مالی رفت، آن ویدئو را در مقابل خودروهای ارتش محلی گرفت و وعده روسیهای فوقالعادهتر و آفریقایی آزادتر را داد.