سیدرضا صدرالحسینی
کارشناس مسائل منطقه
اخیرا در عراق و سوریه تحولاتی رخ داده که باید آن را بخشی از سلسله اقدامات برای حمایت از مردم غزه طی ۱۱۵ روز تجاوز اسرائیل به این منطقه بدانیم. عملیات اخیر علیه پایگاه «البرج» در نزدیکی اردوگاه «الرکبان» انجام شد که چهار پنجم از مساحت این پایگاه نظامی در خاک سوریه و یک پنجم از مساحت آن در خاک اردن واقع شده است. این عملیات در حالی انجام شد که اساساً در گذشته بخش عمده‌ای از تروریست‌های تکفیری در این پایگاه حضور داشتند و آموزش دیده‌اند و بارها در مورد خروج آنها از این پایگاه هشدار داده شده بود اما به هر ترتیب این عملیات اجرایی شد و سه سرباز آمریکایی کشته و حدود ۳۰ سرباز هم زخمی شدند.
نکته مهم این است که واکنش دولت بایدن و به خصوص وزارت دفاع ایالات متحده در ساعات اولیه انتشار خبر عملیات مذکور بسیار تند و تیز بود اما بعد از چند ساعت رفته رفته آنها سعی کردند تا کمی آرام‌تر در این مورد موضع بگیرند. این مواضع در حالی از سوی واشنگتن اتخاذ شد که بحث خروج ایالات متحده از عراق همچنان به عنوان یک گزینه مهم در دستور کار بغداد قرار دارد و حالا هم بحث خروج از سوریه مطرح شده است. مساله دیگر این است که ایالات متحده به این دلیل نام اردن را در این پرونده آورده که بتواند یک درگیری هدفمند میان کشورهای منطقه ایجاد کند و با تحریک اَمان بتواند مجدداً یک فضای متشنج را در خاورمیانه و به خصوص در میان این کشور با دو همسایه خود یعنی سوریه و عراق خلق کند که این اتفاق رخ نداد؛ چراکه دولت اردن با انتشار بیانیه رسمی اعلام کرد که در خاک این کشور هیچ اتفاقی رخ نداده و اساساً پایگاهی که هدف قرار گرفته چندین کیلومتر خارج از خاک اردن است. تمام این مسائل در حالی مطرح می‌شود که حالا این نزاع می‌تواند بایدن را در داخل و به خصوص در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آتی ایالات متحده مورد هدف قرار دهد. توجه داشته باشید که بایدن نتوانسته به صورت کامل یک ثبات مشخص را در عرصه اقتصادی ایجاد کند و به همین دلیل با مشکلاتی روبه‌رو است که حالا جمهوریخواهان هم در این راستا به دنبال استفاده از این فضا علیه وی هستند. از منظر دیگر باید متوجه بود که اختلافات تاکتیکی میان بایدن و نتانیاهو باعث شده که او حمایت سنتی لابی یهود در آمریکا را هم تا حدود زیادی از دست بدهد و مجموع این موارد می‌تواند کار را برای وی سخت و طاقت‌فرسا کند.
شایان ذکر است، نخست آنکه دولت آمریکا به صورت کلی نسبت به کشته شدن نیروهای خود حساس است و آنچه احتمال دارد، این است که آمریکا نسبت به این حمله واکنش نشان خواهد داد. دوم اینکه از زمان شروع جنگ غزه این اولین بار است که دولت آمریکا اعلام می‌کند که تعدادی از نیروهایش در منطقه کشته می‌شوند. سناریوی سوم هم این است که دولت بایدن تحت فشار جمهوریخواهان و فضای انتخاباتی تلاش کند واکنشی نشان دهد که حمل بر ضعف و متهم به بی‌عملی در مقابل رقبای منطقه‌ای نشود. سناریوی چهارم هم این است که بعد از انجام حملاتی هماهنگ و نسبتاً شدید در منطقه، بعید نیست که آمریکا برای کنترل وضعیت کنونی و جلوگیری از شکل‌گیری وضعیتی ناخواسته در جهت گسترش جنگ، به سمت ایجاد راه حلی برای پایان جنگ غزه حرکت کند و تشدید تقابل غیرمستقیم با مقاومت را به بعد از آن موکول کند. سناریوی پنجم هم این است که دولت آمریکا به دنبال خروج اوضاع منطقه از کنترل و گسترش جنگ در منطقه نیست و به‌رغم تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه در سه ماه اخیر، وضعیت به گونه‌ای نیست که توان اداره جنگی به موازات جنگ غزه داشته باشد.
