تدابیر اورژانسی برای بازار سرمایه

گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: بحران اقتصادی در کشور جدی است و هر اتفاقی که رخ میدهد، حساسیت دیگر بخشها را تشدید میکند. تفاوتی هم ندارد که این اتفاق در بخش سیاسی باشد یا فرهنگ و اقتصاد را هدف بگیرد، بلکه کافی است به نوعی بخشی از مدیریت کشور را به چالش بکشد. آنگاه همه چیز به هم میریزد. اگر ترامپ برجام را امضا نکند، بدون آنکه اتفاق خاصی افتاده باشد، همه چیز متحول میشود. البته این که ارتباط مستقیم با کشورمان دارد، تحولات دیگر کشورها نیز تأثیر مستقیم بر مدیریت کشورمان میگذارد. اما بدتر از همه اینکه در بسیاری از موارد بدون آنکه اتفاقی افتاده باشد، اقتصادمان بر هم میریزد که برخی آن را به سومدیریت تشبیه میکنند و برخی دیگر معتقد هستند دولتها برای کسری بودجه یا منحرف کردن افکار عمومی از ناکارآمدی مسوولان، به این مسائل دامن زده است. اکنون نیز شاهد گرانی شدن قیمت خودرو، ارز، طلا، لوازم خانگی و در یک کلام آشفته بازار اقتصادی هستیم و این در حالی است که بازار سرمایه رونق سؤال برانگیزی داشته و شاخص بورس در مدت کوتاهی از ۸۹ هزار به مرز یک میلیون رسیده است. اگر چه این رشد مثبت است، اما باعث نگرانی بسیاری از مسوولان شده و خطر سقوط بورس و تبعات آن بشدت احساس میشود.

تشکیل کارگروه سرمایه گذاری

در این رابطه وزیر کشور نیز احساس نگرانی دارد و به روند صعودی بورس در ماههای اخیر اشاره کرد و گفت: در آینده ۵۰ میلیون سهام عدالت میتواند وارد بورس شود. باید در این اوضاع و احوال مراقب واسطه گری و دلالی باشیم و اجازه ندهیم این سهام در استانها تحت تأثیر جریانهای واسطه گری قرار گیرد و از مسیر خود منحرف شود. عبدالرضا رحمانی فضلی در جمع استانداران به تشکیل کارگروه سرمایه گذاری و تولید در کشور اشاره کرد و گفت: ما پیشنهاد دادهایم اورژانس سرمایه گذاری در قالب کارگروههای تولید در سراسر کشور تشکیل شود تا هر استانی مشکلی در زمینه تولید و سرمایه گذاری داشت، موضوع به سرعت به این کارگروه ارجاع و حل شود.

وی افزود: باید با حضور مسئولان وزارتخانههای اقتصاد، صنعت، کشاورزی و راه و شهرسازی و سازمان حفاظت محیط زیست، کارگروهی در این زمینه در سطح ملی و متناظر آن در استانها تشکیل شود.

وزیر کشور درباره سازوکار این کارگروه اظهارداشت: چنانچه در هر استانی مشکلی در بحث تولید و سرمایه گذاری وجود داشته و این مشکل در سطح استان قابل حل نباشد، آن را به این کارگروه استانی ارجاع میدهند تا ظرف ۲۴ ساعت بررسی و نظر نهایی در باره آن اعلام شود.

رحمانی فضلی «صیانت از اشتغال موجود»، «بازگشت به کار کسانی که بیکار شدهاند»، و به نتیجه رساندن «فعالیتهای زودبازده» را سه اولویت مهم برای استانداران در سال جاری برشمرد و از استانداران استانهای مرزی
خواست در زمینه تقویت صادرات، تسهیل همکاریها با کشورهای همسایه و سرمایه گذاریهای متقابل تولیدی فعالتر شوند.

افزایش نگران کننده نقدینگی

در همین رابطه عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در نامهای به روحانی رئیس جمهور نوشت: در شرایط کنونی اقتصاد ایران روزانه بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور اضافه میشود و این وضعیت شرایط تصمیم برای مدیریت نقدینگی شتابان را با پیچیدگیهای خاصی همراه نموده است. محمدرضا پورابراهیمی افزود: در این خصوص رشد شاخص بورس در ماههای گذشته متأثر از افزایش حجم نقدینگی در کشور و ورود آن به بازار سرمایه شرایط خاصی را رقم زده است. شاخص کل بورس در پایان سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۸۶ درصد رشد کرده است و از ابتدای سال تا تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ این رشد به رقم بی سابقه ۹۱ درصد رسیده است که این به معنای آن است که شاخص بورس طی ۲۷ روز کاری تقریباً ۵۰ درصد رشد کل سال گذشته را داشته است. شاخص کل هموزن طی سال ۹۸ با رشدی ۴۳۰ درصدی روبرو بوده است و از ابتدای سال نیز بیش از ۷۵ درصد رشد را به خود دیده است.

رشد بورس و فرابورس

وی با اشاره به اینکه شاخص فرابورس ایران نیز در سال ۹۸ بالغ بر ۱۸۸ درصد رشد و از ابتدای سال بالغ بر ۶۹ درصد رشد کرده است گفت. ارزش بازار بورس و فرابورس طی سال ۹۸ با رشدی ۱۸۴ درصدی به رقم بی سابقه ۲۴۵۶۶۵۴۶ میلیارد ریال رسیده است و از ابتدای سال تا تاریخ ۱۶ اردیبهشت ماه با ۷۹ درصد رشد بالغ بر ۴۳۸۵۲۸۴۹ میلیارد ریال شده است. از ابتدای سال ۱۳۹۹ تاکنون در برخی روزها بیش از ۱۰۰ هزار نفر کد سهامداری دریافت کردهاند و مردم نسبت به سرمایه گذاری در بورس استقبال ویژهای کردهاند به طوری که از ابتدای سال ۹۹ تا تاریخ ۱۶ اردیبهشت ماه بالغ بر ۳۸ هزار میلیارد تومان منابع نقدینگی جدید وارد بازار سرمایه شده است. و میانگین ارزش معاملات بورس تهران به روزانه ۶۸۰۰ میلیارد تومان رسیده است.

استفاده از فرصت تاریخی

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر اینکه امروز با توجه به شرایط اقتصادی کشور و لزوم ثبات در حوزه اقتصاد و نیز اجتناب از سفته بازی در ارز و مسکن و ... فرصتی تاریخی برای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه بوجود آمده است گفت: افزایش چند برابری شاخص بازار بورس در مدت کوتاه اگر با تمهیدات و تصمیم گیری صحیح به همراه نباشد، علی رغم تمام محسنات آن میتواند تبعات منفی مهلکی نیز برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد. دولت باید از فرصت تاریخی به وجود آمده (اذن مقام معظم رهبری در آزادسازی سهام عدالت، امکان عرضه سهام شرکتهای دولتی، سهام شرکتهای شبه دولتی و نیز سهام شرکتهای متعلق به بانکهای دولتی) جهت جذب نقدینگی سرگردان حداکثر استفاده را بنماید، این حجم از نقدینگی اگر با عرضههای عمده همراه نباشد میتواند اثرات مخربی در اقتصاد ایجاد و موجب گردد ارزش ذاتی سهام شرکتهای موجود در بورس با ارزش روز سهام فاصله معنادار پیدا نموده و در آینده مخاطرات جدی را برای سرمایه گذاران، بنگاههای اقتصادی و منافع ملی به همراه آورد.

رشد قیمت سهام شرکتهای بی ارزش

وی با اعلام اینکه برخی از شرکتها که حدود ۴۰ درصد شرکتهای بورس و فرابورس را تشکیل میدهند هیچ ارتباط منطقی بین قیمت سهم و سودآوری آنها وجود ندارد گفت: به عنوان مثال شرکتی که NAV آن منفی است (شرکتی که ارزش تعهداتش بیشتر از ارزش داراییهایش است) هر روز به قیمت سهمش اضافه میشود و حتی شرکتهایی که غیر فعال هستند و یا سودآوری ندارند و یا با سودآوری بسیار ناچیز میباشند در قیمتهای بسیار بالا معامله میشوند و این علامت جدی است که اگر سریعاً در بازار سرمایه برای آنها تصمیمی گرفته نشود.

سقوط بورس خارج از تصور نیست

پورابراهیمی افزود: نگرانی برای این دسته از ارزش سهام شرکتها در روزها و هفتههای آینده زیاد بوده و سقوط آنها خارج از تصور نیست. درست است که این دسته از سهام حدود ۴۰ درصد بورس را تشکیل میدهند اما وقتی بازار رو به کاهش حرکت کند تمام بازار را دچار تلاطم و چالش خواهد کرد و حتی شرکتهایی که انتظار میرود روند رو به رشد داشته باشند را نیز به دلیل جو روانی بازار دچار چالش و تلاطم خواهد کرد.

تشکیل شورای ثبات مالی

وی تشکیل شورای ثبات مالی با حضور روسای بانک مرکزی، بورس و بیمه و افراد مستقل و متخصص حقیقی و نمایندگان بخش واقعی اقتصاد به منظور بررسی و رصد سیاستهای ارزی، مالی و پولی و ارائه پیشنهاد به نهادهای قانونگذار را مطرح کرد و گفت: واگذاری بقیه سهام شرکتهای دولتی و نیز شرکتهای بزرگ اقتصادی متعلق به بانکهای دولتی همانند شرکتهای سرمایه گذاری غدیر، امید، گروه توسعه ملی و .... از جمله راهکارهاست.

استمرار عرصه سهام

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس بر عرضه سهام نهادهای عمومی غیر دولتی مانند شرکتهای زیر مجموعه سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری و... و هدایت نقدینگی حاصل از فروش سهام برای شروع و تکمیل پروژههای ناتمام در جهت توسعه اقتصادی کشور اشاره کرد و راه اندازی اوراق اختیار قابل تبدیل به سهام در پروژههای سودآور که به دلیل عدم منابع مالی توسط دولت متوقف یا حتی شروع نگردیده است و تضمین سود اوراق در صورت عدم استفاده از تبدیل سهام در سررسید مقرر را مورد اشاره قرار داد. وی با تاکید بر فروش سهام دولت در پروژههای بزرگ ملی و تأمین مالی جهت اتمام پروژههای نیمهتمام را مورد تاکید قرار داد و گفت: اعمال سیاستهای تشویقی بیشتر برای بخش خصوصی و برای پذیرش شرکتها در بورس و نیز تسریع فرایند این شرکتها توسط شرکت بورس و فرابورس و آغاز معاملات مجدد اوراق آتی سکه طلا و انتشار اوراق آتی کالایی در حوزه انرژی کشور با توجه به صادرات بنزین و گازوئیل نیز از راهکارهای دیگر است. وی خواستار تخصیص بخشی از منابع حاصل از واگذاری سهام دولت به صندوق تثبیت بازار برای مقابله با بحرانهای ناشی از سقوط قیمتها در بازار سرمایه شد و افزود: وضع کارمزد جدید بر معاملات بازار سرمایه و اختصاص آن منابع به صندوق تثبیت بازار جهت حمایت از بازار سرمایه کشور در شرایط اضطراری نیز راهکار مناسبی است. همچنیناتخاذ تمهیدات مناسب با همکاری قوه قضاییه برای مقابله مؤثر با افرادی که در شبکههای مجازی اقدام به اعمال مجرمانه با هدف دستکاری قیمت نموده و از مردم نا آشنا به بازار سرمایه از طرق مختلف از جمله اغواگری و ارائه سیگنال، منافع غیرقانونی برای خود ایجاد مینمایند.