نصرت‌الله تاجیک
دیپلمات پیشین و تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی
برجام وزنه‌ای است که به هر دلیلی و از جمله بی مبادلاتی دولت نهم که رییسش قطعنامه‌های سازمان ملل را کاغذ پاره می‌دانست به پای سیاست خارجی بسته شده و هر چه زودتر بتوانیم این وزنه سنگین و نفس‌بُر را از پای سیاست خارجی‌مان باز کنیم تا آن را غرق نکند، عاقلانه‌تر است. به هر حال و با هر وضعیتی که بوده تقریبا طی چهار دولت یعنی دو دولت احمدی‌نژاد و دو دولت روحانی واقعا سیاست خارجی ما تحت روابط بین‌المللی کشور قرار گرفت و تا حدی به محاق رفت! و مذاکرات برای حل مساله هسته‌ای که برجام تبلور مذاکراتش است همه توان کشور را گرفته است، به گونه‌ای که روابط دو و چندجانبه و مخصوصا منطقه‌ای کمتر نمودی از گسترش، در این سال‌ها داشته است. با این وضعیت و مشکلاتی که در داخل داریم و مخصوصا بعد اقتصادی آن، اهمیت نقش برجام در حل مشکلات داخلی و بین‌المللی‌مان را نمی‌توانیم نادیده بگیریم. هر چه زودتر باید این وزنه را از پای سیاست خارجی‌مان باز کنیم. برخی می‌گویند دیگر برجام و مباحث هسته‌ای را رها کنیم و سراغ چیزهای دیگر مثلا بلوک‌بندی جدید برویم که واقعا عملی نیست و اول باید این مساله را حل کنیم و تا حل نشود، ما سیاست خارجی فعالی در دو یا چندجانبه نخواهیم داشت. زیرا کشورهایی که ما برای بلوک‌بندی به آنها دل بسته‌ایم، مانند چین و روسیه هم خودشان معتقدند ما باید مشکلات بین‌المللی خود را مخصوصا با آمریکا حل کنیم! اگر کسانی می‌گویند ما کشور را با تحریم اداره می‌کنیم، چرا تاکنون اداره نکردند؟! دو دولت قبلی یعنی دولت‌های نهم و دهم که دستشان بود چرا نتوانستند اداره کنند؟! ممکن است کشوری را بتوان با تحریم اداره کرد، اما ایران الان این شرایط را ندارد؛ چراکه چنین اقدامی زیرساخت‌های لازم خودش را می‌خواهد و چیزهایی لازم دارد که ما در ایران نداریم و یا نتوانسته‌ایم فراهم کنیم و اگر می‌توانستیم با تحریم کشور را اداره کنیم حتما این کار می‌کردیم؛ اولا کشور ما زیرساخت‌های لازم را ندارد و ثانیا زیرساخت‌های دیگرمان یعنی ساختارهای اصلی‌مان دارد لطمه می‌خورد، همان‌طور که الآن لطمه خورده و بیشترین لطمه هم متوجه مردم است و بدون شک مردم هستند که ضرر می‌کنند؛ یعنی بنیه اقتصادی کشور ضعیف می‌شود؛ تولید ثروت و درآمد سرانه پایین می‌آید و مشکلات و ناهنجاری‌ها متوجه خانوار می‌شود و وقتی دیوار خانوار فرو بریزد، دیگر فرد نمی‌تواند تحمل کند، لذا به نظر من بعید است بتوانیم با این وضعیت و با شرایطی که الآن در کشور داریم، با تحریم مقابله کنیم. تحریم در هر کشوری منشاء فساد است! کشوری که به طور کلی ۱۵ همسایه دارد و هر کدام از این کشورها مزیت نسبی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خاص خود را دارند و متفاوتند اگر اراده ملی و ساز و کار حکومتی و زیر ساخت‌های لازم و مخصوصا آمادگی اقتصاد سیاسی را داشته باشد، به راحتی می‌تواند تحریم‌ها را تحمل کنند اما به هر صورت اقتصاد و جامعه‌شان آسیب می‌بیند! باید توجه کنیم که تحریم‌های علیه ما از سوی یک قدرت فائقه است که روی مقدرات همین همسایه‌ها هم تاثیر می‌گذارد.
