اصطلاح «هجوم اشغالگران» نه فقط در لهستان بلکه در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا، از جمله در ۲۵۰۰ کیلومتری مرز لهستان، فرانسه نیز شنیده می شود. گروه‌های راست افراطی بار دیگر حضور پناهجویان در مرز لهستان و بلاروس را با «اشغال سرزمین‌های خود بدست مسلمانان و بیگانگان!» تشبیه می کنند. جولیان ادول، سخنگوی حزب راستگرای افراطی اتحاد ملی در فرانسه، دو روز پیش در شبکه تلویزیونی «ب اف ام» گفت که «ترجیح می دهد پناهجویان در مرز بلاروس و لهستان از سرما بمیرند اما مجوز ورود به اروپا را پیدا نکنند.»
با این حال پناهجویان گرفتار در مرز از یک «فاجعه دردناک انسانی» می گویند.
به گفته سازمان های حقوق بشری فعال در مرز لهستان تنها در ۴۸ ساعت گذشته دو پناهجو از جمله یک نوجوان ۱۴ ساله در اثر شدت سرما جان باخته اند. به گفته نهادهای حامی حقوق پناهجویان در مرز لهستان و بلاروس، دست کم ۸ نفر جان خود را بدلیل گرسنگی و سرما در هفته های اخیر از دست داده اند.آخر هفته گذشته خبر مرگ یک پناهجوی عراقی به‌عنوان دهمین قربانی این بحران کم سابقه میان اتحادیه اروپا و همسایگان شرقی این کشور منتشر شده بود.
این در حالی است که پلیس لهستان روز شنبه ۱۳ نوامبر با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد جسد یک مرد جوان سوریه‌ای را در مرز این کشور با بلاروس پیدا کرده است. به این ترتیب شمار قربانیان بحران مرزی میان دو کشور به ۱۱ نفر می‌رسد.
هنوز دلیل مرگ این فرد مشخص نیست. جسد این شهروند سوریه در جنگل‌های اطراف وولکا ترچووسکا پیدا شده است. به گفته گارد مرزی لهستان جمعه شب یک گروه دیگر از مهاجران تلاش کردند تا با عبور از حصارهای موقت از بلاروس وارد لهستان شوند.
بحران مرزی میان بلاروس و لهستان به یک جدال ژئوپولیتیک میان روسیه و اتحادیه اروپا بدل شده است. روز جمعه و پس از تهدیدهای اتحادیه اروپا به تحریم ترکیه و خطوط هواپیمایی این کشور به دلیل انتقال پناهجویان به بلاروس، هواپیمایی بلاویا (بلاروس) اعلام کرد ترکیه دیگر به این کشور اجازه حمل مسافران تبعه سوریه، عراق و یمن به بلاروس را نمی‌دهد.
پلیس لهستان روز شنبه همچنین ماموران مرزی بلاروس را به همکاری با پناهجویان برای تخریب حصارهای موقت مرزی میان دو کشور متهم کرد. در بیانیه پلیس آمده است که نیروهای بلاروس دیشب با خوردوهای نظامی پایه‌های سیم‌های خاردار را از جا کنده و برای پاره کردن فنس‌های فلزی به مهاجران یاری رسانده‌اند.
یکی از پناهجویان مستقر در شهر مینسک که «وضعیت دردناک» گرفتاری در مرز بلاروس و لهستان را تجربه کرده است در گفتگو با یورونیوز می گوید: «افرادی که در حال حاضر در مرز هستند نه اجازه دارند به بلاروس برگردند و نه می‌توانند از مرز رد شده وارد خاک لهستان شوند.»
نهادهای حقوق بشری از جمله سازمان عفو بین الملل اعلام کردند که دولت لهستان اجازه ورود پزشکان مستقل به مرز برای معالجه و کمک به پناهجویان را نمی‌دهد. از سوی دیگر ماتئوش موراویه‌تسکی، نخست وزیر لهستان با تمدید «وضعیت اضطراری» در این کشور به هیچ روزنامه نگاری اجازه نزدیک شدن به محل گرفتاری پناهجویان را نداده است. تمام راه‌هایی که به مرز با بلاروس منتهی می شوند در روزهای اخیر از سوی نیروهای مرزی لهستان برای خبرنگاران مسدود شده اند. تنها سازمان های حقوق بشری و فعالان حقوق پناهجویان اجازه دارند برای کمک های محدود به این منطقه بیایند.
وضعیت اما در بلاروس بهتر نیست. دولت های اروپایی می گویند الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس، با حمایت از پناهجویان به عنوان ابزار فشار به اروپا استفاده می کند. با این حال یکی از همین پناهجویان گرفتار در مینسک، پایتخت بلاروس به یورونیوز می گوید: «در حال حاضر ما پناهجویانی که در مینسک هستیم حتی جرأت نداریم که در مکان‌های عمومی ظاهر شویم. نمی‌توانیم به بازار برویم و آب و غذا برای خودمان تهیه کنیم، به این خاطر که پلیس در خیابان‌ها حضور دارد و اگر ما را ببینند فوری بازداشت و دیپورت می‌کنند.»
این پناهجو که از کردستان عراق می آید می گوید: « شخصا تا الان سه بار به مرز بلاروس-لهستان رفتم. دو بار به سیم‌های خاردار مرز بلاروس رسیدیم که هر دو بار پلیس‌های بلاروس ما را برگرداندند و اجازه ندادند وارد شویم. بار سوم هم قبل از آن‌که به سیم خاردار نزدیک شویم، با یک ایست بازرسی مواجه شدیم و حتی اجازه ندادند از خودرو پیاده شویم. یکی از همراهان راننده پیاده شد که با مشت و لگلد از سوی پلیس‌ها به داخل ماشین هدایت شد و گفتند دیگر نباید اینجا بیایید.»
کمک به پناهجویان گرفتار در مرز باید در اولویت قراربگیرد. جان آنها در خطر است.
یک پناهجوی عراقی گرفتار در بلاروس
پناهجوی کرد گرفتار دربلاروس می گوید: « هوای اینجا خیلی خیلی سرد است. دمای اینجا هر شب به زیر صفر می‌رسد. اینجا به شدت سرد است. حتی داخل هم به زور می‌توانیم این هوا را تحمل کنیم. برای بقیه افرادی هم که در مرز بسر می‌برند، کیسه خواب همراهشان نیست. پلیس بلاروس چادر و وسایلشان را می‌گیرد و هیچ چیزی همراه خود ندارند. عده‌ای که همان اوایل رفتند، مشکل چندانی نداشتند، اما آن‌هایی که اخیرا به مرز رسیدند چیزی برای گرم کردن خود ندارند.»» با این حال از ما می خواهد تا این پیام حتما منتقل شود که «کمک به پناهجویان گرفتار در مرز باید در اولویت قراربگیرد. جان آنها در خطر است.»
به گفته این پناهجوی کرد «بیشترین نگرانی شامل حال پناهجویانی است که با حمایت نیروهای پلیس بلاروس از سیم خاردارها گذشته اند و حالا بین دو مرز گرفتار شده اند.» چرا که پلیس مرزی در لهستان اجازه ورود به آنها نمی دهد و نیروهای مرزی بلاروس نمی گذارند این پناهجویان دوباره وارد خاک بلاروس شوند. «پناهجویانی که در برزخ گرفتار شده اند و در میان آنها کودکان و زنان بسیاری هستند.»
بیشترین نگرانی شامل حال پناهجویانی است که با حمایت نیروهای پلیس بلاروس از سیم خاردارها گذشته‌اند و حالا بین دو مرز گرفتار شده‌اند...پناهجویانی که در برزخ گرفتارند و در میان آنها کودکان و زنان بسیاری هستند.
پناهجویان گرفتار در یک برزخ
با شدت گرفتن بحران پناهجویان در بلاروس، سازمان ملل اعلام کرده است که کمک های بشردوستانه ای را در اولین فرصت به پناهجویان ارسال می کند. این موضوع را با پناهجوی کرد گرفتار در بلاروس مطرح کردیم.
او می گوید: «تا به این لحظه هیچ کمکی از سازمان ملل در بلاروس ندیدیم. بقیه دوستان‌مان هم که در مرز بلاروس و لهستان هستند هیچکدام موفق به صحبت با کارمندان و امدادگران سازمان ملل نشده اند. سازمان ملل فقط یک اسم است. اینجا هیچ‌گونه کمک یا همکاری‌ای وجود ندارد. افرادی هم که به مرز می روند بازداشت می شوند و پلیس بلاروس همه وسایل، موبایل‌ها و پول‌های‌شان را می گیرد. اینجا هیچ کمک رسانی وجود ندارد به جز این که جمعی از گروه‌های مافیایی شکل گرفتند و مردم را لخت و وسایلشان را به غارت می‌برند و در نزدیکی مرز برای پناهجویان مشکل درست می‌کنند. کمک رسانی و همکاری که از آن صحبت می‌شود را ندیده‌ایم و صرفا بلاروس برای تبلیغات مقداری آب آشامیدنی به پناهجویان تحویل داده بود وگرنه چیز دیگری به عنوان همکاری و کمک رسانی ندیده‌ایم. نه خودم و نه دوستانم که آنجا در مرز هستند.»
این پناهجوی کرد با هشدار به سازمان ملل، نهادهای حقوق بشری و اتحادیه اروپا می گوید: «اکنون حال پناهجویان به شدت وخیم است. اگر وضع همین‌طوری پیش برود، نمی‌دانیم چکار کنیم؟ تا الان چند نفر از شدت سرما یخ زدند. آن‌هایی هم که اینجا در مینسک هستند، راهی برای خروج ندارند. همه ما در انتظار اتخاذ تصمیمی از سوی اتحادیه اروپا و پذیرفتن پناهجویان هستیم، وگرنه بیشتر از نیمی از پناهجویان در مرز از شدت سرما می‌‌میرند.»
هرچند نیروهای مرزی لهستان مجوزی برای پوشش رسانه ای صادر نکرده اند اما ویدئوهایی که از طرف خود پناهجویان ضبط و منتشرشده نشان می دهد که شرایط در منطقه مرزی بسیار وخیم است. نبود غذای کافی و سرمای هوا جان هزاران نفر را تهدید می کند. با این حال مهم ترین تصمیمی که پارلمان لهستان گرفته تمدید پیشنهاد دولت مبنی بر وضعیت اضطراری و احداث دیوار مرزی به طول ۱۰۰ کیلومتر است.
در سوی دیگر دولت الکساندر لوکاشنکو که از پناهجویان به عنوان سلاح در جنگ سرد با اتحادیه اروپا استفاده می کند اعلام کرده که هزاران پناهجوی دیگر را به سمت مرزهای اتحادیه اروپا روانه خواهد کرد.
با این حال پناهجوی کردی از میانه های ماه اکتبر به بلاروس رسیده است، می گوید: «در بلاروس موقعیت کار وجود ندارد. زبان‌‌شان را بلد نیستیم. همین امر ماندن در بلاروس را دشوارتر کرده است. اقتصاد کشور بلاروس خوب نیست. تا یادگیری زبان، امکان امرار معاش برای وجود ندارد. پس از فراگیری زبان هم نمی‌توانیم به آن صورت خرج مایحتاج اولیه زندگی خود را تامین کنیم چون هزینه اجاره خانه اینجا خیلی گران است. در هر صورت بسیار دشوار است بتوانیم اینجا زندگی کنیم.»
