علی حیدری
کارشناس کار و تامین اجتماعی
از سال ۹۵ دولت هرساله با کسری بودجه مواجه شده و این کسری را از طریق انتشار اوراق و قرض از جامعه تامین می‌کند. دولت حتی این کار را هم با بازار سرمایه انجام داد و باعث شد بسیاری از خرده سرمایه‌دارن بخشی از سرمایه‌ی خود را از دست بدهند. در حقیقت چون مصارف قطعی شده‌ی بودجه از طریق منابع تامین نمی‌شود، دولت مجبور است کسری را از جای دیگری تامین کند. دولت برای سال ۱۴۰۱ به این نتیجه رسید که چون تحریم‌ها ادامه خواهد داشت در نتیجه این کسری پایدار خواهد ماند و باید راهبرد دیگری را برای رفع کسری بودجه پیدا کند. در نتیجه دولت در بودجه‌ی ۱۴۰۱ به سمت کسب درآمد از جامعه و افزایش درآمدهای مالیاتی رفت. از سوی دیگر پیش‌بینی شده که برای سال آینده ۶۰درصد درآمدهای مالیاتی افزایش پیدا کند. این موضوع باعث می‌شود قدرت خرید مصرف‌کننده و تولید کننده کاهش پیدا کند. چراکه از یک طرف مالیات بیشتری گرفته می‌شود و از طرف دیگر دستمزد مطابق با نرخ تورم افزایش پیدا نخواهد کرد.
بنابر این همه‌ی کارشناسان بر این موضوع تاکید دارند که بودجه‌ی سال آینده فشار مضاعفی بر روی دوش طبقات ضعیف جامعه وارد می‌کند و معلوم نیست چطور می‌توان عقب ماندگی دستمزد از نرخ تورم را جبران کرد؟
در این شرایط بحث حذف ارز 4200 تومانی و احیای کُوپن دیجیتال مطرح است. با احیای کوپن دیجیتال می‌توان بخشی از فشار متاثر از تورمی که روی اقشار ضعیف جامعه افتاده را برداشت اما برخی با این پیشنهاد مخالف هستند و تاکید دارند اینها تفکرات سوسیالیستی است و امکان‌پذیر نیست. این در حالی است که تجربه‌ی پرداخت کوپن را در دوران جنگ تحمیلی داشتیم و دولت می‌تواند کالای اساسی را با استفاده از کوپن در اختیار مردم قرار دهد. در کشورهای سرمایه‌داری نیز در جریان بحران اقتصادی، دولت‌ها سیستم عرضه و تقاضا و سپردن قیمت‌ها به دست بازار آزاد را کنار می‌گذارند و دولت خود مدیریت برخی از کالاها را به دست می‌گیرد تا جامعه از همین حداقل‌ها هم محروم نشود. اما متاسفانه در ایران تفکری حاکم است که با این قبیل تصمیمات مخالفت می‌کند.
از سوی دیگر دولت برای افزایش یارانه‌ها مصمم است. گویا دولت پی برده ۴۵هزار تومان یارانه‌ای که دولت در سال ۸۸ درنظر گرفت امروز ارزش خود را از دست داده، اما دولت چگونه می‌تواند تعهد دهد که ارزش یارانه‌ای که امسال به دنبال افزایش آن هستند در سالهای بعد حفظ شود؟ همچنین دولت چگونه مطمئن است یارانه‌ها برای خرید کالاهای اساسی صرف خواهد شد؟
