جولان پوشاک قاچاق در بازار

سعید جلالی قدیری
دبیر اتحادیه تولیدو صادرات نساجی

پوشاکی که اکنون به کشور قاچاق می شود، ماهیتی استوک دارد، استوک به معنی، کالای از فصل خارج شده است و قیمت فروش این نوع پوشاک حتی از مجموع قیمت مواد اولیه و تولید آن پایین تر است. بنابراین، نه تنها ایران که هیچ کشوری نمی‌تواند با این کالاها رقابت کند. پوشاک استوک سایر کشورها از قبیل ترکیه و بنگلادش به ایران سرازیر شده است. اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران از سال 1395 به دنبال آن بود که این مساله را حل کند و پیگیر‌ی‌های ما منجر به صدور دستورالعملی با عنوان ثبت نمایندگی برندهای خارجی از سوی وزارت صمت شد. در آن مقطع، واردات پوشاک آزاد بود اما به رغم آزاد بودن واردات رسمی، کسی از مسیرهای قانونی اقدام به واردات پوشاک نمی‌کرد و اکثر پوشاک داخل بازار، از محل قاچاق تامین می شد. آمار سال‌های 1395 و 1396 نشان می‌دهد که واردات قانونی پوشاک بیش از60 میلیون دلار بود و طبق آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در همان زمان، ارزش پوشاک قاچاق به سه میلیارد دلار می‌رسید؛ این یعنی، 98 درصد قاچاق و دو درصد واردات رسمی. در سال 1396، معادل 30 درصد بازار در اختیار کالای قاچاق بود، اقدامات مختلفی برای مهار قاچاق صورت گرفت و این تلاش‌ها در نهایت به طرحی با عنوان مقابله با برندهای محرز پوشاک قاچاق در سمت عرضه منتهی شد که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز متولی اجرای آن شد. اجرای این طرح در دی ماه سال 1397 آغاز شد؛ اما به دلیل توقف مکرر و عدم استمرار اجرای آن، نتایجی که مد نظر بود، محقق نشد. با این وجود، برآوردها از نتایج اجرای نیم بند این طرح، کاهش 20 تا 25 درصدی قاچاق پوشاک بود و این موجب رونق تولیدات داخلی هم شده بود. اما با توقف اجرا، بازگشت‌پذیری قاچاق به مراکزی که با آن برخورد می شد، به حدود 80 درصد می‌رسید. کاهش ارزش لیر ترکیه و کاهش مصرف پوشاک در کل دنیا به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا،‌موجب افزایش قاچاق پوشاک به ایران شده است، پوشاکی که اکنون به کشور قاچاق می شود، ماهیتی استوک دارد، استوک به معنی، کالای از فصل خارج شده است و قیمت فروش این نوع پوشاک حتی از مجموع قیمت مواد اولیه و تولید آن پایین تر است. بنابراین، نه تنها ایران که هیچ کشوری نمی‌تواند با کالای استوک رقابت کند. کل دنیا به سکوی پوشاک استوک تبدیل شده است. قاعدتا این کالاها به کشورهایی نظیر ایران که عضو مقاوله نامه‌های بین المللی در حوزه برند نیست، سرازیر می شود . اما بالاخره باید فکری اساسی برای مقابله با ورود این محصولات در مبادی ورودی و همچنین عرضه کالاهای فیک که به نام برندها تولید می‌شود، صورت گیرد. ارزش فعلی پوشاک قاچاق در بازار را 2 میلیارد دلار است. مشاهدات ما از بازار حکایت از آن دارد که ارزش کالای قاچاق رقمی در حدود 2 میلیارددلار بوده و اکنون 25 درصد سهم بازار در تصاحب کالاهای قاچاق است. اما ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نظر دیگری دارد و ارزش این کالاها را 600 میلیون دلار عنوان می‌کند.