حسن شجاعی
رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس
موضوع تفکیک بین دخالت و نظارت موثر از جمله در سطوح استانی و نمایندگی پیش‌بینی نشده و از نظر ادبیات حقوقی نیز از غنای کافی برخوردار نیست و برای این مسئله نیازمند تعریف شاخص‌ها هستیم. در قانون اساسی و همچنین آیین‌نامه داخلی مجلس مواردی به‌صورت شفاف درباره نمایندگی مجلس دیده نمی‌شود و این موجب شده رویه‌هایی بین نمایندگان شکل بگیرد که می‌توان آن را توصیف به آشفتگی کرد. یکی از مولفه‌ها گستره‌ی حوزه نمایندگی است و موضوع تخصص شخصی یک نماینده بر می‌گردد و اینکه یک فرد چقدر تخصص و نفوذ در آن محدوده و حوزه انتخابیه دارد. همچنین جایگاه یک نماینده در سطح حاکمیت نیز از مولفه‌های موثر در شکل‌گیری رویه در یک منطقه است؛ بسترهای فرهنگی نیز در این زمینه موثر است. مثلا در مناطقی که مسائل قومی و قبیله‌ای وجود دارد، نماینده مانند بزرگِ آن قوم است. مولفه‌های شکل‌دهنده به رویه نمایندگی، متکثر و آشفته است و هر چه به شهرهای کوچک‌تر حرکت می‌کنیم نماینده به‌عنوان قدرت برتر و اول در منطقه در تمامی ساحت‌ها شناخته می‌شود. علیرغم اینکه نماینده در دو ساحت قانونگذاری و نظارت تعریف می‌شود. در یک منطقه کوچک، به‌عنوان یک قدرت شناخته می‌شود، حتی او می‌تواند به حوزه‌های اجرایی نیز ورود کند که در گذشته شاهد آن بوده‌ایم. مفهوم نمایندگی مردم در شهرهای بزرگ تقریبا کمرنگ می‌شود و نماینده از مردم رأی می‌گیرد ولی تقریبا به مطالبات آن حوزه توجهی ندارد و مطالبات به مطالبات ملی تبدیل می‌شود و تقریبا کمتر به سوی مطالبات مردم آن حوزه می‌رود. مردم مطالباتی دارند که مسئولین دستگاه‌های منطقه‌ای قدرت پیگیری موثر آن را ندارند و نمایندگان این مطالبات را پیگیری می‌کنند و این پدیده مبارکی است و اگر مثلا یک نماینده، نماینده‌ی ضعیفی باشد، نتوانسته کار را به پیش ببرد. رویه، رویه‌ی آشفته‌ای است و باید این موارد اصلاح بشود و به پیش‌بینی قانونی نیاز دارد که در قانون و آیین‌نامه‌ها اصلاح بشود. نمایندگی مجلس جزو منحصر به فردترین جایگاه‌ها و مناصب در حکمرانی است و شاید بتوان گفت هیچ منصبی را سراغ نداریم که اختیارات آن بسیار گسترده باشد و به یک معنا شرح وظایف محدودی داشته باشد و جایی را مانند نمایندگی مجلس در شرح وظایف نامحدود سراغ نداریم. مثلا اینکه در اصول قانونی اساسی آمده مجلس می‌تواند در همه موضوعات کشور قانونگذاری کند و این نامحدود بودن این عرصه را می‌رساند و همچنین مجلس می‌تواند در هر موضوعی تحقیق و تفحص کرده و یا نمایندگان در همه موضوعات کشور اظهارنظر کنند و مصونیت پارلمانی نیز طبق قانون اساسی برای نماینده مجلس دیده شده است.
