استیضاح وزیر راه و شهرسازی؛ فنی یا سیاسی؟

روزنامه تجارت-کورش شرفشاهی؛ این استیضاح که به امضای 13 نماینده رسیده، براساس ماده 222 و 223 آیین نامه داخلی مجلس اعلام وصول شد. محورهای اصلی استیضاح وزیر راه و شهرسازی عدم انجام تعهدات زمان رای اعتماد، مشکلات عمومی وزارت راه و شهرسازی، مشکلات زمین و مسکن شهری و روستایی، حوزه حمل و نقل و مشکلات حوزه مالی وزارتخانه اعلام شد. طبق ماده 225 آیین نامه داخلی مجلس، وزیر یا هیات وزیران موظفند ظرف 10 روز پس از طرح استیضاح در مجلس حاضر شوند و توضیحات لازم را بدهند. تعیین وقت استیضاح در مهلت مقرر با پیشنهاد وزیر یا هیات وزیران و تصویب هیات رییسه مجلس در دستور هفتگی قرار می گیرد. برای بررسی موضوع استیضاح وزیر راه و شهرسازی با تعدادی از نمایندگان مجلس گفت و گو کردیم.

طراحان استیضاح نگرش منطقه ای دارند
علی نعمت چهاردولی عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت و گو با "تجارت" گفت: واقعیت امر این است که استارت استیضاح عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی که الان مطرح است، از تعویض مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان توسط استاندار کلید خورد که یکی از نمایندگان به آن پرداخت و دیگر نمایندگان اصفهان به آن دامن زدند و به تدریج پای مسائل سیاسی نیز به میان آمد.
وی با تاکید بر اینکه از مرور اسامی افراد استیضاح کننده مشخص می شود که شرایط به چه شکل است افزود: واقعیت این است که امروز وزارت راه و شهرسازی یکی از وزارت خانه های فعال دولت است و علی رغم تمام محدودیت های مالی و مشکلاتی که دارد، به طور جدی فعالیت دارد.
نماینده ملایر گفت: وزارت راه در حوزه های جاده سازی، پل سازی، روکش آسفالت حتی در روستاها و حتی تکمیل مسکن مهر به عنوان یکی از وعده های بر زمین مانده دولت قبل به طور جدی کار می کند آن هم با این محدودیت منابعی که وجود دارد.
وی گفت: نه اینکه اشکالی در وزارت راه و شهرسازی نیست اما برطرف کردن اشکال به شخص وزیر باز نمی گردد بلکه به دولت مربوط است. یعنی اگر امروز مسکن اجتماعی شکل نمی گیرد، برای این است که خط اعتباری آن مشخص نیست و اگر تسهیلات درست در اختیار مردم، انبوه سازان و مسکن سازان خرده مالک قرار بگیرد، مشکل این قسمت هم حل خواهد شد. یا اگر مسکن مهر حاضر است ولی تحویل داده نمی شود، به دلیل این است که زیرساخت ها فراهم نیست و اگر اعتبارات لازم داده شود، این مشکل بخش مسکن هم حل می شود.
وی با تاکید بر اینکه مشکل در وزارت راه و شهرسازی، شخص وزیر و مدیریت ایشان نیست گفت: بحث نقصان هایی است که باید برای حل آنها از طرف دولت حمایت شود.
چهاردولی در خصوص پیش بینی خود از آینده وزارت راه گفت: اگر آخوندی استیضاح بشود و رای بیاورد، قول می دهم تعطیلی وزارت راه و شهرسازی و توقف تمام پروژه ها را به دنبال خواهد داشت. به دلیل اینکه وقتی راس یک هرم وزارتخانه ای را برکنار می کنید، تکلیف بقیه مشخص نیست، زیرا ممکن است هر کدام از این افراد فکر کنند وزیر آینده اینها را کنار خواهد گذاشت.
وی با تاکید بر اینکه مدیران وزارتخانه بدون وزیر، دست به عصا حرکت می کنند گفت: این مدیران کار نمی کنند. با این وضعیتی که کشور دارد، مدیران ما باید مقداری اهل ریسک باشند، ولی کسی که مطمئن نیست می ماند یا برکنار می شود، ریسک نمی کند و می خواهد روزگار بگذرد تا تکلیف وزیر جدید مشخص شود که آن هم حداقل 3ماه و شاید هم ماهها زمان می برد و این باعث تعطیلی زیرساخت های کشور می شود که به کل کشور ضربه می زند.
نماینده ملایر گفت: من نمیدانم دلایل اصرار بر این استیضاح چیست. یک زمانی نگران مسائل ملی و زمانی نگران مسائل شخصی و منطقه ای هستیم که من قید می کنم اغلب استیضاح کنندگان نگران مسائل ملی نیستند و اهدافشان منطقه ای است. وی در خصوص اینکه آیا اسیتضاح رای می آورد گفت: اول اینکه امیدوارم نمایندگان اجازه استیضاح ندهند و در ثانی امیدوارم رای نیاورد.

استیضاح آخوندی سیاسی نیست
مهندس مهدی هاشمی رئیس کمیسیون عمران مجلس در موافقت با استیضاح گفت: به نظر من این موضوع بر همگان روشن است که این استیضاح یک استیضاح تخصصی و عملکردی است. به هر حال شائبه فعالیت های سیاسی آقای آخوندی در قبل از رای اعتماد زیاد بود، ولی مجلس اعتماد کرد و سکان مدیریت وزارت راه و شهرسازی را به ایشان سپرد و در طول دو سال گذشته هم همه نوع حمایت و پشتیبانی را از ایشان داشت.
وی با تاکید بر اینکه در دو سال اخیر تعاملات بسیار قوی بین وزارت راه و مجلس داشتیم گفت: اما دغدغه ها و مطالبات جدی هم داشتیم. در بحث ایمنی حمل و نقل، بارها توجه داده شد و خصوصا در ایمنی هوایی و ریلی و جاده ای پیگیری های لازم صورت گرفت. در بحث مسکن مهر بارها تجمعات گسترده جلوی مجلس انجام شد و واقعا پاسخگویی لازم به مجلس و مردم صورت نگرفت. در موضوعات مختلف اعم از بحث طرح های جامع و تفصیلی شهرها، موضوعات مختلف مدیریت، اجرای پروژه های عمرانی و موضوعات مکرر مطالبه، پیگیری و تذکر داده شد که نمونه آن در بحث مسکن بود که طبق گزارش ماده 49 کمیسیون عمران مکاتبات متعددی داریم.
هاشمی با یادآوری اینکه مکاتبات بسیاری با وزارت راه و شهرسازی صورت گرفته و بدون پاسخ مانده است افزود: در بحث سازمان نظام مهندسی ساختمان هم به تازگی اقداماتی صورت گرفته است که بسیار شائبه برانگیز بود. به نوعی که تاکنون دیده نشده بعد از اینکه در انتخابات ثبت نام به عمل می آید و روابطی گذاشته می شود، در روز آخر رسیدگی به صلاحیت ها، ضوابط و شرایط جدیدی برای شرکت کنندگان گذاشته شود و بعد از 3روز دوباره ثبت نام صورت بگیرد. در این موضوعات اقدامات شائبه دار زیادی صورت گرفت که نگرانی های جدی را وارد کرد و اعتراضات زیادی از سوی نمایندگان داشتیم.
رییس کمیسیون عمران مجلس با یادآوری اینکه دو مرحله درخواست استیضاح آقای آخوندی به مجلس تقدیم شد گفت: این استیضاح در کمیسیون در دو مرحله رسیدگی شد و در نهایت آن اقناع لازم برای نمایندگان ایجاد نشد.
وی افزود: بعد از گذشت بیش از یک ماه از گزارش کمیسیون عمران و قول هایی که داده شد تا اشکالات موجود رفع شود، با پیگیری هایی که صورت گرفت، پاسخ مناسبی دریافت نشد یا بهتر بگوییم اصلا پاسخی دریافت نشد و در نهایت بنده هم برای دفاع از حقوق مردم و رعایت حقوق آنها، به جمع استیضاح کنندگان پیوستم.
وی در پاسخ به این سوال که فکر می کنید با برکنار شدن وزیر مشکل حل شود یا این استیضاح زنگ خطری خواهد شد تا وزیر را به خودش بیاورد گفت: به هر حال وضعیت بعد از گذشت دو سال به این نقطه رسید. اگر برداشت این بود که با ادامه مدیریت آخوندی اصلاحات امکان پذیر است، طبیعتا نباید به نقطه استیضاح می رسیدیم. حالا هم تشخیص با نمایندگان مردم است. اگر جمع نمایندگان به این نتیجه رسیدند که بعد از گذشت دو سال لازم است دوباره فرصت داده شود، فرصت داده خواهد شد و الا طبیعی است که فرصت به دیگری سپرده شود.
هاشمی در خصوص این نظر برخی حامیان وزارت آخوندی که بودجه وزارتخانه کم بوده که باعث مشکلات شده است گفت: اصلا بخش عمده موضوعاتی که مطرح شده، بحث بودجه نیست بلکه بحث مدیریتی است.

وزیر پاسخگوست؛ مدیران زیرمجموعه نه!
یکی دیگر از نمایندگانی که با وزیر راه و شهرسازی ارتباط کاری مستقیم دارد، احمدرضا مقیمی، نماینده بهشهر است. وی در خصوص این مباحث گفت: ابتدا باید بدانیم استیضاح اتفاق می افتد؟ دوم اینکه اگر استیضاح می شود، آیا به دلیل عملکرد ضعیف وزیر است؟ سوم اینکه اگر آخوندی برود، آیا همه چیز درست می شود و چهارم اینکه چه اتفاقی برای وزارتخانه در مدتی که وزیر ندارد، می افتد؟
عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت و گو با "تجارت" با اشاره به حق قانونی نمایندگان برای سوال، تذکر و استیضاح می گوید: هر نماینده ای بر مبنای آنچه که قانون به او اجازه داده است، می تواند از ظرفیت هایی که دارد استفاده کند و مطالبات مردمی را پیگیری کند.
وی با اشاره به وظایف اعضای کمیسیون عمران می گوید: نمایندگان هر کمیسیون در حوزه هر وزارتخانه ای وظایفی دارند و اعضای کمیسیون عمران مشکلاتی را در این بخش مشاهده می کنند و بیشترین موضوعی که الان گرفتار آن هستیم، راه روستایی، طرح هادی، جاده های بین شهری و مسکن است که مردم گرفتار آنها هستند.
مقیمی با تاکید بر اینکه مردم به نمایندگان مراجعه می کنند و ما باید پیگیری کنیم می گوید: تاکنون در حوزه عملکرد وزارت راه و شهرسازی بررسی نداشتیم تا بدانیم عملکرد ضعیف است یا خیر. اما در بحث منابع باید بدانیم منابع چقدر بود، آیا منابع خوبی تخصیص پیدا کرد و آیا درآمدها کافی بود؟ وی افزود: دولت منابع خوبی در حوزه وزارت راه و شهرسازی تخصیص نداد اما با توجه به همین میزان که تخصیص داده شد وزارت راه خوب عمل کرده است.
وی گفت: بخش دیگر که وزیر باید تجدید نظر کند و در جلسه حضوری هم خدمت ایشان گفتیم، بحث مدیریت ضعیف در حوزه وزارتخانه است. بعضی از مدیران زیر مجموعه وزارت راه ضعیف هستند و دستورات را تمکین نمی کنند. برخی از آنها حتی برای پیگیری کارهای نمایندگان وقت نمی دهند و برخی دیگر حتی به سوال ها هم پاسخ نمی دهند و همه این رفتارهای نامناسب باعث وارد آمدن فشار روی وزیر می شود.
نماینده بهشهر و نکا گفت: وزیری که مسئولیت سکان وزارت راه و شهرسازی را بر عهده گرفته، باید پاسخگوی عملکرد مدیران زیر مجموعه اش باشد.
وی در خصوص اینکه آیا استیضاح در شرایط فعلی صحیح است می گوید: در شرایط فعلی با توجه به اینکه بررسی بودجه 95 و برنامه ششم توسعه را در دستور کار داریم و به انتهای سال هم نزدیک می شویم، شرایط خوبی برای استیضاح وزیر نیست.
مقیمی افزود: فرض کنید که آخوندی را از حوزه اجرایی کنار بگذاریم، چه اتفاقی می افتد؟ باید وزیر دیگری بیاید. اما ابتدا یک نفر چندین ماه سرپرست است و تا این افراد متوجه بشوند که طرح هادی چیست یا مشکلات راه روستایی چیست، زمان از دست می رود. از سوی دیگر وزیر جدید نمی تواند از سهم وزارتخانه اش در بودجه 95 خوب دفاع کند و در برنامه ششم نیز حضور فعالی نخواهد داشت که زیان همه این موارد متوجه مردم است. بنابراین اگر استیضاح را برای زمان دیگری بگذاریم تا بررسی بیشتری بشود، بهتر است.
وی با تاکید بر اینکه باید ببینیم اگر استیضاحی صورت بگیرد، آیا رای می آورد گفت: جو مجلس الان قابل پیش بینی نیست. تعداد امضاها به 13 امضا رسیده و بدین ترتیب استیضاح قابل طرح در مجلس است. مقیمی با اعلام اینکه مراحل بررسی استیضاح در کمیسیون عمران طی شده است گفت: اینکه چه تعدادی استیضاح را امضا کرده باشند، مهم نیست، بلکه پاسخ های وزیر مهم است که چگونه بتواند صحن مجلس را راضی کند.

وزیر از حالا اصلاح را آغاز کند
حامد قادرمرزی که به نمایندگی از مردم قروه در کمیسیون عمران مجلس حضور دارد با تاکید بر اینکه ابتدا باید به این سوال پاسخ بدهیم که اگر وزیر استیضاح بشود و رای اعتماد نگیرد، کار خوبی است یا تبعات بدی دارد می گوید: بنده طرفدار دولت هستم و همیشه از دولت دفاع کردم، ولی همیشه لازم است که انسان واقعیت ها را بگوید هر چند که عده ای راضی نباشند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا استیضاح وزیر راه با اهداف سیاسی دنبال می شود گفت: بعضی وقت ها عده ای راضی نیستند که واقعیتها مطرح شود، اما بنده به عنوان طرفدار دولت عرض می کنم که استیضاح وزیر راه و شهرسازی در کمیسیون عمران مطرح شد و ما کمتر رنگ و بوی سیاسی در آن دیدیم. آنچه که به ظاهر مطرح شد، واقعا استدلال های منطقی و درستی بود.نماینده قروه گفت: در این اوضاع و احوال معتقد هستم که اگر وزیر سریع وارد عملیات اجرایی بشود و رفع نگرانی های نمایندگان را بکند، پاسخ های عملیاتی به استیضاح کنندگان بدهد و توضیحات را با اجرای عملیات ارایه کند، فکر می کنم کار به استیضاح نکشد و استیضاح کنندگان منصرف شوند.وی با رد اینکه استیضاح مرتبط با قضیه مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان است گفت: خیلی استان های دیگر از جمله استان تهران، خراسان و استان های دیگر را داریم که نمایندگان آن استانها استیضاح را امضا کردند.
قادر مرزی با تاکید بر اینکه من نمی پسندم که وظیفه ذاتی نمایندگان را به هر قیمتی سیاسی کرد گفت: از سوی دیگر انتقاد دارم که وزیر راه  و شهرسازی استیضاح بشود من شخصا گلایه های بسیار زیادی از وزارت راه و شهرسازی و جناب آقای آخوندی دارم، ولی این قضیه را هم نمی پسندم که دوستان به هر قیمتی می خواهند این استیضاح را جدی جلوه دهند.
وی در مورد تبعات برکناری آخوندی از وزارت راه و شهرسازی گفت: یکی از مشکلات عمده ما در ایران این است که همیشه بین صفر و صد انتخاب می کنیم یا همه چیز را سیاه و سفید می بینیم. در بحث استیضاح قرار نیست که آقای وزیر حتما برکنار شود. بنده جزو استیضاح کنندگان آقای فانی وزیر آموزش پرورش بودم و فقط در استیضاح از وزیر توضیح می خواستم تا تلنگری باشد.
قادرمرزی با اشاره به سوال رحمان دوست از رحمانی فضلی وزیر کشور گفت: پس از طرح سوال، پادرمیانی کردیم و از آقای رحمان دوست خواهش کردیم که سوال را به رای نگذارد. ولی توضیحی که وزیر کشور داد، تلنگری شد تا ترافیک در کشور ساماندهی بشود.
وی با تاکید بر اینکه قرار نیست وزیر به مجلس بیاید، استیضاح و برکنار شود و اداره مملکت درست شود گفت: ممکن است وزیر برکنار نشود و کارها اصلاح شود. در بحث استیضاح وزیر آموزش پرورش بنده جزو استیضاح کنندگان بودم و از آن روز وزیر واقعا بیدار شد. قبل از آن من فکر می کنم آقای فانی خودشان را به خواب زده بودند، ولی الان وزارتخانه تقویت شده و کارهای خوبی اتفاق می افتد که اگر این استیضاح صورت نمی گرفت، شاید این اتفاق های خوب نمی افتاد.وی با آرزوی اینکه اگر استیضاح به صحن علنی آمد، رای نیاورد گفت: ای کاش آن تغییراتی که آخوندی قرار است بعد از استیضاح انجام بدهد، از الان شروع کند تا دیر نشود. حداقل 20 تا 30درصد امور مملکت در کشور ما هیچ پولی نمی خواهد، بلکه تدبیر می خواهد و بس.قادرمرزی گفت: مسوولان باید تدبیر کنند. همه چیز پول نیست. کمااینکه در دوره احمدی نژاد نفت بشکه ای 140 دلار فروختیم و 760میلیارد دلار پول داشتیم، اما تدبیر نداشتیم و مملکت به این روز افتاد. در آن دوران تدبیر نبود، استیضاحی هم صورت نگرفت و وزیر هم برکنار نشد. پول بود ولی چرخ مملکت کند چرخید و به بی راهه رفت.
وی گفت: بنده به عنوان طرفدار دولت عرض می کنم همه چیز را به پول و تحریم و نبود درآمد ربط ندهند. آقای آخوندی با تدبیر می تواند سرمایه های بخش خصوصی را وارد عرصه عمران شهری و روستایی و منطقه ای و راه و شهرسازی کند. ولی متاسفانه بعضی اوقات جهان بینی ما به خزانه کشور وصل است و خارج از آن فکری نیست.
عضو کمیسیون عمران با تاکید بر اینکه من مطمئنم وزیر راه و شهرسازی عزل نمی شود گفت: حتی اگر استیضاح به صحن بیاید رای نمی آورد. ولی من از آقای وزیر خواهش می کنم تدابیری که قرار است بعد از استیضاح به کار بگیرد، امروز انجام دهد تا نه وقت خودشان گرفته شود و نه وقت و انرژی مجلس گرفته شود.