گروه اقتصاد کلان: در حال حاضر رصد بازار ارز نشان می‌دهد که قیمت دلار تحت تاثیر بالا رفتن انتظارت تورمی و در ابهام قرار گرفتن مذاکرات برجامی، افزایش یافته است. به گزارش «تجارت آنلاین»، مذاکرات برجام به عنوان یک متغیر مهم همواره بر بازار دارایی‌ها اثرگذار بوده است که از جمله آن بازار ارز است. در حال حاضر مطابق آخرین بررسی‌ها قیمت ارز در بازار به 30 هزار و 700 تومان رسیده و در آستانه 31 هزار تومان قرار دارد. در این خصوص برخی از کارشناسان، معتقدند در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات احتمالا باید در کوتاه مدت منتظر افزایش قیمت ارز باشیم.
روند بازار بعد از حذف دلار 4200
شماری از فعالان معتقدند که با برچیده شدن بساط ارز 4200 تومان دست بازارساز برای مداخله در بازار باز شده است ولی بالا رفتن انتظارات تورمی موجب شده که این افزایش عرضه منجر به افت قیمت دلار در بازار آزاد نشود. از نگاه فعالان، با افزایش نگرانی نسبت به آینده احتمال لغو تحریم ها، برخی از بازیگران احتیاطی وارد بازار ارز شدند و در قامت خریدار قرار گرفتند. در روزهای گذشته نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز احتمال دستیابی به توافق هسته ای را ضعیف قلمداد کرد و گفت: «ما با ایران توافقی نکرده‌ایم و چشم‌انداز دستیابی به توافق هم در بهترین حالت، ضعیف است». این اظهارنظر می تواند در روز جاری، بازیگران احتیاطی بیشتر را روانه بازار کند،افرادی که حاضر هستند بالای کانال کنونی اقدام به تهیه اسکناس آمریکایی کنند. در کنار این تحریم های جدید آمریکا علیه ایران نیز ممکن است توسط نوسان گیران ارزی برجسته شود. البته با وجود افزایش تقاضا در بازار ارز، قیمت دلار جا به جایی معناداری را تجربه نکرده است. بیشتر فعالان باور دارند که عرضه اسکناس آمریکایی به اندازه ای بالاست که موجب شده افزایش تقاضا نیز به رشد معنادار دلار منجر نشود. در این شرایط دلار پشت سد قیمت فعلی خوابیده است ولی خوابی که می تواند با عقب نشینی بازارساز تا حدی آشفته شود. شماری از فعالان معتقدند که با برچیده شدن بساط ارز۴ هزار و ۲۰۰ تومان دست بازارساز برای مداخله در بازار باز شده است ولی بالا رفتن انتظارات تورمی موجب شده که این افزایش عرضه منجر به افت قیمت دلار در بازار آزاد نشود.
انتظارات تورمی چگونه شکل می‌گیرد؟
از سوی دیگر شکل‌گیری انتظارات تورمی به معنی پیش‌بینی بنگاه‌های اقتصادی و مردم از تورم آینده است و خود محصول یک سری شرایط اقتصادی و سیاسی است. ارز و پیش‌بینی نرخ ارز در آینده، تحولات نقدینگی و رشد آن، تحولات بازارسرمایه و شاخص بورس، بودجه و سیاست مالی دولت، عوامل سیاسی و عملکرد بانک مرکزی در نحوه مدیریت ذخایر ارزی، ثبات نرخ ارز، سیاستگذاری در زمینه مدیریت رشد پایه پول و در نتیجه رشد نقدینگی از جمله عوامل مهم و تاثیرگذار بر انتظارات تورمی در جامعه است. شکل گیری انتظارات تورمی به معنی پیش‌بینی بنگاه‌های اقتصادی و مردم از تورم آینده است و خود محصول یک سری شرایط اقتصادی و سیاسی است. معمولا نظریه‌های جدید اقتصادی در بحث عوامل شکل‌گیری انتظارات تورمی به جای انتظارات گذشته‌نگر و تطبیقی بر بخش‌های عقلایی انتظارات تاکید دارند، به این معنا که عوامل اقتصادی به جای نگاه به گذشته، به تحولات آینده نگاه و آن را در پیش‌بینی رفتار خویش لحاظ می‌کنند. در خصوص عوامل اقتصادی شکل‌گیری انتظارات تورمی می‌توان به بی‌ثباتی محیط اقتصادی کلان اشاره داشت که باعث افزایش نااطمینانی فعالیت‌های اقتصادی آتی شده و تقاضا برای سرمایه‌گذاری بلندمدت را کاهش داده و در عوض تقاضا برای فعالیت‌های سفته‌بازانه را افزایش می‌دهد. همچنین عامل مهم دیگر در شکل‌گیری انتظارات تورمی، تحولات نقدینگی و رشد آن است. پیش‌بینی رشد پایه پول و نقدینگی چه به طور مستقیم وچه به صورت غیرمستقیم می‌تواند یک سیگنال مهم برای شکل‌گیری انتظارات تورمی باشد. عامل مهم دیگر در شکل‌گیری انتظارات تورمی، تحولات بازار سرمایه و شاخص بورس است که می‌تواند شرایط آتی را تا حدودی ترسیم کند. بحث بودجه و سیاست مالی دولت از جمله عوامل مهم دیگر موثر بر شکل‌گیری انتظارات تورمی است. رقم‌های کلان بودجه نظیر رشد بودجه عمومی، درصد رشد مخارج دولت، میزان رشد حقوق و دستمزد کارکنان دولت، میزان کسری بودجه، منابع تامین کسری بودجه، قیمت نفت در بودجه، میزان فروش پیش‌بینی شده نفت و غیره می‌تواند در شکل‌گیری انتظارات تورمی اثرگذار باشد. موضوع بعدی در کنار عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی است. تحولات در سیاست خارجی و سیاست داخلی عامل مهم شکل‌گیری انتظارات تورمی است. از آنجا که اقتصاد ایران چه در حوزه تامین نهاده‌های تولید و چه در حوزه منابع مورد نیاز برای واردات و مواد اولیه تولیدات صادراتی، یک اقتصاد باز است، بنابراین پیش‌بینی فضای تحریم و یا غیر تحریمی عامل بسیار مهم درشکل‌گیری انتظارات تورمی است. در حوزه سیاست داخلی تعامل بین قوا و همکاری یا عدم همکاری در حل مشکلات در شکل‌گیری انتظارات تورمی نقش مهمی خواهد داشت. وی ادامه داد: عامل مهم بعدی در شکل‌گیری انتظارات تورمی رسانه‌ها و مطبوعات از جمله صدا و سیما است. امروزه قدرت این رسانه‌ها و اثری که در بازار می‌گذارند و سیمایی که از آینده ترسیم می‌کنند و کمکی که می‌توانند به سیاستگذاری و اجرای آنها داشته باشند، بر کسی پوشیده نیست. قیمت برخی دارایی‌ها (ارز، طلا و...) به دلیل نقدشوندگی بیشتر و پایین‌بودن هزینه و زمان مبادله و نگهداری، محتمل است که زودتر رشد یابد. این زودتر بودن رشد قیمت این دارایی‌ها به‌دلیل انتظارات تورمی، به این باور نادقیق دامن می‌زند که: «عامل رشد قیمت‌های آینده کالا و خدمات که در پی آنها می‌آید، رشد قیمت ارز بوده است» نه این که هر دو اتفاق معلول رشد پولند. همچنین دارایی‌ها به خاطر درگیری در بازی‌های سفته‌بازانه، مستعد رفتارهای گله‌ای در کوتاه‌مدت هستند. به این معنی که با کمی بالارفتن قیمت، سوداگران با هدف‌گرفتن بازدهی بیشتر، متقاضی خرید بیشتر در بازارهای دلار یا طلا می‌شوند که صرف همین باعث افزایش بیشتر قیمت آن دارایی می‌شوند. البته جای نگرانی نیست و با ترکیدن حباب، بازارها دوباره رفتار درازمدت را با رهگیری و هماهنگی با «رشد مازاد پول» پی خواهند گرفت. اما رشد زودتر قیمت دلار همیشه این تصور اشتباه را رایج می‌کند که «عامل» افزایش قیمت کالا و خدمات، خودِ رشد قیمت دلار است.
