گروه اقتصاد کلان:در شرایطی که اقتصاد ایران با دشواری تمام اما با موفقیت از پیچ سخت تحریم و جنگ اقتصادی عبور کرده است اکنون کارشناسان اعتقاد دارند به دلیل نامشخص بودن آینده توافق برجام،لازم است تمام سناریوها برای جنگ اقتصادی ظالمانه آمریکا در نظر گرفته شود.
به گزارش«تجارت آنلاین»،برهمین اساس روز گذشته وزارت اقتصاد نیز اهم اقدامات و برنامههای آتی خود را اعلام کرده که درونزایی اقتصاد و تحول در محیط اقتصاد کلان به درستی در آن به چشم می خورد.
اهداف آمریکا از جنگ اقتصادی علیه ایران
یک کارشناس مسائل بینالملل، با اشاره به اقدام اخیر آمریکا در اعمال تحریمهای جدیدی علیه صنعت نفت و پتروشیمی ایران، گفت: این تحریمها بیش از آنکه دارای تاثیر عملی باشند بیشتر در راستای جنگ روانی و فشار بر روی تهران در میز مذاکرات و افکار عمومی مردم ایران انجام می شود.
سید مصطفی خوش چشم ، در گفتوگو با ایسنا، در پاسخ به این سوال که اهداف آمریکا از اعمال و یا باز اعمال برخی از تحریمهای نفتی و پتروشیمی علیه ایران چیست، و آیا این تحریمها تاثیر اقتصادی بر ایران خواهد داشت،؟ اظهار کرد: آمریکاییها بعد از اینکه در عقب راندن ایران در اتاق مذاکرات به موفقیت مورد نظر خود نرسیدند بخش دوم کار خود را ذیل یک جنگ ترکیبی در حوزههای رسانهای، جنگ ادراکی شناختی و جنگ روانی، جنگ سایبری، توقیف محموله نفتی ایران، صدور قطعنامه در شورای حکام علیه ایران به منظور فشار سیاسی و دیپلماتیک بر تهران، استفاده از اسرائیل برای ترور و خرابکاری در داخل ایران و یا اقدامات دیگری همچون تهدیدات کلامی سه کشور اروپایی «تروئیکای اروپایی» در ارتباط با هشدار برای انجام هرچه زودتر توافق به پیش بردهاند تا ایران را در میز مذاکرات در راستای پافشاری بر خواسته های خود به عقب برانند.
این تحلیلگر با بیان اینکه «بخشی از این جنگ ترکیبی، اعمال و یا بازاعمال تحریمها در حوزههایی همچون نفت و پتروشیمی علیه ایران است»، گفت: این تحریمها بیش از اینکه تاثیر عملی داشته باشد، بیشتر به منظور ایجاد جنگ و فشار روانی بر روی تهران و افکار عمومی ایران انجام می شود ،تا همانطور که گفته شد با استفاده از این ابزار ، ایران در فاز آخر مذاکرات از خواستههای خود عقب نشینی کند.
خوش چشم خاطرنشان کرد: تهران در تقابل با اکثر این اقدامات خصمانه از جمله اقدام شورای حکام در تصویب قطعنامه علیه ایران به وضوح نشان داده است که سیاست ایستادگی و مقاومت را در کنار دیپلماسی و مذاکره به پیش میبرد و در برابر این اقدامات خصمانه، اقدامات متقابل لازم را انجام میدهد.
وی با تاکید بر اینکه «ایران در جریان مذاکرات رفع تحریم ها و احیای برحام بر این موضوع تاکید دارد که آمریکاییها باید هر نوع تحریمی را که مانع انتفاع کامل و پایدار اقتصادی ایران از توافق 2015 میشود را لغو کند»، در بخش دیگری از صحبتهای خود ابراز عقیده کرد : با شروع پیش خرید فروش نفت پاییزه و بالا رفتن قیمت انرژی در اواخر تابستان طرف آمریکایی با توجه به شرایط و محدودیت زمانی که در برابر آن قرار میگیرد ،مجبور میشود واقعگرایی بیشتری را پیشه کند و رویکرد خود را نسبت به مذاکرات اصلاح کند و به مذاکرات به عنوان بده بستان نگاه کند. خوش چشم با تاکید مجدد مبنی بر این که «ایران به دنبال انتفاع اقتصادی کامل از برجام است و با اینگونه فشارها و اقدامات از خواسته خود منصرف نمیشود»، افزود: به نظر میرسد در فرجه یاد شده ،دلایل متعددی وجود دارد که آمریکاییها مجبور خواهند شد که رویکرد خود را اصلاح کنند و به سمت واقع بینی حرکت کنند که در این ارتباط میتوان به غیر از موضوع افزایش قیمت سوخت، به برگزاری انتخابات میان دورهای در آمریکا در نوامبر ۲۰۲۲، افزایش تنش با چین در ارتباط با موضوع تایوان، جنگ اوکراین و افزایش تبعات این بحران و ... اشاره کرد. وی در پاسخ به این سوال که چگونه میوان ابعاد روانی اعمال و باز اعمال تحریمها علیه ایران را در بین افکار عمومی کشور مدیریت کرد، از جمله تاثیری که این موضوع بر روی قیمت ارز و طلا در کشور می گذارد ، خاطرنشان کرد: بخشی از این کار باید از طریق رسانهها صورت بگیرد و بخشی دیگر از آن در چهارچوب اقدامات عملی در حوزههای اقتصادی امکانپذیر است.
این کارشناس مسائل بینالملل در این ارتباط ادامه داد: در حوزه اول باید در چارچوب اقدامات تبیینی برای افکار عمومی کشور مشخص کرد که درآمدهای پتروشیمی در برابر درآمدهای نفتی، ناچیز است و در زمان ترامپ تحریمهای گستردهای علیه صنعت پتروشیمی ایران از سوی دولت واشنگتن اعمال شد ولی این تحریمها نتوانست ضربه کاری به پتروشیمی ایران وارد کند.
وی در تبیین دلایل این موضوع با بیان اینکه «محمولههای پتروشیمی در مقایسه با محمولههای نفتی محمولههای خردی هستند و از لحاظ ترانزیتی، جابجایی پول، تعاملات بانکی و ... تفاوتهایی با معاملات نفتی دارد و خردتر محسوب میشوند»، تاکید کرد : تبادلات این محمولهها در تعداد بالایی انجام میشود و ردگیری آنها سختتر است و از دیگر سو هزینههای ردگیری این معاملات برای آمریکاییها نیز بسیار زیاد و دشوار است. خوش چشم با بیان اینکه «اعمال تحریمها و ردگیری آنها برای آمریکا دارای هزینه است و این هزینه در مقایسه با معاملههای پتروشیمی مقرون به صرفه نیست»، اظهار کرد : اینها از جمله دلایلی است که در زمان ترامپ نیز علی رغم تحریمهای گسترده علیه صنعت پتروشیمی ایران ،این تحریمها نتوانست ضربه کاری به ایران بزند. وی ادامه داد: بعلاوه، محمولههای پتروشیمی به دلیل خرد بودن به مقاصد بیشتری صادر میشوند و بسیاری از این مقاصد در منطقه هستند، بنابراین ردگیری آنها و یا متوقف کردن این معاملات در کشورهای منطقه تا حدودی سخت و دشوار است.
مصطفی خوش چشم با تاکید دوباره بر اینکه «با توجه به آنچه که اشاره شد، به نظر میرسد این اقدام آمریکا بیشتر ازجنس اقدامات جنگ روانی است»، خاطرنشان کرد: در همین چهارچوب آمریکاییها این تحریمها را بیشتر در روزهای آخر هفته ایران و بویژه پنجشنبهها اعلام میکنند؛ تا با توجه به تعطیلی بانک مرکزی و همچنین صرافیها در ایران در روز جمعه، عدهای از دلالها و کانالهای تلگرامی با استفاده از فرصت به وجود آمده سعی میکنند با سوار شدن بر موج روانی موجود در جامعه ، قیمت دلار و ارز را افزایش دهند و در همین راستا بانک مرکزی تصمیم گرفته که در روزهای جمعه نیز به فعالیت خود ادامه دهد و بخشهای مربوطه دارای شیفت کاری هستند و در یک الی دو هفته اخیر نیز صرافیها به دستور بانک مرکزی در آخر هفته نیز باز بودند و فعالیت میکردند تا با ادامه فعالیت و سعی در کنترل و واکنش سریع به اقدامات اینچنینی طرف مقابل، با تاثیرگذاری روانی اینگونه اقدامات مقابله کرده و در آینده نیز از ادامه این روند جلوگیری نمایند.
شتاب برنامهها و اقدامات ۹ گانه وزارت اقتصاد
وزارت امور اقتصادی و دارایی در پی منویات مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای هیات دولت طی بیانیهای از شتاب برنامهها و اقدامات ۹ گانه وزارت اقتصاد در مقابله با جنگ اقتصادی خبر داد. وزارت اقتصاد و دارایی با صدور بیانیهای اعلام کرد: رویکردها و محورهایی که در راستای تحقق منویات و رهنمودهای مقام معظم رهبری از سال گذشته آغاز شده را با رویکردی جهادی، مدبرانه و فرصتساز شتاب خواهد بخشید.وزارت امور اقتصادی و دارایی در این بیانیه ضمن تشکر از بیانات و حمایتهای حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب از اقدامات دولت در طول یک سال گذشته اعلام کرد رویکردها و محورهایی در راستای تحقق منویات و رهنمودهای مقام معظم رهبری که از سال گذشته آغاز شده را با رویکردی جهادی، مدبرانه و فرصتساز شتاب خواهد بخشید.
متن بیانیه وزارت امور اقتصادی و دارایی به شرح زیر است:
«ضمن تشکر از بیانات و حمایتهای حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب از اقدامات دولت در طول یک سال گذشته و تاکید ایشان بر این موضوع که « در شرایط کنونی، اولویت اصلی همچنان مسئله اقتصاد است »، وزارت امور اقتصادی و دارایی به عنوان یکی از ارکان کلیدی در سیاستگذاری و برنامه ریزی برای مقابله با تحریم های ظالمانه و هسته مرکزی در جنگ اقتصادی پیش رو وظیفه خود میداند منویات و رهنمودهای مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنهای، را سرلوحه برنامه ها و و اقدامات خود قرار دهد.
برای این منظور وزارت امور اقتصادی و دارایی، رویکردها و محورهای زیر را که از سال گذشته آغاز شده، با رویکردی جهادی، مدبرانه و فرصتساز شتاب خواهد بخشید:
1 ) تلاش خواهد شد کلیه اقدامات و برنامههای اقتصادی دولت در راستای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی و با هدف تقویت درونزایی، مردمیسازی و عدالت بنیانی اقتصاد تنظیم و اجرایی گردد.
2 ) مرتفع نمودن تنگنای منابع مالی کشور و بنگاههای تولیدی با تکیه بر تقویت بازار سرمایه، مولدسازی داراییهای دولت، فروش اموال مازاد دولت و انتشار اوراق مالی - اسلامی با تاکید بر تامین مالی غیرتورمی دنبال خواهد شد.
3 ) تحول در نظام مالیاتی کشور با هدف حمایت از فعالیتهای مولد و تولیدی، مقابله با فعالیت های غیرمولد و سوداگری و باز توزیع ثروت در کشور و افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در راستای اصلاح نظام درآمدی دولت و کاهش وابستگی بودجه به نفت
4 ) اصلاحات ساختاری نظام بانکی کشور در راستای خروج بانکها از بنگاهداری و فروش اموال و داراییهای مازاد و منجمد، شفافیت ترازنامهای و جهتگیری به سمت حمایت از تولید و کسب و کارهای خرد و متوسط و اشتغالآفرین
5 ) تمرکز بر کنترل تورم با کاهش رشد نقدینگی، اصلاح و هماهنگسازی سیاستهای پولی و مالی و ارزی کشور، کنترل و کاهش ناترازی بودجهای، بانکی و ارزی، مدیریت انتظارات تورمی و تقویت انضباط در بخشهای مالی، پولی و بانکی کشور
6) ریشهکنی فساد با تکیه بر اصلاحات ساختاری در زمینه های فسادزا، هوشمندسازی اقتصاد و شفافیت و سالمسازی در حوزههای مالیاتی، گمرکی و بانکی کشور
7 ) اتخاذ راهبرد حکمرانی و مدیریت ریال با هدف مدیریت ارزی، مقابله با پولشویی و شفافیت گردش کلان مالی در کشور
8 ) تسریع در افزایش رقابتپذیری اقتصاد ملی و بهبود محیط (جذاب و رقابتی) اقتصاد کلان برای رشد شتابان و مستمر سرمایهگذاری، مقرراتزدایی و سهولت شاخصهای کسب و کار
9 ) تمهیدات لازم اعم از اتخاذ سیاستهای سلبی و ایجابی برای کنترل خروج سرمایه از کشور و تشویق جلب و جذب سرمایهگذاری»