میدان داری دلالان در بازار خودرو

گروه صنعت و تجارت: بازار خودرو مدت هاست که در وضعیت رکود به‌ سر می برد. با این حال افزایش سریالی و مداوم نرخ دلار در بازار موجب شده تا زمزمه هایی مبنی بر تلاش دلالان برای خروج این بازار از شرایط رکود به گوش برسد. با این حال به نظر می رسد که با ورود دلار به کانال 36 هزار تومان از روز شنبه، آخرین امیدها برای بازگشت قیمتی خودرو از بین رفته است. روزهای پایانی هفته گذشته بود که بار دیگر قیمت دلار شروع به سقف شکنی تاریخی خود کرد. فنر ارز از اولین روز هفته جاری اما بیشتر رها شد و دلار کانال قیمتی جدیدی را به ثبت رساند. در پی این افزایش قابل پیش‌بینی، انتظارات برای افزایش قیمت خودرو هم افزایش یافت. در این میان سایت‌های آگهی خرید و فروش اولین جایی بودند که به تحرکات چهار راه استانبول واکنش نشان دادند. مشاهدات قیمت‌های درج‌شده در این سایت نشان می‌دهد فروشندگان خودروهای داخلی و خارجی بلافاصله قیمت محصولات خود را با نرخ دلار تطبیق دادند. با تمام این صحبت ها کارشناسان معتقدند مردم در این شرایط برای حفظ سرمایه خود به بازارهایی نظیر خودرو هجوم می‌آورند. شاید اکنون زمان مناسبی برای بررسی رکود یا بازگشت رونق به بازار خودرو نباشد. اما برای پاسخ به این پرسش که افزایش قیمت دلار در وضعیت بازار چه تاثیری دارد با به نظر و صحبت های فعالان بازار پرداخت. رسانه ها از قول نمایشگاه‌داران عباس‌آباد گزارش می دهند که آنها با نگاهی متفاوت به وضعیت بازار نگاه می کنند و نظر مثبتی نسبت به خروج بازار از رکود دارند. قریب به اتفاق آنها معتقدند که چانه‌زنی‌های فعلی اکثراً منجر به معامله نمی‌شود. اگر خرید و فروشی هم صورت گیرد، معمولاً بین دلالان است و آن‌ها همچنان عنان بازار را در دست دارند. هرج و مرج موجود در نمایشگاه‌های فروش خودرو نیز این موضوع را تائید می‌کند. گرچه فعالان بازار برای خرید سراسیمه شده‌اند، اما سطح معاملات همچنان نزدیک به صفر است؛ به‌ویژه در رابطه با خودروهای خارجی که قیمت‌های میلیاردی دارند. عقیده‌اند که از زمان ورود دلار به کانال 35 هزار تومان، بازار ملتهب و قیمت خودروها با افزایش عجیبی همراه شد. برای مثال، خودرو خارجی که در هفته گذشته دو میلیارد و 300 میلیون تومان قیمت داشت، امروز با 300 میلیون تومان افزایش، به دو میلیارد و 600 میلیون تومان رسید!
برخی از فعالان معتقدند این گروه حتی از حالا شکست رکود بازار را تائید می‌کنند. بنا به ادعای آن‌ها طی چند روز گذشته خرید و فروش بالا رفت و حتی در ساعاتی افزایش معاملات به جایی رسید که برخی از نمایشگاه‌ها خالی از خودرو شدند. در بین نمایشگاه‌داران، افرادی هم بودند که اذعان داشتند رکود همچنان در بازار خودرو جولان می‌دهد و خودروها سخت معامله می‌شوند. البته این گروه نیز افزایش نسبی فروش را تائید می‌کنند، اما تأکید دارند که همین معاملات انگشت‌شمار هم به‌‌سختی انچام می‌شود. در این زمینه یکی از فروشندگان به تجارت‌نیوز می‌گوید: دیگر سرمایه‌ای در دست مردم نیست که بخواهند با آن سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل سطح معاملات از همیشه پایین‌تر است. آن‌هایی هم که مشغول به سرمایه‌گذاری شده‌اند در بازارهای دیگری فعالیت می‌کنند. این فروشنده در رابطه با معاملات خودرویی می‌افزاید: دلالان این بازار قیمت پنجشنبه را به خریداران اعلام می‌کنند تا خودروهایشان را با قیمت بالاتری بفروشند. این‌گونه می‌شود که قیمت خودروهای خارجی روند صعودی خود را حفظ می‌کنند. بازار خودرو از رکود خارج شده و سایر افراد هم او را تائید می‌کنند. گویا آن‌ها به این شیوه قصد دارند رونق را به بازار بازگردانند. اما فرض اصلی این است که اکنون معاملات تنها بین دلالان صورت می‌گیرد تا سرمایه‌های آن‌ها راکد نماند و جریان داشته باشد. در واقع، هنوز در بازار خودرو مصرف‌کننده نهایی دیده نمی‌شود و این دلالان هستند که نبض بازار را در دست گرفته‌اند.
در این بین در مورد اینکه چرا بازار خودرو به این حال و روز افتاده است باید اشاره کرد که قیمت دلار به عنوان اهرم اصلی در تعیین قیمت خودرو محسوب می‌شود و نمی‌توان تأثیر قیمت دلار در نوسانات قیمت خودرو را نادیده گرفت. البته باید توجه شود که یکی از شعارهای اصلی وزارت صمت ساماندهی بازار خودرو با کاهش اثرپذیری از نرخ دلار بود؛ با این حال با گذشت حدود ۸ ماه از سال جدید می‌بینیم هنوز هم اصلی ترین معیار در تعیین قیمت بازار «دلار» است و وزارت صمت هنوز نتوانسته سیاستی اتخاذ کند که ارتباط بین دلار و قیمت بازار آزاد را به حداقل برساند. از سویی دیگر فعالان بازار خودرو معتقدند که عمده دلیل اثرپذیری قیمت خودرو از قیمت دلار مربوط به کم بودن عرضه می‌شود؛ در واقع به دلیل پایین بودن میزان عرضه خودرو، بازار تشنه مانده و همین تشنگی گپ‌های قیمتی عجیب و غریبی را بین قیمت‌های کارخانه و بازار ایجاد و خودرو را بیش از پیش تبدیل به یک محصول سرمایه‌ای کرده است؛ از این رو چون خودرو یک کالای سرمایه‌ای شده است، نسبت به اتفاقات پیرامون به ویژه قیمت دلار واکنش سریع نشان می‌دهد.
سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با بیان اینکه مشکلات بازار خودرو برای امروز و دیروز نیست بلکه از سال ۹۷ که عرضه نزولی شد، فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار نجومی شد، به مهر می‌گوید: وقتی کالای مصرفی تبدیل به کالای سرمایه‌ای شود با کوچک‌ترین نوسانی چه در بخش ارز و چه در بخش اخبار مواجه شود، دچار تلاطم قیمتی می‌شود. وی معتقد است که اگر عرضه پاسخگوی تقاضا بود وضعیت قیمت‌ها به این شکل نمی‌شد و این میزان از فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار را شاهد نبودیم. اگر عرضه زیاد بود قطعاً قیمت‌ها کاهش محسوسی می‌یافت. همچنین به گفته موتمنی تقریباً به نیاز ۴۵ درصد بازار پاسخی داده نشده است؛ در حال حاضر یک تقاضای انباشته ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار دستگاهی در بازار خودرو داریم، بنابراین تا زمانی که به صورت عملی به این تقاضا پاسخ داده نشود نمی‌توان انتظار داشت که سیاست‌های روی کاغذ، بتواند بازار را سامان دهد. البته باز هم باید اشاره شود که یکی دیگر از شعارهای وزارت صمت برای ساماندهی بازار خودرو، افزایش عرضه بود که مشاهدات نشان می‌دهد هنوز این وعده محقق نشده است. بررسی بازار خودرو نشان می‌دهد که از هفته گذشته و با افزایش نرخ دلار بازار نیز که طی ماه‌های گذشته یک ثبات نسبی داشت با تلاطم نسبی مواجه شد؛ به شکلی که قیمت‌ها بین یک تا ۴۰ میلیون تومان دستخوش تغییر شده است. موتمنی در این ارتباط می‌گوید: اکنون در بازار خودرو هیچ جنب و جوشی دیده نمی‌شود. می‌توان گفت بازار به خواب رفته از طرفی قدرت خرید مردم کاهش یافته و همین طور روشن نشدن جزئیات واردات خودرو و به نتیجه نرسیدن موضوع برجام سبب شده مشتریان همیشگی بازار، منتظر روشن شدن این موضوعات به ویژه واردات خودرو باشند. اما در روزهای اخیر که قیمت دلار در بازار آزاد در حال افزایش است احتمال این وجود دارد که خودرو در بازار گران‌تر هم شود.