راهکارهای مهار تورم

حمیدرضا فولادگر
نماینده سابق مجلس

چند عامل مهم در بروز تورم نقش دارند که ناترازی عملیاتی بودجه، ناترازی نظام بانکی، خلق پول، ناترازی تجاری و افزایش قیمت ارز از مهمترین آنها هستند.بانک‌ها با روش‌های خاصی برای سودآوری سپرده‌ها و یا افزایش سود بین بانکی، سبب خلق پول و افزایش نقدینگی می‌شوند. همچنین در بحث صادرات و واردات نیز با یک ناترازی در بخش تجارت غیرنفتی مواجه‌ایم که به آن کسری تجاری می‌گوییم که یکی از عوامل ایجاد تورم است که البته با وجود نفت این تراز تجاری، مثبت می‌شود، اما در بخش صادرات غیرنفتی، منفی است.یکی از مسائلی که رشد تورم را افزایش می‌دهد، تصمیمات پیش‌بینی نشده اقتصادی است چرا که تصمیمات خلق‌الساعه، انتظارات تورمی را افزایش می‌دهد. البته این تصمیمات در دولت جدید کاهش یافته اما انتظارات تورمی هنوز وجود دارد.درباره تاثیر نوسان نرخ ارز بر تورم،‌بطور کلی، مردم برای اینکه ارزش سرمایه‌هایشان از بین نرود، در مقاطعی به سمت خرید و فروش در بازارهای غیرواقعی مانند خرید ارز و طلا می‌روند که این سبب افزایش انتظارات می‌شود.در حالی که ما ذخایر ارزی مناسبی داشته و دولت نیز این بازار را اداره و نیازهای ارزی نیز رفع می‌شود، اما فضاسازی رسانه‌ای در خارج از کشور، سبب شد مردم احساس ناامنی اقتصادی کرده و در نتیجه پول خود را به دارایی‌هایی مانند ارز تبدیل کردند که این سبب افزایش قیمت ارز و رشد تورم شد.در برنامه توسعه هفتم، در 5 بندی که برای بخش‌های اقتصادی عنوان شده کاهش تورم و تک رقمی شدن آن به صراحت عنوان شده است و اگر اکنون تورم را 40 درصد در نظر بگیریم، باید تا پایان برنامه به صورت میانگین هر سال 7 تا 8 درصد کاهش نرخ تورم داشته باشیم که البته این مساله، شدنی است و وزارت اقتصاد و دولت در حال برنامه‌ریزی برای خاموش کردن موتورهای تورم‌زا هستند.باید برخی اقدامات ساختاری نیز در اقتصاد صورت گیرد،باید دست دولت را برای اجرای برخی قوانین باز بگذراند تا بتواند در چارچوب اختیارات خود عمل کند.یکی از این اقدامات ساختاری اصلاح نظام بانکی برای کاهش خلق پول غیرواقعی است که اگر این اقدام صورت نگیرد سایر تلاش‌های وزارت اقتصاد و دولت را خنثی می‌کند.
برای کاهش خلق پول و کاهش نقدینگی جهت مهار تورم باید 3 اقدام صورت بگیرد؛ نخست اصلاح ساختار بانکی و دوم رفع ناترازی بودجه است.البته در همه کشورها کسری بودجه هست اما در اقتصاد ما این کسری دیده می‌شود در حالیکه در کشورهای دیگر با یک بودجه انعطاف‌پذیر و متغیر این مسئله را جبران می‌کنند.راهکار سوم هم رفع انتظارات تورمی است،مسائل سیاسی و اجتماعی نیز قطعا بر تورم اثرگذار است.