به گزارش روابط عمومی صندوق توسعه ملی، مهدی غضنفری رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی در نشست «حکمرانی توسعه» اظهار داشت: با توجه به سخنانی که نامزدهای محترم در مناظره‌ها داشته اند، سخنرانی‌هایی که کرده اند و برنامه هایی که ستادهای آنها ارائه می‌کنند به نظر می رسد که هنوز یک نقشه مشخص و کامل توسعه از سوی هیچ یک از شش نامزد انتخابات ریاست جمهوری ارائه نشده است. البته به صورت نمادین به بخشی از ویژگی‌های دولت و کشوری که آنها خواهند ساخت اشاره کرده‌اند که مثلا «من به فلان قشر حقوق بیشتری می‌دهم!» یا «من در مورد تساوی رشد حقوق و تورم فلان می‌کنم» ولی حقیقت این است که هنوز هیچ طرح و تصویری از ایران چهار سال بعد که به لحاظ توسعه یافتگی چه وضعیتی دارد ارائه نشده است.
مهدی غضنفری افزود: الان فضای مناظره ها و برنامه های انتخاباتی نامزدها به سمت دعوا و کشمکش هایی مثل «چرا این جمله را گفتی؟» یا «قبلا" فلان کار را کردی» و یا مثلا «من از فلان قوم هستم و تو از قوم دیگری هستی!» سوق داده شده و طرفداران نامزدها به جای اینکه به بیان برنامه ها و انتقاد از دیدگاه های اقتصادی و سیاسی رقبای خود بپردازند به منش و رفتار و اخلاق نامزدها توجه می‌کنند نه نقشه راه و برنامه هایشان برای توسعه کشور، منش ویژگی مهمی است اما کنش، دانش و بینش هم باید وجود داشته باشد.
نقش بخش خصوصی در تدوین راه توسعه کشور
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با بیان اینکه حکمرانی، ارزش هایی آسمانی و روش هایی زمینی دارد و هر چهار سال که می گذرد این روش های زمینی می تواند بهتر شود، تصریح کرد: در دنیا طراحی نقشه های توسعه تنها به دولت ها محدود نمی شود و بخش خصوصی هم می تواند به کمک دانشگاه چنین نقشه هایی طراحی کند و در اختیار دولت ها قرار دهد. ما نیز باید با بکارگیری خرد جمعی یک طرح و یک سامانه و نقشه راه برای توسعه کشور طراحی کنیم و به هر نامزدی که با پیروزی در انتخابات به پاستور راه یافت، ارائه کنیم. چهار سال بعد هم دوباره با تجربه‌ها و آزمون و خطایی که داشته‌ایم آن نقشه را اصلاح کنیم. این جزمیتی که غالب است برای ارزش ها است اما روش‌ها می‌تواند متعدد و متکثر باشد. هر کشوری به روشی برای توسعه دست پیدا کرده و ما هم باید روش خودمان را پیدا کنیم. متاسفانه این کار اندیشه ای مهم در سرزمین جمهوری اسلامی ایران روی زمین مانده است و آن را یک عده ای باید به انجام برسانند .
تجربه ناموفق در مرکز طراحی الگوی اسلامی–ایرانی
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی افزود: مقام معظم رهبری هم دقیقا به این کمبود در کشور اشاره داشته اند و اگر یادتان باشد مرکز طراحی الگوی اسلامی–ایرانی را ایجاد کردند و افرادی منسوب شدند و تبدیل شد به یک سازمان اداری و چون نهادی دولتی بود توانست با جذب هیات علمی،گام های خوبی بردارد و کارهایی انجام دهد؛ اما دولت ها به دستاوردهای آنان و مطالعاتشان اتکا نمی‌کنند و نامزدهای انتخاباتی هم با برنامه‌های آنها بیگانه‌اند و از آن سود نمی‌برند. بر این اساس است که نامزدها دارند کار خودشان را می‌کنند و مطالعات و برنامه‌های خودشان را دارند و گسستی بین علم و عمل شکل گرفته و این فاصله در مورد آنها رخ داده است .
مهدی غضنفری اضافه کرد: این تجربیات شکست خورده زنگ خطری است برای انجمن و مرکز مطالعات حکمرانی توسعه که پرهیز کنیم از برخی اشتباهاتی که دیگران داشته‌اند تا برنامه‌ها و نقشه راه توسعه ما مورد قبول حکمرانان کشور و مورد استقبال نخبگان قرار بگیرد و در فضای رسانه‌ای نقد و بررسی شود. رسیدن به این مقصود ممکن نیست مگر با فاصله گرفتن از دولت و تکیه کردن به مردم و نهادهای غیردولتی و بخش خصوصی.
عدم ارائه یک تصویر کامل از ایران در چهار سال آینده
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی گفت: ما همانگونه که به نهاد تشویق کننده توسعه نیاز داریم به یک نهاد طراحی کننده تصویر توسعه هم نیاز داریم. چون تصویرسازی فرایند مهمی است و نامزدهای ما نتوانسته اند این تصویر را بسازند. به عنوان نمونه من نمی دانم چهار سال بعد به عنوان یک شهروند ایرانی حقوق دریافتی‌ام چقدر است؟ آیا می توانم از پس قسط هام بربیایم یا نه؟ برای جوانان چقدر امکان ازدواج و چقدر امکان اشتغال فراهم می‌شود؟ متاسفانه اکنون هیچ تصور و تصویری دقیق و روشن از آینده نداریم. رهبران دنیا هم هرجا رهبر توسعه بودند تصویرسازی کرده و اشتیاق و شوق رسیدن به آن تصویر و توسعه کشور را در مردم ایجاد کردند.
مهدی غضنفری با تاکید بر اینکه انجمن حکمرانی توسعه باید وابستگی‌اش را به دولت کمتر کرده و یک نهاد دولتی محسوب نشود اظهار داشت: دولتی بودن مراکز مطالعاتی و انجمن ها با وجود اینکه امتیازها و فواید خوبی دارد اما برخی آسیب و کاستی ها را هم به دنبال دارد چون به واسطه ساختار ناپایدار و موقت دولت ها و تغییر مداوم مدیران و بخشنامه ها بطور طبیعی اغلب کارها و برنامه ها به سامان و سرانجام نمی رسند. مهم ترین مثال هم که باید عبرت باشد سند چشم انداز است . سند چشم انداز به عنوان یک تصویر از آینده 1404 ایران طراحی شد اما در عمل هیچکس تحقق یافتن این تصویر را پیگیری نمی کرد چون دولت ها به سرعت عوض می شدند و به تبع آن مقامات و مدیران هم تغییر می کردند و اجرای سند چشم انداز به عنوان یک آرزو بر دل مردم ماند .
مهدی غضنفری رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی اظهار داشت: با وجود اینکه این روزها کلمات و ترکیباتی مثل حکمرانی و توسعه مدام از سوی نامزدها تکرار می شوند اما مفاهیم یکسان و همه‌پذیری از این دو عبارت برداشت نمی‌شود. نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اغلب در سخنرانی ها و برنامه های خود مدام از کلماتی مثل حکمرانی فرهنگی، حکمرانی اقتصادی، حکمرانی اجتماعی و توسعه و پیشرفت استفاده می کنند اما برداشت ها، محتوا و مفاهیمی که در این پس پشت این واژه ها وجود دارد و شیوه ها و روش های رسیدن به آن هنوز به طبقه حکمرانان و کسانی که در پی حکمرانی هستند منتقل و نهادینه نشده است.
مهدی غضنفری افزود: یکی از کارهایی که نهادهای غیردولتی و نخبگان می توانند انجام دهند تشریح این مفاهیم برای جامعه و مردم است تا وقتی سخن از حکمرانی و توسعه به میان می آید مردم دقیقا بدانند چه می خواهند و چه بایدها و نبایدهایی دارد. هنوز به واسطه جا نیفتادن این فرهنگ تمام عزیزانی که دارند به عنوان نامزد ریاست جمهوری وعده حکمرانی و توسعه می دهند برداشتی متفاوت از حکمرانی و توسعه دارند و مردم هم دقیق نمی‌دانند این واژه ها چه بار و مفهومی را باید منتقل کند. هر چند باید گفت ما در حد واژه سازی تا الان موفق بودیم.
وعده درمانی روش مناسبی برای کسب رأی نیست
مهدی غضنفری با اشاره به ابتکار انتشار «جدول میثاق اقتصادی» که درخواست شده بود نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آنرا تکمیل و انتشار دهند اظهار داشت: تدوین جدول شاخص‌های اقتصادی با هدف سنجش آماری و مستند وعده‌های نامزدها انجام گرفت تا شش رقیب انتخاباتی با تکمیل جدول و مقداردهی به 20 شاخص مهم اقتصادی به صورت مستند بگویند چهار سال بعد و پس از ورود به پاستور و حکمرانی اقتصادی، وضعیت اقتصادی ایران چگونه است؟ اما با کمال تعجب نه نامزدها توجهی به این شاخص‌ها کردند و نه مردم از نامزدها پاسخ به این شاخص ها را مطالبه کردند! ظاهرا" به نظر می‌رسد برخی مردم هم شعاردرمانی و گفتاردرمانی را دوست دارند.
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی ادامه داد: به عنوان نمونه، شاید برخی از پرستارها دوست دارند، نامزدهای انتخاباتی بگویند مثلا من به قشر پرستار خیلی رسیدگی می‌کنم یا برخی زنان جامعه دوست دارند در شعارهای انتخاباتی نامزدها حل مشکلات زنان و اهمیت نقش بانوان در جامعه فقط مورد تاکید قرار بگیرد. همه به شنیدن این حد از وعده بسنده می کنند و هیچ کدام از آنها از نامزد انتخاباتی نمی پرسد بعد از چهارسال ریاست جمهوری در قالب اعداد و ارقام بگویید وضع من چه می شود؟ یا اقشار مختلفی نظیر معلم ها و کارگران که در مناظره ها در خصوص وضعیت نامناسب حقوقی و معیشتی آنان همه نامزدها به خوبی سخن گفتند اما هیچ کس نپرسید با عدد و رقم توضیح بدهید من به عنوان یک کارگر با تورم 40 درصدی سالانه حقوقم چقدر و چگونه افزایش پیدا می کند؟ و یا امنیت شغلی ام چه می شود؟
مهدی غضنفری گفت: مردم باید بدانند وقتی که یک نامزد دارد با ادبیات زیبا فقط وعده می دهد از منظر حکمرانی ارزش چندانی ندارد. این درک باید برای مردم شکل بگیرد که فقط از نامزدها سیل وعده ها و گفتار نیکو و واژه های زیبا که پشت هم ردیف می شود را نخواهند. مردم می‌توانند مطالبه کنند که جدول کامل اقتصادی به آنها داده شود که بعد از چهارسال اوضاع زندگی آنها چگونه خواهد بود؟ یا شهرهایی که بیمارستان و مراکز درمانی یا حتی مراکز فرهنگی و هنری ندارند اوضاع شان چه خواهد بود؟ الان یکی از نامزدها به هر استانی که می رود وعده حل مشکلات و سرآمد شدن آن استان در کشور را می دهد. این جمله مدام در سخنانش تکرار می شود. اما وقتی می پرسیم اگر بخواهید همه اقشار و استان‌ها را سرآمد کنید و رتبه ایران را در منطقه بالا ببرید و ضریب جینی را بهبود ببخشید چقدر منابع مالی نیاز دارید؟ و چگونه این منابع تامین می شود؟ پاسخی نخواهد داشت.
تجربه موفق کره جنوبی در توسعه
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی تاکید کرد: توسعه جاده ای است که ابتدا و انتهایش معلوم است. مثلا کره جنوبی به عنوان یک کشور کوچک تصمیم می گیرد از طریق سامسونگ توسعه صنعتی اش را کلید بزند. نخست یک شرکت به عنوان بنگاه اقتصادی راه اندازی می شود. دولت پشتش می ایستد و با حمایت از تولید شرکت را به مرحله صادرات می رساند. بعد صنایع جانبی را شکل می دهد و طرح های توسعه ای به ترتیب اجرا می شود تا غول بزرگی به نام سامسونگ به وجود می آید و اقتصاد کره متحول می شود و دنیا را فرا می گیرد.
مهدی غضنفری افزود: اما شاید وضعیت کشور، را بشود اینگونه توصیف کرد، یک مقدار اسپاگتی را در نظر بگیرید که رشته‌هایش در هم پیچیده شده است. این وضعیت بغرنجی است که ما در کشور با آن درگیریم. حالا یکی می‌خواهد یک رشته را باز کند اما ممکن است تمام رشته‌ها به هم پیچیده شود و گره بخورد و اصلا بدتر شود! توالی عملیاتی که مهندس ها در ساخت یک ساختمان دارند را ببینید. اول باید از فونداسیون‌اش شروع کرد و بعد به ترتیب ستون و دیوار و سقف و .. تا نازک کاری و تزیینات و... این یک مثال از توالی عملیات است اما در مسیر توسعه این ترتیب و توالی بسیار پیچیده‌تر را می خواهند طی کنند؟
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با ذکر این سوال که نامزدهای محترم ریاست جمهوری ترتیب و توالی توسعه را می دانند؟ اظهار داشت: اکنون نامزدها چیزی را که به ما القا می‌کنند این است که معتقدند رشد همان رفاه هست. این دو با هم فرق دارند یعنی ما مجبوریم اول رشد را به هر بدبختی شده طی کنیم و بعدا وارد رفاه شویم. این مثل پدری است که سرکار نرفته و هنوز حقوقی دریافت نکرده است اما دارد به بچه هایش وعده می‌دهد برایشان دوچرخه می‌خرد و خانواده را به سفر می برد و..... همه از پدر خانواده سپاسگزار و طرفدارش می‌شوند. اما پدر می‌رود و در آزمون استخدامی رد می‌شود! حالا با حجم وعده‌ها و انتظارات خانواده چه باید کرد. الان همه نامزدها باید اول مشخص کنند که چقدر منابع و پس انداز سالیانه دارند و بعد وعده بدهند.
رفتارهای توسعه‌ای و ضد توسعه‌ای
مهدی غضنفری رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با بیان اینکه نمی توانیم طی پنج یا ده سال آینده به اهداف توسعه‌ای دست پیدا کنیم، اظهار داشت: به نظر بنده ایران برای رسیدن به توسعه‌ای درحد کشور اول منطقه به حداقل پانزده سال زمان نیاز است. علت‌اش هم این است که برخی اقدامات ضد توسعه‌ای انجام شده و افکار غیر توسعه‌ای بسیاری در ذهن برخی‌ها هست که همچنان به دنبال آن هستند که این افکار را پیاده کنند. متاسفانه این وضعیت به ضرر کشور و مردم ما خواهد بود. اگر از امروز شروع کنیم و حکمرانان را با این افکار آشنا کنیم تا به یک کشور سرآمد، هم در منطقه و هم در جهان تبدیل شویم و مهاجرت نخبگان و فرار مغزها به حداقل خودش برسد و معکوس شود به بیش از ده سال زمان نیاز داریم.
تبدیل شدن ایران به یک کشور جذاب برای زندگی با اقتصاد خوب، اتوبان‌های بزرگ، زیر ساخت‌های توسعه یافته، هوش مصنوعی بومی، فرصت‌های شغلی فراوان و برابر، رضایت جامعه و رسیدن به جایگاه واقعی و در شان یک تمدن بزرگ، بدون درگیری‌های قومی و قبیله‌ای و مذهبی کار کوتاه مدت و ساده ای نیست. ساخت تمدن جدید ایرانی-اسلامی، زمان، هشیاری و نظریه‌پردازی می‌خواهد، شهید مطهری و شهید بهشتی می‌خواهد.
مهدی عضنفری در پایان ابراز امیدواری کرد: ما باید فرآیندی بلند مدت را برای رسیدن به توسعه آغاز کنیم و انشالله بقیه آن را به نسل بعدی جوانان می سپاریم که ادامه دهند. برای رسیدن به این هدف هر چهار سال یکبار باید روش های مان را بازنگری کنیم. اینگونه نیست الان این بذری که می کاریم به خودی خود به بهترین درخت تبدیل شود. این نهال مرتبا هرس و نگهداری می خواهد تا به محصولی با کیفیت دست پیدا کند و البته دعا می‌کنم که بتوانیم نقشی تاریخ ساز در این راه داشته باشیم و شک ندارم که این اتفاق رخ خواهد داد.
