گروه اقتصاد کلان: رشد و شکوفایی اقتصاد هر کشور به سرمایهگذاری و برنامه‌ریزی مناسب بستگی دارد. هدایت جریانات پولی و وجوه سرگردان به سمت کارهای تولیدی باعث رشد اقتصادی، افزایش تولید ناخالص ملی، ایجاد اشتغال و افزایش درآمد سرانه خواهد شد و در نهایت رفاه عمومی را به دنبال خواهد داشت. اهمیت سرمایهگذاری برای رشد و توسعه اقتصادی به اندازه‌ای است که آن را به یکی از اهرم‌های قوی برای رسیدن به توسعه تبدیل کرده است. رشد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی در بلندمدت، بدون توجه به سرمایهگذاری و عوامل موثر بر رشد آن امکانپذیر نیست. رشد اقتصادی پایدار و بدون شکنندگی به‌عنوان مهم‌ترین پارامتر عبور از عدم‌قطعیت‌‌‌های بیرونی و داخلی تحمیل‌شده بر یک فضای اقتصادی است که در نهایت می‌‌‌توان به سطوح بازدهی و قابل اطمینان بودن حدود سرمایهگذاری در یک کشور به واسطه کیفی بودن آمار رشد اقتصادی آن مملکت، پی برد. میانگین رشد اقتصادی ایران در دهه ۹۰ خورشیدی کمتر از یک‌‌درصد (و به روایت برخی از مراکز آماری این نرخ منفی ۳درصد) بوده است.
سرمایهگذاری فرآیندی استراتژیک و بلندمدت است که در آن تخصیص منابع کلان و قابل‌توجه مدنظر بوده و از ویژگی‌‌‌های مهم آن بالا بودن ریسک و به تبع آن انتظار کسب بازده بالاست. سرمایهگذاری، انکارناپذیر‌ترین مولفه و عامل برنامه‌ریزی برای دستیابی به اهداف توسعه است. تفکر استراتژیک در تدوین برنامه‌های راهبردی، کلان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در محیط چالشی امروز، ضرورت و اهمیت سرمایهگذاری را قطعی کرده است. این گزارش توسط معاونت بررسی‌‌‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران تهیه شده است. نگاهی به رشد اقتصادی کشور از دهه ۶۰ تاکنون نشان می‌دهد که روند رو به رشد این نماگر در دهه ۹۰ متوقف شده و به کمترین حد خود در ۶دهه گذشته رسیده است.
سرمایهگذاری به‌عنوان اصلی‌‌‌ترین محرک تامین‌‌‌کننده رشد اقتصادی نیز در این دهه افت چشمگیری داشته و این روند نزولی تا جایی پیش رفته که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌‌‌ها حتی کفاف استهلاک را نیز نداده است. پایین بودن سطح سرمایهگذاری در بیشتر کشورهای کمترتوسعه‌یافته مهم‌ترین دلیل اقتصادی پایین بودن رشد اقتصادی به حساب می‌‌آید. در یک دهه اخیر وضعیت نامناسب انباشت سرمایه کشور پتانسیل رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است. به‌‌گونه‌‌ای‌که بیش از ۹۳درصد سرمایهگذاری انجام‌شده از سال۹۵ تا ۱۴۰۰ تنها به پوشش استهلاک موجودی سرمایه کشور اختصاص پیدا کرده و به تشکیل سرمایه جدید منتج نشده است.
در مجموع، تا زمانی که شاهد جهش قابل توجه در سرمایهگذاری در ماشین‌آلات و تجهیزات نباشیم تحقق رشد اقتصادی ۸درصدی امکانپذیر نیست. البته اگرچه انباشت سرمایه فیزیکی شرط لازم برای تحقق رشد اقتصادی بالا است، اما به هیچ عنوان شرط کافی آن نیست. بدیهی است که محدودیت تجارت خارجی که به محدود شدن تقاضای خارجی منجر شده و کاهش قابل توجه درآمد ملی (بر اساس حساب‌‌های ملی بیش از ۲۵درصد در یک دهه اخیر کاهش داشته است) که نشان‌دهنده محدود شدن تقاضای داخلی است، از عوامل محدودکننده اصلی دیگر برای رشد هستند که خود مانعی برای انباشت سرمایه در بخش تولیدی نیز هستند.
مواضع بخش خصوصی درباره رشد پایین سرمایه گذاری
رئیس اتاق ایران با بیان اینکه رکود ناشی از سیاست‌های اشتباه دولت، بنگاه‌های تولیدی را از نفس انداخته است، گفت: متأسفانه امروز هیچ‌کس رغبتی برای سرمایهگذاری در کشور ندارد.
صمد حسن زاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، گفت: آن‌قدر شرایط تولید و حیات کسب‌وکارها دشوار است که دولت باید به تولیدکنندگانی که همچنان در این شرایط به فعالیت ادامه می‌دهند، لوح طلایی تقدیر بدهد. حسن‌زاده در نشست هیات نمایندگان اتاق اهواز با هیات رئیسه اتاق ایران، ادامه داد: متأسفانه رکودی که به دلیل ناهماهنگی‌ها و سیاست‌های اشتباه دولت بر تولید تحمیل شده است، بنگاه‌های اقتصادی را از نفس انداخته و من امیدوارم دولت جدید بتواند این مسائل را حل کند. او با تأکید بر اینکه متأسفانه امروز هیچ‌کس رغبتی برای سرمایهگذاری در کشور ندارد، افزود: هر سرمایهگذاری با یک فرمول مشخص و در بازه زمانی مشخصی انتظار بازگشت سرمایه خود را دارد؛ درحالی‌که در کشور ما ریسک سرمایهگذاری بالاست و افراد ترجیح می‌دهند با بهره‌های بانکی موجود، سرمایه خود را در بانک‌ها بگذارند. رئیس اتاق ایران با بیان اینکه خوزستان بر اساس آمایش سرزمینی و ساحلی بودن، مزیت‌های زیادی برای توسعه اقتصادی، کشاورزی و صادرات دارد، افزود: هر اقدامی که برای توسعه اقتصادی و سرمایهگذاری در این منطقه لازم باشد، در برنامه اتاق ایران قرار خواهد گرفت. او از هیات نمایندگان اتاق اهواز خواست تا برنامه 5 ساله شامل حوزه‌های در اولویت برای سرمایهگذاری را در اختیار اتاق ایران قرار دهند تا مبنای برنامه‌ریزی‌های بعدی باشد.
قطعی برق، تولید را زمین زده است
محمدجواد امانی، رئیس اتاق اهواز نیز در این نشست با بیان اینکه قطعی برق، واحدهای تولیدی را زمین زده است، گفت: تولیدکنندگان علاوه بر این با سازمان‌های مختلف مرتبط با تولید اعم از وزارت صمت، بانک‌ها، گمرک، بیمه و ... نیز مشکلات زیادی دارند. از اتاق ایران می‌خواهیم نماینده برای احصا مشکلات تولیدکنندگان خوزستان برای گزارش به دولت، به این استان بفرستد. او با بیان اینکه خوزستان در مناطق مرزی خود با مشکلاتی مواجه است، گفت: درخواست دیگر ما از اتاق ایران، تشکیل کارگروهی در رابطه با مرزهای چذابه و شلمچه با هدف سرمایهگذاری و ایجاد امکانات و بازارچه‌های مرزی است. شرایط به‌گونه‌ای است که صادرکنندگان ماهی در استان ما مجبور هستند از مرز مهران صادرات خود را انجام دهند.
